रेसुङ्गा धाममा दर्शनार्थीको भीड

१५ कात्तिक, गुल्मी । हरिबोधनी एकादशीको अवसरमा गुल्मीको धार्मिक स्थल रेसुङ्गामा विशेष मेला तथा पूजा–अर्चनाका लागि भक्तजनहरूको ठूलो भीड लागेको छ ।

प्रत्येक वर्षझैं यस वर्ष पनि हरिबोधनी एकादशीको दिन दिन रेसुङ्गा धाममा मेला लाग्नुका साथै स्नान र पूजा गर्न श्रद्धालु भक्तजनहरूको घुइँचो लागेको हो ।

रेसुङ्गाको पोखरीमा स्नान गरे पाप नष्ट हुने धार्मिक विश्वास रहिआएको छ । यही मान्यताका आधारमा गुल्मी मात्र होइन, छिमेकी जिल्ला पाल्पा, स्याङ्जा लगायत क्षेत्रबाट समेत श्रद्धालुहरू रेसुङ्गा धाम पुग्ने गरेका छन् ।

धार्मिक, ऐतिहासिक तथा पर्यटकीय महत्त्व बोकेको रेसुङ्गा क्षेत्रमा बिहानैदेखि भक्तजनहरू पूजा–अर्चना र मेला अवलोकनका लागि पुगेका छन् ।

रेसुङ्गा संरक्षण समितिका सह–सचिव यज्ञप्रसाद पन्थीका अनुसार एकादशीको दिन रेसुङ्गा पोखरीमा स्नान गर्दा भूलवश भएका पाप नष्ट हुने विश्वासका कारण भक्तजनको आकर्षण बढ्ने गरेको बताए । रेसुङ्गा क्षेत्रमा शुद्ध मनले पूजा–पाठ गरेमा मनोकांक्षा पूरा हुने धार्मिक मान्यता रहिआएको छ ।

यस क्षेत्रभित्र हाल पूर्वाधार विकाससँगै प्राचीन, ऐतिहासिक, धार्मिक, सामाजिक तथा पुरातात्त्विक महत्वका स्थलहरूको संरक्षण, सम्बर्द्धन र प्रचार–प्रसारका कार्यहरू भइरहेका छन् । पर्यटन प्रवर्द्धनका उद्देश्यले रेसुङ्गा नगरपालिकाले ‘जाउँ हिँड रेसुङ्गा’ अभियान सञ्चालन गरेको छ ।

यस अभियानबाट रेसुङ्गा क्षेत्रमा लाखौं पर्यटक भिर्त्याउने लक्ष्य नगरपालिकाले लिएको छ । त्रेतायुगमा ऋष्यशृङ्गले रेसुङ्गा क्षेत्रमा तपस्या गरेका थिए भन्ने उल्लेख वेद–पुराणहरूमा पाइन्छ ।

अयोध्याका राजा दशरथलाई सन्तान नहुँदा ऋष्यशृङ्गलाई अयोध्या बोलाई पुत्रेष्टि महायज्ञ सम्पन्न गराइएको थियो । सो यज्ञको प्रभावले दशरथका चार छोरा राम, लक्ष्मण, भरत र शत्रुघ्न जन्मिएका थिए भन्ने धार्मिक कथा पुराणहरूमा उल्लेख छ ।

यही कारणले रेसुङ्गा धार्मिक दृष्टिले अत्यन्त महत्वपूर्ण स्थल मानिन्छ । रेसुङ्गा क्षेत्रको उच्च भूभागबाट धवलागिरिदेखि मनास्लुसम्मका हिमशृङ्खलाको मनोरम दृश्य अवलोकन गर्न सकिन्छ ।

यो क्षेत्र विद्यार्थीहरूका लागि शैक्षिक भ्रमण, होमस्टे र ग्रामीण पर्यटनका दृष्टिले पनि उपयुक्त मानिन्छ । यस मन्दिरमा दैनिकी रूपमा पूजा–अर्चना हुने गर्छ भने साउन महिनाभर मेला लाग्ने गर्दछ। साथै औंसी, ठूला एकादशी लगायत पर्वहरूमा ठूलो मेला लाग्ने परम्परा रहिआएको छ ।

सदरमुकाम तम्घासबाट करिब ३० मिनेटको यात्रापछि रेसुङ्गा पुग्न सकिन्छ । हाल सडक कालोपत्रे भएकाले रेसुङ्गा पुग्न सजिलो भएको छ ।

मेलामा सहभागी मनिषा रानाका अनुसार रेसुङ्गा पहिलेभन्दा अझ सुन्दर बनेको बताइन । यहाँका मन्दिरहरूसँगै पैदलमार्गहरू पनि चिटिक्क पारिएकाले सुन्दर बनेको उनले बताइन् ।

ऋषिशृङ्गेश्वर, यदुकानन्द, रामचन्द्र लगायत अनेक ऋषि–महर्षिहरूले तपस्या गरेको स्थल भएकाले रेसुङ्गाको धार्मिक महत्त्व धेरै वेद–पुराणमा उल्लेख पाइन्छ । द्वापरयुगदेखि नै सिद्ध स्थल मानिएको रेसुङ्गा विभिन्न युगहरू पार गर्दै अहिले सुन्दर, पुण्यभूमिका रूपमा स्थापित भएको छ ।

ऋष्यशृङ्गले तपस्या गरेको स्थानमा ब्रह्मचारी तदर्थानन्दले विगत धेरै वर्षदेखि केवल काँचो आहार ग्रहण गर्दै तपस्या गरिरहेका छन् । समुन्द्री सतहबाट करिब २,३४० मिटर उचाइमा अवस्थित रेसुङ्गा धार्मिक, ऐतिहासिक, पर्यटकीय तथा जैविक विविधताले सम्पन्न क्षेत्र हो ।

यहाँ २५८ प्रजातिका चराहरू, लोपोन्मुख गिद्ध, चितुवा, मृग, घोरल, खरायो लगायतका वन्यजन्तु पाइन्छन् । रेसुङ्गाको उच्च भागबाट धवलागिरिदेखि मनास्लुसम्मका हिमश्रृङ्खला अवलोकन गर्न सकिन्छ ।

यहाँको हावापानी शीतल छ । हिउँदमा कहिलेकाहीँ हिमपात हुने र गर्मी याममा वातावरण अत्यन्त मनोरम रहने गर्दछ । जिल्लाको प्रमुख केन्द्र तम्घास रेसुङ्गाकै काखमा रहेको छ ।

प्राकृतिक, धार्मिक, ऐतिहासिक र पौराणिक विशेषताले सम्पन्न रेसुङ्गा वास्तवमै गुल्मीको गौरव हो ।

यसैबीच हरिबोधनी एकादशीको अवसरमा गुल्मी, पाल्पा र स्याङ्जाको संगमस्थल रिडीमा समेत ऋषिकेश उत्सव तथा धार्मिक मेला लाग्ने परम्परा रहिआएको छ ।