२५ वैशाख, काठमाडौं । किरणकुमार लिम्बु (चेम्जोङ) नेपाल राष्ट्रिय फुटबल टिमका नम्बर वान गोलकिपर, अनि हालका कप्तान पनि । फुटबल मैदानको पोस्टमा विपक्षीको प्रहार ब्लक गर्न माहिर उनी अहिले घरभित्र लकडाउनमा छन् ।

अरू बेला फुटबल खेल्न देश विदेश गइरहने उनले परिवारसँग समय बिताउन कमै पाउँथे । कोरोना भाइरसको प्रकोप अघिसम्म उनी भारतमा मिनेर्भा पञ्जाबबाट आई लिग खेलिरहेका थिए । कोरोनाका कारण लिग रोकिएपछि उनी चैत दोस्रो साता नेपाल आए । त्यसयता इमाडोलस्थित घरमा परिवारसँगै छन् ।

‘यसअघि चाडपर्व समेत मिस हुन्थ्यो । मामु एकतिर, म एकतिर हुन्थेँ’ किरणले पुराना दिन सम्झिए, ‘अहिले कोभिड–१९ ले गर्दा सामान्य जीवन बिताउन नपाएपनि अहिले परिवारलाई समय दिन पाएको छु । यसमा खुसी नै छु ।’

मामुलाई भान्छालगायतका काममा सघाउने किरण घरमै दैनिक व्यायाम भने गर्छन् । ‘दैनिक बिहान एक घण्टा वर्कआउट गर्छु’ किरणले भने, ‘फिटनेसभन्दा शरीरलाई सेपमा राख्नको लागि हो । फिटनेसको लागि त दौडिनुपर्छ ।’

आई लिगमा सन्तुष्ट सिजन

नेपाल आउनुअघि किरण भारतको शीर्ष श्रेणीको फुटबल आई लिगमा ब्यस्त थिए । उनी दोस्रो पटक मिनेर्भा पञ्जाबबाट खेलिरहेका थिए । तर, लकडाउनले गर्दा लिग पूरा हुन पाएन । यद्यपि मोहन बगानले लिग उपाधि पक्का भइसकेको थियो र भारतीय फुटबल संघले च्याम्पियन घोषणा गर्दै लग अन्त्य गरिसकेको थियो ।

किरणको टिम भने इस्ट बंगाल समान अंक जोड्दै संयुक्त रुपमा उपविजेता बनेको छ ।

तर, मिनेर्भा पञ्जाब र किरणको सम्झौता सकिएको छैन । ‘मेरो सम्झौता मे ३० सम्म छ । त्यसैले अरू क्लबसँग सम्झौता गर्न सक्दिनँ’ क्लबसँग निरन्तर संवादमा रहेका उनले भने, क्लबसँगै छु र बोलायो भने जान्छु पनि ।’

किरणले पञ्जाबका लागि खेलेको यो दोस्रो सिजन हो । सन् २०१७/१८ को सिजन उनले लिगमा आधा मात्र खेल खेल्न पाएका थिए । तर, उनको टिम च्याम्पियन बन्यो । यो सिजन किरणले पूरै समय खेल्न पाए । त्यसैले टिम लिग च्याम्पियन बन्न नपाएपनि आफ्नो व्यक्तिगत प्रदर्शनबाट सन्तुष्ट छन् । ‘यो सिजन व्यक्तिगत रुपमा राम्रो भयो’ किरणले भने, ‘विदेशी गोलकिपरहरूमा आई लिग वेबसाइटले टप थ्रीमा राखेको थियो । यसमा पनि म खुुसी छु ।’

किरणले तीन खेलमा क्लिनसिट राख्दा एक खेलमा म्यान अफ दि म्याच अवार्ड समेत पाएका थिए । ‘लिग च्याम्पियन त हुन सकिनँ तर टिम मेट, कोचले सबैले प्रशंसा गरेका छन्’ उनले भने, ‘पहिलाभन्दा व्यक्तिगत रुपमा राम्रो भयो ।’ विदेशी लिगको अनुभवले राष्ट्रिय टिमबाट खेल्दा सहयोग पुग्ने उनको विश्वास छ ।

विश्वकप छनोट गुमाउँदा घाटा

कोभिड–१९ को महामारी नभएको भए नेपालले चैतमै दशरथ रंगशालामा विश्वकप छनोट अन्तर्गत अस्ट्रेलिया र चाइनिज ताइपेईसँग खेलिसक्ने थियो । यो खेलका लागि किरणलगायत सबै खेलाडी उत्साहित थिए । किरण भारतमै रहेपनि अन्य खेलाडीले नेपालमा प्रशिक्षण समेत सुरु गरिसकेका थिए । तर, कोरोनाका कारण एएफसी र पिफाले खेल स्थगित गर्ने घोषणा गर्‍यो । ‘उसले फ्यानहरू दुःखी बनाउनु स्वभाविक हो’ किरणले सुनाए, ‘तर, अहिलको परिस्थति नै त्यस्तै छ । कोभिड–१९ को महामारीले सबैतिर खेल रोकिएको छ । हामी कहिले खेलमा फर्किन्छौं भन्ने पनि अझै अनिश्चित छ ।’

विश्वस्तरका ठूला खेलहरू २०२० बाट २०२१ मा सारिएको छ । एएफसीले कुनै तालिका निकालेको छैन । किरण भन्छन्, ‘त्यत्तिकै फेरि फुटबल सुरु गर्न गाह्रो छ । तर, मलाई आशा छ नेपालमा चाँडै फुटबल फर्किन्छ र हामीले ट्रेनिङ गर्छौं ।’

पहिला लिग र अहिलेको लिगमा फरक

सन् २००८ मा मछिन्द्र क्लबबाट क्लब करियर सुरु गरेका किरणले आधा दशकभन्दा बढी थ्री स्टारबाट खेले । त्यसपछि एक सिजन मनाङ मर्याङ्दीबाट खेलेर उनी लिग खेल्न माल्दिभ्स गए । टीसी स्पोर्ट्स क्लबबाट त्यहाँको लिग जिते । किरणले दक्षिण एसियामा तीन देशबाट लिग जितिसकेका छन् ।

पछिल्लो समय भने उनी विदेशी लिगमा व्यस्त हुन थालेका छन् । नेपालमा भूकम्पले दशरथ रंगशाला भत्काएपछि केही समय लिग हुन सकेन । त्यसैले अहिले विगतमा जस्तो समर्थक फुटबलले पाउन नसकेको किरणको बुझाइ छ । साथै लिगले फड्को पनि मार्न सकेन । ‘केही समय ग्याप भएकोले फ्यान बेसमा चेन्ज देखेँ अरु उस्तै छ’ उनले भने, ‘योभन्दा अझै राम्रो ठाउँ भने अझै छ ।’

सरकार र कर्पोरेट क्षेत्रको लगानी चाहियो

कप्तान किरण नेपालको फुटबल लिगलाई कम्तीमा ७/८ महिना लम्ब्याएर व्यवसायिक बनाउनुपर्ने धारणा राख्छन् । साथै एन्फामा मात्रै भर पर्नुको साटो सरकार र कर्पोरेट हाउसले सहयोग गर्नुपर्ने उनले बताए । ‘हामी एन्फाको मात्रै भरमा भयौं’ उनले भने, ‘सरकाले पनि हेर्ने हो भने फुटबल विकास गर्न सकिन्छ ।’

नेपालमा अहिले पनि फुटबलको क्रेज रहेको तर त्यसअनुसार लगानी हुन नसकेको उनको बुझाइ छ । ‘माल्दिभ्समा एक सिजन खेल्दा एक क्लबले २ करोड बराबर नेपाली पाउँछ । प्रत्येक क्लबको छुट्टै स्पोन्सर हुन्छ’ किरणले भने, ‘त्यही कारण क्लबले खेलाडीहरूलाई वर्षभरको सम्झौता गर्न पनि सक्छ ।’

उनले अघि भने, ‘नेपालमा एन्फामा मात्र भर पर्‍यौँ । नेपाली फुटबलमा पैसा नै पर्याप्त छैन ।’

फुटबलमा फर्किँदा उत्साहित हुन्छौँ

अब कहिले फुटबल फर्किएला ? किरणसँग पनि जवाफ छैन । तर, अहिले लकडाउनमा रहेका फुटबल खेलाडीहरू मैदान फर्किँदा उत्साहित हुने उनले सुनाए । ‘खेलाडीहरू महिनौंसम्म फुटबलविना बसेको यो नै पहिलो पटक हो’ नम्बर वान गोलकिपर किरणले भने, ‘अब सबै ट्रेनिङमा फर्किँदा खुसी हुन्छौं ।’