विश्वकप १९५०: दोस्रो विश्वयुद्धपछि फर्किएको फुटबल माहोल

काठमाडौं । १२ वर्षको अन्तरालपछि फुटबल विश्वकपको नयाँ संस्करण आयोजना भएको हो । दोस्रो विश्वयुद्धका कारण भएको विनाश, त्रासदी र राजनीतिक उथलपुथलको असर प्रमुखतः सबै युरोपेली देशले व्यहोरेका थिए ।

संसारका अरु हिस्सामा पनि यसको दुस्परिणाम महशुस गरिएको थियो । यसैको फलस्वरुप चौथो विश्वकपको आयोजक खोज्न नै फिफालाई धेरै समय लाग्यो ।

ऐतिहासिक पहिलो संस्करणयता दक्षिण अमेरिकाले आयोजना अवसर पाएको थिए । सोही अवसरको उपयोग गरी ब्राजिलले आफ्नो देशमा पहिलोपल्ट विश्वकपको आयोजना अधिकार पायो ।

आर्थिक कमजोरी र राजनीतिक कारणले छनोट प्रक्रिया निकै जटिल थियो । साविक विजेता इटली आफैं ठूलो संकटमा थियो । सुपर्गा हवाई दुर्घटनामा उसले आफ्ना थुप्रै सुपरस्टार खेलाडीलाई गुमाउनुपरेको थियो । त्यसैले ब्राजिल विश्वकपमा इटलीले युवा खेलाडी समावेश गरी कमजोर टिम पठाएको थियो ।

विश्वकपमा छनोट भएर पनि भारत र टर्कीले आर्थिक र व्यवस्थापकीय कारण देखाउँदै नाम फिर्ता लिउ । संसारमा फुटबलको जन्मदाता बेलायत फिफाको सदस्य बनेसँगै पहिलोपल्ट विश्वकपमा सहभागी भयो ।

प्रतियोगिताको मुख्य स्पर्धा सुरु हुँदासम्म दुई समूहमा चार–चार, एक समूहमा तीन र एउटा समूहमा दुई वटा टिममात्र थिए । समूहको विजेता फाइनल चरणमा पुगेका थिए । खेलको संख्या बढाउन र अधिकतम टिम विक्रीको लक्ष्यसहित रोउण्ड रोविन प्रणालीमा खेल सन्चालन गरिएको थियो ।

मराकाना रंगशालामा उपस्थित २ लाख घरेलु समर्थकको अगाडि ब्राजिल आफ्नो पहिलो विश्वकप उपाधिको प्रमुख दावेदारका रुपमा देखिएको थियो । ४७औं मिनेटमा गोल गरी उसले खेलमा अग्रता पनि बनायो । तर, पुनरागमन गर्दै उरुग्वेले १३ मिनेटको अन्तरमा २ गोल गरी दोस्रोपल्ट विश्व च्याम्पियन बन्यो ।

इटलीपछि उरुग्वे दुईपल्ट विश्वकप जित्ने दोस्रो देश बन्यो ।

एक दशकभन्दा बढी समयदेखि दुःख र युद्धलाई भुलेर संसारले एउटा फरक उत्सव देख्न पायो । आयोजकका रुपमा अगाडि आएको ब्राजिलले तीन साताका लागि संसारभरका फुटबल समर्थकलाई खुसी दियो ।

आयोजक ब्राजिलले रियो दि जेनेरियोमा २ लाख क्षमताको एउटा विशाल रंगशाला, मराकाना निर्माण गरेको थियो । फाइनल तथा ब्राजिलले खेलेका सबै खेलमा यो रंगशाला पूर्ण क्षमतामा भरिएको थियो । पहिलोपल्ट विश्वकपमा खेलाडीले नम्बर लेखिएको जर्सी लगाएका थिए ।

ब्राजिल फुटबल महासंघसँग असहमति व्यक्त गर्दै अर्जेन्टिनाले यो विश्वकपबाट आफ्नो नाम फिर्ता लिएको थियो । युद्धको असर बाँकी रहेका जर्मनी, चेकोस्लोभाकिया र हंगेरीजस्ता ‘पावर हाउस’ टिमले यो विश्वकपमा सहभागी हुन सकेनन् । यो विश्वकपमा एसियाबाट कुनै टिम थिएनन् ।

तथ्यांकमा विश्वकप १९५०

आयोजकः ब्राजिल
टिमः १३
फर्म्याटः समूह चरण, फाइनल चरण राउण्ड रोविन
खेलः २२
गोलः ८८
विजेताः उरुग्वे
उपविजेताः ब्राजिल
गोल्डेन बुटः अडेमिर (ब्राजिल)