बच्चालाई डाइपर लगाइदिंदा हानि त पुगिरहेको छैन ?

बजारमा डाइपर आउन थालेदेखि आमाबुवालाई सजिलो भएको छ । बच्चालाई डाइपर लगाइदिएपछि दिसा–पिसाब गराउने झन्झटबाट मुक्ति पाइन्छ । बच्चालाई डाइपर लगाएर सुताउन र बाहिर लैजान सहज भएको छ । त्यसैले आजभोलि बच्चालाई डाइपर लगाइदिनु अनिवार्य जस्तो भइसकेको छ । डाइपरको प्रयोग एक हदसम्म त सही हुन्छ तर यसको धेरै प्रयोग हानिकारक हुनसक्छ ।

टाइम्स अप इन्डियाको एक अध्ययनअनुसार पहिले बच्चाको डाइपरमा ‘फ्यालिट’ भन्ने केमिकल पाइन्थ्यो । त्यो केमिकल छालाको सम्पर्कमा आएर मेटाबोलिक विकार, मधुमेह, कलेजो विकार र क्यान्सरको जोखिम समेत बढाउने गरेको पाइएको थियो ।

पछिल्लो समय बजारमा धेरै प्रकारका डाइपर पाइन्छन् । त्यसमा केमिकल र प्लास्टिक कम प्रयोग भएको डाइपर आफ्नो बच्चाका लागि छनोट गर्नुपर्छ ।

डाइपरको प्रयोगले बच्चालाई हुनसक्छ यी समस्या

डाइपर रसायन र सिन्थेटिक सामग्रीबाट बनेको हुन्छ । धेरै अभिभावकले बच्चालाई रातभर डाइपर लगाइदिन्छन् । रातभर डाइपर लगाइदिंदा बच्चाको छाला लामो समयसम्म केमिकलको सम्पर्कमा रहन्छ, जसकारण शरीरलाई हानि पुर्‍याउन सक्छ । यसले बच्चाको शरीरमा विषाक्तता बढाउन सक्छ ।

डाइपरको प्रयोग लामो समयसम्म गर्दा बच्चालाई ब्याक्टेरियल, फंगल इन्फेक्सन हुने सम्भावना बढी हुन्छ । किनकि डाइपर पिसाब अवशोषित गर्ने सामग्रीबाट बनेको हुन्छ । यसले छालामा अक्सिजनको प्रवाह पनि कम गर्छ । जसकारण ब्याक्टेरिया र अन्य कीटाणुहरू बढ्ने सम्भावना रहन्छ । यसले बच्चाको छालालाई नोक्सान पुर्‍याउन सक्छ र छालामा संक्रमण हुनसक्छ । पटक-पटक इन्फेक्सन भयो भने बच्चाको रोगप्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर हुन्छ । यसबाट बच्न, बच्चाको डाइपर बारम्बार परिवर्तन गर्नुपर्छ ।

बच्चाको छाला धेरै कोमल हुन्छ । डाइपरमा पाइने हानिकारक सिन्थेटिक फाइबर, रङ वा अन्य रासायनिक पदार्थका कारण बच्चाको छालामा एलर्जी, दाग र चिलाउने समस्या हुनसक्छ ।  धेरै पटक बच्चा डाइपर लगाउँदा रुन थाल्छन् किनभने यो उनीहरूका लागि सहज हुँदैन । धेरै समयसम्म डाइपर लगाउनाले बच्चालाई चिडचिडापन हुनसक्छ ।

बच्चालाई लामो समयसम्म डाइपर लगाइदिइरह्यो भने बच्चाको दिसा-पिसाब प्रशिक्षणमा समस्या हुनसक्छ । किनभने बच्चालाई डाइपरमा पिसाब र शौच गर्ने बानी हुन्छ । डाइपरको प्रयोग धेरै गर्नु  वातावरणका लागि पनि हानिकारक हुनसक्छ । यो प्लास्टिक, सिन्थेटिक फाइबर र अन्य रसायनको सहयोगमा बनाइन्छ र यो वातावरणमा सजिलै नष्ट हुँदैन ।

बच्चालाई डाइपर लगाइदिंदा ध्यान दिनुपर्ने कुरा

उमेरअनुसार बच्चाको डाइपर दुईदेखि तीन घण्टाको अन्तरालमा परिवर्तन गर्नुपर्छ । धेरै मात्रामा पिसाब सोस्न सक्ने डाइपरको प्रयोग गर्नुपर्छ । बच्चालाई प्लास्टिकको डाइपर लगाइदिनुको साटो सुतीको डाइपर लगाइदिनु राम्रो हुन्छ । त्यो सम्भव छैन भने पनि कम मात्रामा प्लास्टिकको प्रयोग भएको र केमिकल प्रयोग नभएको डाइपर लगाइदिनुपर्छ ।

रातको समयमा त आमा र बच्चाको राम्रो निद्राका लागि डाइपर लगाइदिन सकिन्छ । तर दिउँसो बच्चालाई डाइपर नलगाइदिनु राम्रो हुन्छ । घरबाट बाहिर निस्किंदा डाइपर लगाइदिएको छ भने घर आएर खोलिदिनुपर्छ ।

दिसा निकालेपछि तुरुन्तै बच्चाको डाइपर सफा गर्नुपर्छ । बच्चाले पिसाब गरेपछि वा दिसा गरेपछि डाइपर हटाएर पानी र कपासले सफा गरिदिनुपर्छ । डाइपर लगाउनुअघि नरिवलको तेल वा मोइस्चराइजर लगाइनु राम्रो हुन्छ, जसले बच्चालाई एलर्जी हुनबाट बचाउन सकिन्छ ।

डेढ वर्षबाट बच्चालाई पिसाब फेर्ने तालिम दिन सकिन्छ । त्यसपछि डाइपरको प्रयोग नगर्नु नै राम्रो हुन्छ ।

यो पनि पढ्नुहोस

बच्चालाई डाइट प्लान कति जरुरी ?