शरीर धेरै चिलाउनुको कारण र उपचार

शरीर कहिलेकाहीं चिलाउनु सामान्य नै हो । तर बारम्बार शरीर चिलाउँछ भने स्वास्थ्यमा कुनै समस्या भएको हुन सक्छ । जसमा बेलैमा ध्यान नपुर्‍याए समस्या जटिल बन्न सक्छ ।

शरीर चिलाउने समस्यामध्ये ७५ प्रतिशत कारण थाहा हुन मुस्किल हुन्छ । गर्मीयाममा कीराहरु व्याप्त हुन्छ । यस्तोमा कीराको टोकाइले पनि शरीरमा चिलाउने समस्या देखिन सक्छ ।

त्यस्तै, मौसम परिवर्तन जस्तै, चर्को घाम, धुलो, चिसो र अत्यधिक तातो पानी, घाँटी दुख्ने समस्याले शरीरमा एलर्जी देखिन सक्छ । वंशाणुगत, एन्टिबायोटिक औषधिको बढी प्रयोग, पेटमा जुका पर्ने, रगतमा हेमोग्लोबिनको मात्रा बढी भएमा र हाइपोथाइराइडको कारण शरीर चिलाउने र डाबर आउने समस्या हुन सक्छ । बाल्यकालदेखि नै छालाको रोग एक्जिमा भयो भने प्रायजसो एलर्जी देखिरहन्छ । कसैलाई अत्यधिक मसालेदार खानेकुरा र मदिरा सेवनले पनि शरीर चिलाउन सक्छ ।

शरीर चिलाउने समस्या अल्पकालीन र दीर्घकालीन दुई किसिमको हुन्छ ।

अल्पकालीन अवस्था

मौसम परिवर्तन वा कीराको टोकाइले शरीरमा एलर्जी निस्किएर कम्तीमा २४ घण्टामा र लामो अवधि रहे ६ सातासम्ममा आफैं हराउँछ । यसलाई अल्पकालीन समस्या भनेर बुझिन्छ । यसलाई सामान्य मान्न सकिन्छ ।

आपतकालीन समस्या देखिए चिकित्सकको सल्लाहमा एन्टिएलर्जी औषधि लिन सकिन्छ । यसले चिलाउने र डाबर आउने समस्याबाट राहत दिन्छ । चिलाउनेसँगै आँखा सुन्निने समस्या भए परामर्शमा स्टोराइड औषधि लिनुपर्छ । यसरी औषधि लिएको छोटो अवधिमा निको पनि हुन्छ ।

तर शरीर चिलाउनेसँगै डाबर आउने, पोल्ने, ओठ फुट्ने समस्या देखिए तुरुन्तै अस्पताल जानुपर्छ ।

दीर्घकालीन समस्या

६ साताभन्दा बढी समयसम्म एलर्जी रहिरह्यो वा साताको दुई पटकसम्म आउने जाने भएमा यसलाई दीर्घकालीन समस्या मानिन्छ । चिलाउनुका साथै आँखा सुन्निने, सास फेर्न कठिन हुने,  पेट काट्ने जटिलता देखिन सक्छ । यस्तोमा तुरून्त अस्पतालको इमर्जेन्सीमा गई स्वास्थ्य जाँच गराएर खाने तथा लगाउने औषधि प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

दीर्घकालीन समस्या देखिए यति अवधिमै ठीक हुन्छ भन्न कठिन हुन्छ । त्यो शरीरको प्रकृतिमा भर पर्छ ।

चिलाएपछि कनाउन मिल्छ कि मिल्दैन ?

शरीरमा एलर्जी निस्किएपछि तालुदेखि पैतालासम्म चिलाउने, पोल्ने र दुख्ने हुन्छ । यस्तोमा सहन नसकेर कनाउने गरिन्छ । तर यसरी कनाउनु भनेको झन् जटिलता ल्याउनु हो ।

जथाभावी कनाउँदा घाउ हुने, डाबर रातो हुने, रगत बग्नेसँगै जीवाणुले संक्रमण गर्ने सम्भावना उच्च रहन्छ । अत्यधिक चिलाएमा चिकित्सकको सल्लाहमा औषधि लिनु उचित हुन्छ ।

त्यस्तै, शरीर चिलाउने बित्तिकै जथाभावी सटोरायड मलम लगाउनु हुँदैन । किनभने एलर्जी मलमले ठीक हुँदैन । यसले छाला पातलो गर्ने, डन्डीफोर ल्याउने,  रौं उमार्ने र छाला रातो बनाउने गर्छ ।

रोकथाम

शरीर चिलाउने शतप्रतिशत कारण थाहा हुँदैन । जसकारण यसको रोकथामको उपाय भनेको एलर्जी आउन सक्ने सम्भावित जोखिमलाई न्यूनीकरण गर्नु हो । जसमा घाँटी दुखेमा त्यससम्बन्धी उपचार गर्ने, जथाभावी दुखाइ कम गर्ने औषधि अत्यधिक नलिने, जुकाको औषधि हरेक ६ महिनामा खाने, ग्यास्ट्रिक हुन नदिने, थाइराइडको उपचार गर्ने, शरीरमा कुनै पनि संक्रमण भए त्यसको उपचार गराउनुपर्छ । कसैलाई मसालेदार खानेकुरा, अत्यधिक ग्रीन टी जस्ता खानेकुराले पनि देखिन सक्छ, यस्तोमा सेवन गर्ने बित्तिकै एलर्जी देखिएमा कम गर्नुपर्छ ।

(छाला तथा यौनरोग विशेषज्ञ डा. पुडासैनी सिभिल अस्पताल र बीएससीसी स्किन एण्ड हेयर क्लिनिकमा कार्यरत छन् । उनीसँग अनलाइनखबरकर्मी मनिषा थापाले गरेको कुराकानीमा आधारित)