+

क्यान्सरका बिरामीलाई होम केयर सेवा कसरी दिने ?

२०८१ भदौ  २४ गते १८:४२ २०८१ भदौ २४ गते १८:४२
क्यान्सरका बिरामीलाई होम केयर सेवा कसरी दिने ?

क्यान्सर दीर्घकालीन रोग हो । शरीरमा लाग्ने अन्य रोगभन्दा क्यान्सर प्राणघातक रोग मानिन्छ । क्यान्सरको समयमा उपचार नभएमा बिरामीको ज्यान नै जान सक्छ । यो रोगले बिरामी शारीरिक दुर्बलता, मानसिक विक्षिप्तता र तनावमा बाँच्न विवश हुन्छ ।

क्यान्सर पीडितका भावनाहरु सूक्ष्म रुपमा संवेदनशील हुँदै जान्छन् । यो अवस्थामा उपचार मात्र होइन क्यान्सर लागेकालाई निरन्तर परिवारको सहयोग र भावनात्मक साथको पनि खाँचो पर्छ ।

उनीहरु यसै पनि शारीरिक रूपमा दुर्बल र कमजोर हुन्छन् । यतिसम्म कि रोगको अन्तिम चरणमा ओछ्यानमा कोल्टे पल्टिन पनि सक्दैनन् । बिस्तारै शरीर गल्दै जान्छ । एक त भोक लाग्दैन अर्को लागे पनि खाना खान र पचाउन सक्दैनन् । बिस्तारै तौल घट्छ । अन्तिम अवस्थासम्म पुग्दा शरीरमा हाड र त्यसलाई ढाकेको सुकेको छाला बाहेक केही रहँदैन ।

यतिमै सीमित छैन, क्यान्सर रोगको व्यथा । क्यान्सर रोगको निदानदेखि बिरामीको मृत्युवरण नभएसम्म सयौं पटक दर्दनाक प्रक्रियाबाट गुज्रिनुपर्छ ।

एक पटक रगत झिक्दा पनि रगत झिकेको भागमा दुख्छ । तर क्यान्सर भएकालाई एक पटक मात्र होइन, कैयौं पटक रगत झिकिन्छ । आईभी क्यानुला लगाउन मात्र सातदेखि आठ पटक घोचिन्छ । रोग पत्ता लगाउन कैयौं पटक छाला छिर्नुपर्छ । ट्युमर क्यान्सर चिरेर फाल्न जटिल शल्यक्रिया धेरै भइसकेका हुन्छन् ।

क्यान्सर यस्तो रोग हो, जो बिरामीले सुरुकै दिनबाट अबका दिनहरु दर्दनाक र बाँच्नका लागि संघर्षपूर्ण हुन्छ भन्ने थाहा पाउँछन् । मृत्युसँग लड्न चाहेर वा नचाहेर पनि उनीहरु तयार हुनैपर्छ ।

क्यान्सर लागेपछि अस्पतालको चक्कर

क्यान्सर भएको थाहा भएपछि उपचार नगराई सुख छैन । कसरी क्यान्सरलाई विफल बनाउने, कस्तो उपचार गर्ने ? कहाँ गर्ने ? यसकै दौडधुप सुरु हुन्छ ।

नेपालमा क्यान्सरका सीमित अस्पताल छन् । अस्पताल धाएर पुग्यो तर उपचार गराउन समय पाउन कठिन भएको अवस्थाबाट कतिपय बिरामी गुज्रिन्छन् ।

यस्तोमा कतिपय छिमेकी, आफन्तले देश बाहिर लग्ने सुझाव दिन्छन् । सबैले आफूले जाने, सुने र बुझेका अनुसार सल्लाह र सहयोग दिन्छन् । उपचार सुरु भएपछि समय र खर्चको खाका लम्बिंदै जान्छ । हजारौंबाट सुरु भई लाखौं खर्च हुन्छ ।

प्रत्येकपटक अस्पतालभित्र पाइला टेक्दा थोरैथोरै गर्दै परिवार बिस्तारै आर्थिक रुपमा टाट पल्टिंदै जान्छन् ।

परिवार पनि वाक्कदिक्क भएर थाकिसक्छन् । तर यो भावना बिरामी अगाडि देखाउन सक्दैनन् । यस्तोमा क्यान्सरका बिरामीलाई घरमै हेरचाह गर्ने व्यवस्था ‘होम केयर’ पनि नेपालमा छ ।

कस्तो अवस्थामा आवश्यक होम केयर ?

क्यान्सरका बिरामी र परिवार अस्पताल जान सम्भव नहुन सक्छ । अस्पताल लगेर पनि बिरामी भर्ना गरेर केही बिरामीको स्वास्थ्य सुधार हुँदैन भने यो सेवा प्रभावकारी हुन्छ ।

यदि अस्पतालको खर्च धान्ने अवस्था नहुँदा, हेरचाह गर्ने व्यक्ति नहुँदा र उपचारले पनि सुधार हुन नसक्ने अवस्थामा बिरामीले होम केयर चाहन्छन् । होम केयर सेवा तीन खालका हुन्छन् ।

होम हेल्थ केयर

दक्ष लाइसेन्स भएको चिकित्सक,  नर्स वा स्वास्थ्यकर्मीले घरमा आएर औषधि उपचार गरिन्छ । जसमा रगतको नमुना संकलन, आवश्यक सल्लाह र सहायता समावेश हुन्छ ।

पर्सनल केयर

यस अन्तर्गत तालिमप्राप्त सहयोगीले बिरामीको दैनिकी कार्यमा मद्दत गर्छन् । जस्तो कि समयमा औषधि खुवाउने, लुगा फेरिदिने, नुहाइदिने, घाउ सफाइ गरिदिने, ओछ्यानमा सुताउने, उठ्न, बस्न, हिंडन मद्दत गर्ने, बेड मिलाइदिने र खाना खुवाउने काम पर्छन् ।

होस्पाइस केयर : बिरामीको न्यूनतम दैनिक आवश्यकता पूरा गर्ने, खान सक्ने जति खान खान दिने, बिरामीलाई ओछ्यानमा कोल्टे फेर्न मद्दत गर्ने, बिरामीको दिसा-पिसाबको व्यवस्था गरिदिने हुन्छ ।

फाइदा

– अस्पतालमा अनिवार्य जान र भर्ना हुनु नपर्ने

– पारिवारिक वातावरणमा न्यूनतम उपचार पाउने

– आफ्नै घरभित्र सुरक्षित महसुस गर्ने

– बिरामी डिप्रेसनमा नजाने

– आर्थिक खर्च न्यून हुने

– अस्पतालको कोलाहलको वातावरण झेल्नु नपर्ने

– परिवारका सदस्यले आफ्नो दैनिक रोजगार वा जागिर जान पाउने

– परिवारका सदस्यले स्वास्थ्य सम्बन्धी नयाँ सीप र ज्ञान सिक्न पाउने

– बिरामी र परिवारका सदस्यको मनोबल बढ्ने

– बिरामी र कुरुवाको यातायात खर्च बच्ने ।

तर यो भन्दा प्रभावकारी उपचारका लागि भने अस्पतालको उपचार नै सर्वमान्य हुन्छ ।

बेफाइदा पनि

– बिरामी अस्पतालको विशेष सुविधाबाट वञ्चित हुने

– विशेष रगत परीक्षण, एक्स-रे, अल्ट्रासाउण्ड, इको जस्ता सेवा घरमा गर्न नमिल्ने

– आकस्मिक सेवा घरभित्र दिन सम्भव नहुने

होम केयर सर्भिस लिने कि नलिने भन्ने निर्णय नितान्त बिरामी र परिवारका सदस्यको हुन्छ । बिरामीको अवस्था, समय र परिस्थिति जे भए पनि सेवा लिने र स्वास्थ्य सेवा दिने दुवैले आफ्नो समझदारी र यकिन साथ कार्य गर्नुपर्छ । कुनै पनि पक्षले आफ्नो धर्म छाड्नु हुँदैन ।

क्यान्सर डा. समिम अख्तर
डा. समिम अख्तर
लेखक
डा. समिम अख्तर
कन्सल्टेन्ट मेडिकल अन्कोलोजिस्ट

डा. अख्तर हाल विराटनगरस्थित नोबेल मेडिकल कलेजमा चिकित्सक तथा अध्यापकको रुपमा कार्यरत छन् । क्यान्सर रोगमा एमडी गरेका उनको नेपाल मेडिकल काउन्सिल दर्ता नम्बर ८४५३ हो ।

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय

फिचर

हड्डी खिइने समस्या ‘ओस्टियोआर्थराइटिस’बारे भ्रम र सत्य  

हड्डी खिइने समस्या ‘ओस्टियोआर्थराइटिस’बारे भ्रम र सत्य  

बाल क्यान्सरको लक्षणलाई बेवास्ता नगरौं (भिडियो)

बाल क्यान्सरको लक्षणलाई बेवास्ता नगरौं (भिडियो)

गुणस्तरीय खाद्यवस्तु उत्पादन गर्न उद्योगले ध्यान दिनुपर्ने १४ कुरा  

गुणस्तरीय खाद्यवस्तु उत्पादन गर्न उद्योगले ध्यान दिनुपर्ने १४ कुरा  

आत्महत्याको सोच आउनै नदिन के गर्ने ?

आत्महत्याको सोच आउनै नदिन के गर्ने ?

क्यान्सरका बिरामीलाई होम केयर सेवा कसरी दिने ?

क्यान्सरका बिरामीलाई होम केयर सेवा कसरी दिने ?

अचानक चक्कर आउनु कस्तो स्वास्थ्य समस्याको संकेत हो ?

अचानक चक्कर आउनु कस्तो स्वास्थ्य समस्याको संकेत हो ?