अभ्यासबिनै १७० किमीको मञ्जुश्री ट्रेल जितेकी निर्मला

३ वैशाख, काठमाडौं । अल्ट्रा धाविक निर्मला राईले चैत अन्तिममा सञ्चालित १०० माइल (१७० किमी) लामो चौथो मन्जुश्री ट्रेल रेसमा पहिलो स्थान हात पारिन् ।

खोटाङ ऐसेलुखर्की गाउँपालिकाकी ३३ वर्षीया निर्मलाले अघिल्लो संस्करणको च्याम्पियन अनिता राईलाई पछि पार्दै पहिलो पटक मन्जुश्री ट्रेल रेस च्याम्पियन बनेकी हुन् । निर्मलाले अनिताकै नाममा रहेको कोर्स रेकर्ड टाइमको कीर्तिमान पनि तोडिन् ।

‘पहिलो पटक यति लामो रेसमा दौडेको थिएँ । मन्जुश्री पहिलो पटक जितें । अझ कीर्तिमानसहित जित्न पाउँदा एकदमै खुशी छु’, निर्मलाले अनलाइनखबरसँगको कुराकानीमा भनिन् ।

काठमाडौं उपत्यका पूरै फन्को लगाउनुपर्ने मन्जुश्री ट्रेल रेसमा निर्मलाले ३४ घण्टा ५४ मिनेट ३० सेकेण्डमा उक्त दूरी पूरा गरिन् । दोस्रो भएकी अनिताले ३५ घण्टा ५७ मिनेट १९ सेकेण्ड लगाइन् । यसअघि अनिताले तेस्रो संस्करणमा ३६ घण्टा ४७ मिनेट १२ सेकेन्डमा दौड पूरा गर्दै कीर्तिमान बनाएकी थिइन् ।

१०० माइलमा कूल १३ जनाले रेस पूरा गर्दा ९ पुरुष र ४ महिला थिए । त्यसमा पनि समग्रमा निर्मला पाँचौं भएकी थिइन् । रेस जितेपछि उनले धेरैतिरबाट वाहवाही पाइन् ।

सुरुमा त्यस्तो केही थिएन । तर जितेको समाचारहरु आएपछि उत्साही भएँ । दु:ख गरेपछि फल पाइन्छ भनेर घरबाट पनि मेसेसहरु आयो । गाउँमा पनि सबैले राम्रो गरेछ भने, खुशी लाग्यो, उनले भनिन् । उनलाई वैशाख १ मा जुम्लामा भएको जुम्ला रारा अल्ट्रा रेसमा पनि सहभागी हुन प्रस्ताव आएको थियो । तर गोडा पूर्ण ठीक नभएकाले उनी गइनन् ।

मन्जुश्रीको १०० माइल रेसको महिला र पुरुषतर्फका विजेतालाई स्वीट्जरल्याण्डमा हुने अन्तर्राष्ट्रिय १०० किलोमिटरको रेसमा सहभागी गराउने आयोजकले जनाएको छ ।

प्रशिक्षणबिनै स्वर्ण 

निर्मलाले १०० माइल दौडिएको मञ्जुश्री ट्रेल रेस नै पहिलो थियो । उनले यसबारे तालिम तथा प्रशिक्षणहरु पनि लिएकी थिइनन् । त्यसैले यो प्रतियोगितामा स्वर्ण जित्ने त उनले सोचेकी पनि थिइनन् ।

‘मैले जित्छु भनेर सोचेको पनि थिइन । किनकी म पहिलो पटक यति लामो रेस दौडिरहेको थिएँ,’ निर्मलाले भनिन्, ‘सबैले गत संस्करणको च्याम्पियन अनितालाई फलो गरिरहेका थिए, मैले चिनेको पनि खासै कोही थिइन ।’

रेसको बीचमा उनी केही नर्भस समेत भइन् । रेसको बीचमै छाड्नुपर्ने हो कि भन्ने चिन्ता पनि थियो । तर, आफैंले हिम्मत गरिन् र रातिको समयमा पनि दौडिइन् र अन्तिममा कीर्तिमान बनाइन् ।

यो प्रतियोगिता जित्नुअघि निर्मलाको नाम चर्चामा थिएन । निर्मलाको न कुनै टिम थियो न कुनै प्रायोजक । उनी केवल आफ्नै बलमा दौडिएकी थिइन् । उनले मन्जुश्री रेसका लागि खासै प्रशिक्षण र अभ्यास पनि गरेकी थिइनन् । तैपनि अधिकांश समय सँगै दौडिएकी अनितालाई उनले अन्तिममा पछि पारिन् ।

‘म प्रिया राई र जिम्मी सरप्रति आभारी छु । झुलेमा पुग्दा अनितालाई सहयोग गर्नेहरु थिए । म के गर्ने के गर्ने भएँ । पछि जिम्मी सरले हौसला दिनुभयो’, उनले भनिन् ।

निर्मलाले थोरै रेस मात्र कुदेकी छन् । जति कुदिन् त्यसमा पोडियम फिनिस (शीर्ष तीन) मा आएकी छन् ।

मन्जुश्री ट्रेल रेस दौडनुअघि उनले १७ चैतमा रामेछापको सैलुङमा भएको सुनापती सैलुङ अल्ट्रा म्याराथनमा पहिलो स्थान हात पारेकी थिइन् । १ फागुनमा रुकुम पश्चिमको सानीभेरी गाउँपालिकामा भएको छैटौं राष्ट्रिय मौराखारा अल्ट्रा गुरिल्ला म्याराथनमा निर्मला तेस्रो भएकी थिइन् भने फागुन अन्तिममा ओखलढुंगामा भएको खिजिदेम्बा अल्ट्रा म्याराथनमा दोस्रो भइन् ।

२० माघमा भएको केभीआर तेस्रो स्टेजमा तेस्रो भएकी भइन् ।

प्रिया राईको संगतबाट रेसमा 

निर्मलाले अल्ट्रा रेस दौडन थालेको करिब ४ वर्ष भयो । निर्मला ट्रेल रेसमा लाग्नुमा अर्की धाविका प्रिया राईको सहयोग छ । निर्मला र प्रिया दुवै खोटाङका हुन् ।

निर्मला भन्दा सानी भए पनि प्रियाले पहिलेदेखि नै दौडमा सहभागिता जनाइन् ।

कुनै बेला यी दुवै काँडाघारीमा नजिकै डेरामा बस्थे । प्रिया सधैँ दौडन जान्थिन् । एक दिन प्रियाले निर्मलालाई पनि सँगै ट्रेनिङमा लिएर गइन् ।

‘हामी दुवै एकै जिल्लाको नजिकै बस्थ्यौं । एक दिन दौडन जाने हो भनेर प्रिया बहिनीले भनिन् । म सँगै गएँ । अनि पो थाहा भयो । यस्तो दौड पनि हुने रहेछ भनेर’, निर्मलाले सुनाइन् । त्यही नै उनको करिअरको कोशेढुंगा बन्यो ।

दौडमा लाग्नुअघि उनी मार्केटिङको काम गर्थिन् । घरको जेठी सन्तान भएकाले आर्थिक जिम्मेवारी पनि उनमा थियो । त्यसैले आर्थिक उपार्जनको काममा लाग्दान रेसमा ढिलामात्र लागिन् ।

उनले सुरुमा दौडेको झिल्टुङ क्रस कन्ट्री रेस हो । जहाँ उनी चौथो भएकी थिइन् । त्यसपछि उनले विभिन्न रोड रेसहरुमा पनि भाग लिइन् । वीर गणेशमान रोड रेसमा शीर्ष दशमा पनि आयोजकले राम्रो दौडिएको भनेर उनको प्रशंसा गरेपछि उनी अझ उत्साहित भएकी थिइन् । तर, उनको दौडले निरन्तरता पाउन सकेन । ‘गाउँमा गएर बसेँ घरको कामहरुले गर्दा ।

काठमाडौं बस्न पाइनु, पछि प्रियाले बोलाएपछि उनी दौडन आएकी थिइन् ।उनले गत वर्ष अप्रिलमा मनास्लु ट्रेल रेसमा सहभागिता जनाएकी थिइन् । जहाँ उनले दोस्रो स्थान हात पारिन् ।

पहिले उनी बेला-बेला दौडने अनि घर जाने गर्थिन् । गत फागुनमा रुकुममा भएको गुरिल्ला म्याराथनका लागि प्रियाले फेरि बोलाएपछि निर्मला रुकुममा गइन् । त्यसपछिको दुई महिना भने उनी लगातार दौडिरहेकी छन् ।

उमेरले तीन दशक कटेपछि निर्मलाले अल्ट्रा रेसहरु सुरु गरेकी थिइन् । अहिले भने उनलाई ढिला दौडमा लागेछु जस्तो लाग्छ । ‘पहिले नै दौडमा लागेको भए पनि हुने रहै भन्ने लाग्छ । अलि पछुतो पनि लाग्छु, निर्मलाले भनिन् ।

प्रायोजक पाए अझ राम्रो गर्न सक्छु

अहिले निर्मला कुनै टिममा आवद्ध भएकी छैनन् भने प्रायोजक पनि पाएकी छैनन् । प्रायोजक र टिम नहुँदा रेसहरुमा भाग लिन गाह्रो हुन्छ ।

लगातार दौडिंदा उनको खुट्टामा चोट पनि छ । अहिले उनी गोकर्ण क्षेत्रमा दैनिक रुपमा सामान्य अभ्यास आफैं गर्छिन् । कहिले प्रिया राईसिँग जान्छिन् तर धेरै जसो एक्लै जान्छिन् ।

निर्मलालाई पनि अरु जस्तै विदेशमा गएर रेस दौडन मन छ । त्यसका लागि आफैं खर्च जुटाउन कठिन छ, प्रायोजक भएमा उसले खर्च ब्यहोर्छ । कुनै टिमले सहयोग गर्‍यो भने म अझ राम्रो गर्न सक्छु’, उनले भनिन् ।

तर, घर व्यवहार समेत हेर्नुपर्ने भएकोले निर्मला अझै पनि ढुक्क भएर रेसमै केन्द्रित हुन सकेकी छैनन् । कतैबाट राम्रो प्रायोजक पाएमा उनी यही रेसमा केन्द्रित हुने बताउँछिन् ।

‘अहिले जित्दा सबैले फोन गर्छन्, बधाई दिन्छन् । पुरस्कार पनि धेरै छैन, खर्च धेरै लाग्छ । त्यसैले मेरो ट्रेनिङ रेसको सहभागिता जस्ता कुरामा स्पोन्सरहरु भएमा म ढुक्क भएर यसैमा लाग्न सक्छु’, उनले भनिन् ।

अहिले एडभेन्चर रनिङ फेडेरेसन संघ पनि गठन भएकाले त्यहाँबाट केही सहयोग पाउने निर्मलाको आशा छ । खेलाडीहरु लाई बाहिर खेल्न जाने सबै खर्च हेरिदियो भने खेलाडीलाई डाइट पुग्यो भने राम्रो हुन्छु, निर्मलाले भनिन् ।

ढिला रेसमा आएर पनि चम्किएकी खेलाडी हुन् निर्मला । उनले अरु दौडिरहेकी जुनियर धाविकाहरुलाई पनि पछि पारिन् ।

सुरुमा उनलाई जुनियरहरुसँग दौडन सक्दिन कि जस्तो लाग्थ्यो । अहिले जित्न थालेकी छन् । यसमा उनले आफ्नै सक्सेस मन्त्र बनाएकी छन्, ‘जित्छु भन्ने मानसिकता हुनुपर्छ, कडा महिनेत गर्नुपर्छ अनि नेभेर गिभ अप’, निर्मलाले भनिन् ।