पाठेघरको उपचार गर्न अस्पताल भर्ना भएकी महिलाको मृत्यु, रकम लेनदेनमा मिलापत्र

१२ साउन, जनकपुरधाम । जनकपुरधामको रामानन्द चोकस्थित सुरक्षा अस्पतालमा उपचारका लागि आएकी एक महिलाको मृत्यु भएको घटना पैसा लेनदेन गरी मिलाइएको खुलेको छ । यस घटनामा मधेश प्रदेशको स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयको स्वास्थ्य महाशाखाले स्पष्टीकरण सोध्दा २०७८ सालमा दर्ता भएको यो अस्पताल नवीकरण नभएको पाइएको छ ।

पाठेघरको उपचारको लागि गत साउन ३ गते अस्पताल भर्ना भएकी जनकपुरधाम–१६ कपिलेश्वरकी ३६ वर्षीया सोनिया साहको दुई दिनपछि मृत्यु भएको थियो । वडा नं. १६ का वडाध्यक्ष रामचन्द्र पंजियारको समन्वयमा मृतक परिवार र अस्पतालबीच रकम लेनदेन गरी मिल्ने निर्णय भएको हो ।

अस्पतालविरुद्ध मुद्दा मामिला गर्नेतर्फ नगई मिल्ने निर्णय भएको वडाध्यक्ष पंजियारले बताए । ‘घटनापछि मृतकको घर छेउकै महादेव मन्दिरमा गाउँ समाजको भेला बसेको थियो । त्यहाँ आपसमै मिल्ने कुरा भयो । विवादमा अगाडि नबढौं । गरिब मान्छे छन् । कहाँ मुद्दा बोकेर हिँड्ने काम गर्छन् भनेर,’ उनले भने ।

मृतकको परिवार स्रोतका अनुसार घटनामा अस्पतालले मृतक परिवारलाई क्षतिपूर्ति वापत ११ लाख रुपैयाँ नगद दिने सहमति भएको छ । ११ लाख रुपैयाँको चेक वडाध्यक्ष पंजियारको नाममा अस्पतालले दिएको स्रोतले बतायो ।

अस्पतालमा महिलाको मृत्युपछि चिकित्सक र अस्पताललाई कारबाहीको माग गर्दै परिवारका सदस्यहरुले प्रदर्शन गरेका थिए । तर मृतक परिवार जाहेरी दिन प्रहरी कार्यालय पुगेको छैन । घटनाको भोलिपल्ट जाहेरी दिने कुरा भए पनि हालसम्म मृतक परिवार नआएको धनुषाका प्रहरी प्रवक्ता डिएसपी वेदप्रसाद गौतमले बताए । आपसमा रकम लेनदेन गरी मिलेको कारण मृतक परिवार जाहेरी दिन नआएको हुन सक्ने प्रहरीको अनुमान छ । उनले अस्पतालविरुद्ध जाहेरी दर्ता नभए कारबाही प्रक्रिया अघि बढाउन कठिन हुने बताउँछन् ।

उपचारमा संलग्न चिकित्सक तथा अस्पताललाई कारबाही गर्ने ग्यारेन्टी नभएसम्म शव नउठाउने अडानमा परिवारका आफन्तहरु थिए । घटना भएको भोलिपल्ट दुबै पक्षबीच जिल्ला प्रहरी कार्यालयमै छलफल भएको थियो । छलफलपछि मृतक परिवारले शव बुझेका थिए । निष्पक्ष अनुसन्धान गरी कारबाही गर्ने स्थानीय प्रशासनको मौखिक आश्वासनपछि शव पोस्टमार्टमका लागि प्रादेशिक अस्पताल लगिएको थियो ।

मृतकका आफन्त रमेश साहले यो घटनामा के कसो गर्ने भन्ने जिम्मा वडाध्यक्ष पंजियारलाई नै दिएको बताउँदै थप केही बोल्न मानेनन् । तर उनका एक छिमेकीले भने घटना मिलिसकेको बताए । ‘मुद्दा मामिलामा गएर के हुन्छ ? घटना मिलिसक्यो,’ उनले भने ।

कसरी गयो सोनियाको ज्यान ?

गणेश साह र सोनियाबीच १२ वर्षअघि बिहे भएको थियो । सोनिया निःसन्तान थिइन् । उपचारको क्रममा डाक्टरहरुले उनको पाठेघरमा घाउ भएको जानकारी गराए । उनका आफन्तहरुका अनुसार डाक्टरहरुले पाठेघरको उपचार गरे सन्तान हुन सक्ने बताएका थिए । त्यही भएर उनी उपचारका लागि गत जेठ ३ गते अस्पताल भर्ना भइन् । डाक्टरहरुले अप्रेशन गर्नुपर्ने बताए ।

मृतक सोनियाकी भाउजू नगिना साहको भनाइ अनुसार डाक्टरहरुले पाठेघरको घाउको अवस्था राम्रोसँग पत्ता नलगाई अप्रेशन गरे तर उपचार नगरी पेट सिइदिए । अस्पतालले प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालयमा बुझाएको स्पष्टीकरणमा पनि पाठेघरको अप्रेशन गर्न खोजे पनि असफल भएको उल्लेख छ ।

‘बचदानीमा घाउ थियो । डाक्टरले राम्रोसँग जाँचविनै अप्रेशन गरिदिए,’ नगिना भन्छिन्, ‘पेट चिरेपछि डाक्टरको हिम्मतले काम गरेन । केही नगरी तुरुन्तै फेरि सिइदिए । मैले भनेको पनि थिएँ यहाँ उपचार हुँदैन भने बाहिर अर्को हस्पिटलमा लग्छु । तर डाक्टरले ठीक भइहाल्छ भनेर रोके ।’

नगिना भन्छिन्, ‘शल्यक्रिया गर्न खोजेको २ दिनपछि जेठ ५ गते दिउँसो २ बजेतिर मैले समातेर शौचालय लगेको थिएँ । त्यहीँ बेहोस हुनुभयो । उठाएर बेडमा लग्यौं । अनि हिचकी (बाडुल्की) आउन थाल्यो । डाक्टर र नर्सले छातीमा थिच्न थाले । हामीलाई केही जवाफ दिएनन् ।’

मृतकका भाइ उदयका अनुसार डाक्टरहरुले त्यहाँ उपचार नहुने ठानेर आफैं बोकेर एम्बुलेन्समा राखेर बिराटनगर पठाउँदै थिए । बिरामीको अवस्थाबारे आफूलाई जानकारी नगराई अन्यत्रै पठाउन थाल्दा आफूहरुले रोकेको उदय बताउँछन् । ‘हामीलाई नसोधी डाक्टर नर्सहरुले आफैं एम्बुलेन्समा राखेर उपचारको लागि बाहिर लग्दैछौं भने । हामीले मान्छे बोलाएर रोकायौं । हेर्दा दिदीको मृत्यु भइसकेको थियो,’ भाइ उदयले सुनाए । डाक्टरहरुले लापरवाही गर्दा बिरामीको मृत्यु भएको भन्दै आफन्तहरुले सोनियाको शव अस्पतालको मूल गेटमा राखेर पाँच घण्टा लगातार प्रदर्शन गरेका थिए ।

अस्पताल सञ्चालक एवम् स्त्री तथा प्रसूति रोगका डा. सरोज ठाकुरले भने उपचारमा कुनै प्रकारको लापरबाही नभएको दावी गरे । ‘पूर्व चेकजाँच गरेर नै शल्यक्रिया गरेका थियौं । तर अप्रेशन थालेपछि भित्र आन्द्रामा पाठेघर टाँसिएको मासु बढेको थियो । पाठेघरमा बढेको मासु हटाउन खोजे आन्द्रा च्यातिन सक्थ्यो । पुरै पाठेघर नै हटाउनु पर्ने अवस्था थियो । तर बिरामीबाट पाठेघर हटाउने पूर्व स्वीकृति लिएका थिएनौं,’ डा. ठाकुरले भने, ‘यो विषयमा अप्रेशन थिएटरमा एकजना आफन्तलाई बोलाएर देखायौं । र उनलाई सम्झाएर पुनः तुरुन्तै टाँका लगायौं’

डा. ठाकुरले आफूले दुईदिनसम्म बिरामीको अवस्था ठिकै रहेको र पछि कसैले अप्रेशन सफल नभएको सुनाएपछि हृदयघात भएको हुन सक्ने बताए । तुरुन्तै आफन्तलाई भनेर गंगालाल हृदय केन्द्र जनकपुरमा पुर्याउन खोज्दा मान्छेको हुलले घेरेर हुलदंगा गरेपछि आफूहरु सुरक्षित त्यहाँबाट निस्केको उनको तर्क छ ।

 अस्पतालसँग स्पष्टीकरण माग

घटना पश्चात मधेश प्रदेशको स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयको स्वास्थ्य महाशाखाले अस्पतालसँग २४ घण्टे स्पष्टीकरण माग गरेको थियो । अस्पतालका प्रतिनिधिहरुले अस्पताल दर्ताको कागजातसहित स्पष्टीकरण दिएका छन् ।

तर २०७८ सालमा प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालयमा दर्ता भएको २५ शय्याको यो अस्पताल नवीकरण भने नभएको पाइएको स्वास्थ्य महाशाखाका प्रमुख डा. मुक्तिनारायण साहले जानकारी दिए ।

अस्पतालले दिएको स्पष्टीकरणमा पाठेघरको अप्रेशन गर्न खोजे पनि असफल भएको उल्लेख छ । हृदयघातले बिरामीको मृत्यु भएको, शल्यक्रिया गर्नु अघि गरेको बिरामीको चेकजाँचको रिपोर्ट अस्पतालमा होहल्ला गर्दै कसैले लिएर भागेको व्यहोरा पनि स्पष्टीकरण पत्रमा उल्लेख गरेको महाशाखा प्रमुख साहले बताए ।

पोस्टमार्टम रिपोर्ट आएपछि घटनाको थप कुरा खुल्ने प्रमुख साहको भनाइ छ ।