४ माघ, पोखरा । जोडले हावा चल्यो । हावा यति बलशाली थियो कि जगदीशको जिउ नै हल्लायो । एकैछिनमै ठूलो आवाज कानमा ठोक्कियो । केकसो हो भन्ने चाल नपाउँदै टेकेको जमिन बग्यो । सासै फेर्न गाह्रो भयो ।

जगदीशले बल्ल अनुमान लगाए, हिउँ पहिरोमा परिएछ । तर चलमलाउन सक्ने अवस्था थिएन । टेकेको जमिनसँगै बगेका थिए जगदीश । केही समय बगेपछि एकैछिन रोकियो । माथिबाट फेरि हिउँको पहाड खसेछ । त्यसले धकेलेर फेरि बग्न थाले । केही तल पुगेर फेरि बग्न रोकिन्छ, फेरि बग्छ । यसरी पटकपटक रोकिँदै बग्दै गरेर पहिरोसँगै जगदीश झ्याम्म खोलामा पुगे ।

‘पहिरो रोकिएर चलमलाउन नपाउँदै फेरि बग्न सुरु गर्यो । फेरि रोकिन्छ, फेरि बग्छ यसरी नै बगिरहें । पहिरोसँगै खोलामा पुगें,’ शुक्रबार अन्नपूर्ण पदमार्गमा हिमपहिरोमा परेर ज्यान बचाएका जगदीश खत्रीले कहालीलाग्दो घटना सुनाए ।

हिउँ पहिरोमा परेका उनी मोदी खोलामा खसेका थिए । त्यहाँ पनि जगदीशलाई लाग्यो, ‘खोलामा पानी होइन, हिउँ नै बगिरहेको छ । खोलामा त्यति चिसो पानी थियो ।

१० मिनेट जति खोलामा बगेपछि पौडिएर छेउ लाग्न सफल भए । जगदीश अड्कल गर्छन्, ‘१० मिनेर बगें, त्यति नै समय खोलाबाट किनारा लाग्न लाग्यो होला ।’ बल्लतल्ल खोला किनार त लागे तर उभिन सक्ने अवस्था थिएन । थपक्क बसेकामात्र के बसेका थिए, फेरि बसेको ठाउँ नै भासिएर खोलामा पुग्यो ।

‘जानेजत्तिको बुद्धि लगाएर बाहिर निस्कें,’ जगदीशले बाँच्न गरेको संघर्ष सुनाए । उनका अनुसार हिउँ नै हिउँ छ थियो । समाउने र टेक्ने ठाउँ छैन । भित्तामा मुड्कीले हान्दै खाल्टा परेर त्यसैमा टेक्दै बाहिर निस्कन सफल भएको उनले बताए ।

‘बाँचिन्छ भन्ने सोचेकै थिइन,’ पोखरा फर्केर शनिबार साँझ फेवासिटी अस्पतालमा स्वास्थ जाँच गराइरहेका जगदीशले खुइ काडे, ‘ठूलो भाग्यले बाँचियो ।’

जगदीश हिम्मतले बाँचे । पौडी खेल्ने कलाले पनि बाँचेएको भन्दै उनी भन्छन्, ‘आफूले टेकेको जमिनको माथिमाथि नबगेको भए, त्यही सकिन्थें होला ।

खोलाबाट निस्किएर पनि बाटोसम्म पुग्न आफूलाई झण्डै २ घण्टा लागेको उनले बताए । बाटो नजिकै पुगेपछि उनले मान्छेहरुलाई देखे । जगदीशमा अरु हिम्मत पलायो ।

केही मिटर तल पुगेर चिच्याए, ‘हेल्प, हेल्प ।’ उनले जमिन र ठाउँको अवस्थाबारे बताए, ‘मान्छेहरुले हेरिरहेका छन् तर कसैले तल झरेर हात दिने हिम्मत राखेन । त्यस्तो थियो, त्यहाँको जमिन र मान्छेहरुको अवस्था ।’

बाटोमा निस्किएपछि वरिपरीका मान्छेहरु आए । अन्नपूर्ण पदमार्गका पर्यटकहरु पनि भेला भए । मान्छेहरुले अंगालो हाले । कपडा धुजा, धु्जा थियो, उनीहरुले नै लगाइदिए । ‘खल्तीको चस्मा त हातले माडेको भुजियाजस्तो भएको रहेछ । म कसरी फर्किएँ भनेर त्योबेला अझ झसंग भएँ,’ उनले सुनाए ।

त्यहाँका मान्छेहरुले उनलाई सिनुवा पुर्याएर राखे । पदमार्गभरि मान्छेका लस्कर थिए । केके भयो, कति मान्छे परे जगदीशलाई केही थाहा थिएन । मान्छेहरुले अनेक कुरा गरिरहेका थिए । बाँचेर फर्किएका जगदीशसँग धेरैले घटनाबारे सोधिरहेका थिए ।

भएका सबै कुरा पहिरोसँगै बग्यो । सिनुवाका होटलका सञ्चालकसँग मोबाइल र केही नम्बर मागे । टावर टिप्ने ठाउँमा पुगेर सबैतिर खबर गरेको उनी बताउँछन् । ‘नयाँ पुलको एक्याप चेक पोस्टमा फोन उठेन । त्यसपछि १०० मा कल गरे । यथार्थ बताए,’ उनले भनें, ‘बिहान साढे १० बजेतिर पहिरो खसेको थियो ।’

हिमपातमा मान्छेका लस्कर

अन्नपूर्ण बेसक्याम्पमा पाइला टेक्ने उत्कट चाहनाले ज्यानमा ऊर्जा थपिँदै थियो, जगदीशमा । देउरालीमा बिहानैदेखि हिउँ परिरहेको थियो । चिसो छिरेटोको पर्वाह थिएन । हिँउको मजा लिँदै मान्छेहरु हिँडिरहेका थिए । पदमार्गभरि बेसक्याप हिँडेका मान्छेहरुको लस्कर थियो । त्यही लस्करमा थिए जगदीश पनि ।

एक जना चिनियाँ पर्यटक । उनको गाइड थिए, सरोज परियार । सरोजका साथी बनेर गएका थिए जगदीश । देउरालीमा अघिल्लो रातभर नै हिउँ परेको उनले बताए । देउराली अन्नपूर्ण गाउँपालिका वडा नम्बर ११ मा पर्छ । देउरालीमा बिहीबार ३ बजे नै उनीहरु पुगिसकेका थिए । देउरालीका होटल हिउँले छोपिएका थिए ।

‘अन्नपूर्ण जाने एउटामात्र रुट छ । वरिपरी ६०-७० जनाको लस्कर थियो तर २-३ मिटर परको मान्छे पनि देखिँदैनथ्यो,’ उनले भने, ‘बोक्लो हुस्सु, त्यसमाथि हिँउ परिरहेको थियो । पदयात्रामा बढी बिदेशी पर्यटक थिए । प्लास्टिक ओढेर मान्छेहरु हिँडिरहेका थिए ।’

बिहान साढे १० बजेतिर हिउँकु गुफा र देउराली बीचतिर पुगेको उनी बताउँछन् । ठूलो बेगले हावा चलेर मान्छेहरुको लस्करमाथि नै एक्कासी हिम पहिरो खस्यो ।

मेरो साथी छिट्टै भेटियोस्…

पहिलो पटक अन्नपूर्ण बेस क्याम्प जाँदै थिए जगदीश । उनका सानैदेखिका साथी सरोज परियार गाइड काम गर्थे । दुबैको घर नजिकै । सरोज गइराख्ने भएकाले जगदीशलाई पनि ट्रेकिङबारे थाहा थियो । त्यसका मजाबारे जानकार थिए ।

सरोजसँगै ट्रेकिङमा जाने जगदीशले योजना बने । उनीहरुले सल्लाह गरे र बल्ल दिन जुरेको थियो । ५ वर्षदेखि ट्रेकिङ गाइडको रुपमा काम गर्दै थिए, सरोज । पोखरा लेकसिटी कलेजमा बिबिएस दोस्रो वर्षमा अध्ययनरत जगदीशअन्नपूर्ण बेसक्याम्प जाने भनेपछि रोमाञ्चित थिए । पुनहिल पुगेर देउराली आएपुगेका थिए, उनीहरु ।

पाँचौ दिन थियो शुक्रबार । देउरालीबाट सुरक्षित ठाउँमा पुगेर बास बस्ने योजना बुनेर हिँडेका यी साथीलाई हिमपहिरोले छुट्यायो । आफू त बाँचे तर सँगै गएको साथीलाई पहिरोले कता पु¥यायो थाहा छैन । जसको साथ लागेर जगदीश ट्रेकिङ गएका थिए, उनै हराएका छन् । भन्छन्, छिट्टै शकुसल भेटिनेछ ।’

सरोजसहित ७ जना पहिरोमा हराएका छन् ।

घटनास्थल पुग्नै गाह्रो, रेस्क्यु नै हुँदैन

देउरालीबाटै कुनै पनि मोबाइल टावरको सिंग्नल थिएन । सम्पर्क माध्यम पनि नभएको र उद्दार गर्ने तदारुकता पनि नभएको जगदीशले अनुभव गरेका छन् ।

‘मान्छेले देख्ने ठाउँमा हुँदा त कोही लिन गएनन् भने म खोलामै भएको भए को जान्थ्यो होला र ?’ उनले भने, ‘घटनास्थल पुग्नै गाह्रो छ । उद्दार टोली आजसम्म पनि पुगेकै थिएन ।’ ‘हेल्प भनेर चिच्याउँदा पनि कोही आएनन् तर फोटो भने खिचिरहेका थिए । फर्किँदा तिनै फोटो सामाजिक सञ्जालमा देखें,’ उनले दुखेसो पोखे ।

पोखराबाट ट्रेकिङ एजेन्सिज एसोसिएसन पोखराले शुक्रबार नै उद्दार टोली खटाएको थियो । त्यही टानले गाडीको व्यवस्था गरेपछि उनी शनिबार साँझ पोखरा आइपुगेका थिए । बाटो फर्किँदै गर्दा उनले मोबाइलमा अनेक समाचार देखेको बताए । ‘अनेक समाचारहरु थिए । धेरैजसो समाचारहरु सत्य थिएनन्,’ आफ्नो फोटो नराखिदिन आग्रह गर्दै उनले भने, ‘सबै अनुमानका भरमा सामाजिक सञ्जालदेखि सञ्चारमाध्यममा समाचार देखेपछि दुख लाग्यो ।’