+

ज्वरो र सुक्खा खोकीले सतायो ? यसरी जोगिन सकिन्छ

२०७९ चैत  १३ गते २०:१३ २०७९ चैत १३ गते २०:१३
ज्वरो र सुक्खा खोकीले सतायो ? यसरी जोगिन सकिन्छ

मौसम परिवर्तनको बेला छ । यतिबेला धेरैलाई ज्वरो र सुक्खा खोकीले सताइरहेको हुन सक्छ । अहिले इन्फ्लुएन्जा ए, बी भाइरस र ब्याक्टेरिया सक्रिय भएर ज्वरो आएको हो । यससँगै घाटी दुख्ने, सास फेर्न गाह्रो हुने, सुख्खा खोकी लाग्ने समस्या हुन सक्छ ।

विगतका तथ्यांकहरुले मार्च महिनामा मौसमी फ्लु उत्कर्षमा पुग्ने गरेको देखिन्छ ।

मौसम परिवर्तन हुँदा किन स्वास्थ्य बिग्रिन्छ ?

तापक्रम बढ्दैछ र यतिबेला प्रदूषण पनि हटिसकेको छैन । यसले गर्दा भाइरस सक्रिय हुन्छ । त्यही भाइरसले संक्रामक रोग फैलाउँछ । जस्तो, ज्वरो, सुख्खा खोकी लाग्नु, श्वासप्रश्वासमा समस्या हुनु, प्रतिरक्षा प्रणाली कमजोर हुनु ।

यस्ता सरुवा रोगहरु फैलिनमा हाम्रो भेटघाट, घुमघाम पनि एउटा कारण हुन सक्छ । मान्छेहरुसँग भेटघाट गर्दा एउटामा भएको भाइरस अर्कोलाई सहजै सर्छ र यो चाँडै फैलिन्छ ।

बालबच्चा र बुढापाकालाई सास्ती

मौसमी ज्वरो, रुघा आदिले जुनसुकै उमेर समूहकालाई पनि सताउन सक्छ । यद्यपि रोग प्रतिरोधी क्षमता कमजोर भएका बुढापाका, बालबच्चालाई यसले धेरै दुःख दिन्छ ।

ख्याल गरिएन भने जटिलता

सामान्य ज्वरो वा रुघाखोकी भनेर जथाभावी गर्न थालियो भने रोगले च्याप्न सक्छ । खासगरी टाइफाइड हुने, निमोनिया हुने जोखिम हुन्छ । यसले विस्तारै अरु अंगमा समस्या थप्न सक्छ ।

के छ उपचार ?

रुघाखोकी वा ज्वरो आएमा विशेष सर्तकता अपनाउनुपर्छ । झोलिलो खानेकुरा खाने, शरीरलाई न्यानो राख्ने, सरसफाइमा विशेष ध्यान दिने गर्नुपर्छ ।

यदि गाह्रो भएमा चिकित्सकको परामर्श लिने वा उपचार गर्ने गर्नुपर्छ । मौसमी रुघाखोकीको लक्षणअनुसार उपचार गर्नुपर्ने हुन्छ । जस्तो, टाउको दुखिरहेको छ र ज्वरो पनि छ भने सिटामोल खाने, एन्टिभाइरल औषधि प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

६ देखि १० दिनसम्म पनि ज्वरो, रुघाखोकी ठीक भएन भने जनरल फिजिसियन वा सरुवा रोग विशेषज्ञलाई देखाउन सकिन्छ । तर एन्टिबायोटिक औषधि जथाभावी प्रयोग भने गर्न हुँदैन । सिटामोलबाहेक अन्य औषधि खाँदा स्वास्थ्य परीक्षण गराएर मात्र खान उचित हुन्छ  । ६ महिनामाथिका व्यक्तिले संक्रामक रोग विरुद्ध खोप दिन सकिन्छ ।

कसरी बच्ने ?

संक्रामक रोगबाट बच्न रुघाखोकी लागेको व्यक्तिबाट टाढा रहने, हात पटकपटक धुने, सम्भव भए मास्क लगाएर बाहिर निस्कने गर्नुपर्छ । प्रतिरक्षा प्रणाली बलियो राख्न तातो पानी पिउने, पचाउन ऊर्जा कम लाग्ने गरी हल्का र पौष्टिक खाना खानुपर्छ ।

साथै, सुत्दा धेरै यस्ता हार्मोन निस्किन्छन्, जसले भाइरस र ब्याक्टेरियासँग लड्ने शक्ति बढाउने भएकाले पर्याप्त निद्रा लिनु आवश्यक छ । ज्येष्ठ नागरिक वा श्वासप्रश्वासको समस्या भएका व्यक्तिलाई फ्लुको खोप लगाउन सकिन्छ ।

(डा. पुन सरुवारोग विशेषज्ञ हुन् । उनीसँग मनिषा थापाले गरेको कुराकानीमा आधारित)

ज्वरो सुक्खा खोकी
डा. शेरबहादुर पुन
लेखक
डा. शेरबहादुर पुन
सरुवारोग विशेषज्ञ

नेपाल मेडिकल काउन्सिल दर्ता नम्बर : ३४७७ एमडी, पीएचडी, संक्रामकरोग विज्ञ सरुवारोगमा दुई दशकभन्दा बढीको अनुभव, हाल शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवारोग अस्पतालमा कार्यरत

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय

फिचर

हड्डी खिइने समस्या ‘ओस्टियोआर्थराइटिस’बारे भ्रम र सत्य  

हड्डी खिइने समस्या ‘ओस्टियोआर्थराइटिस’बारे भ्रम र सत्य  

बाल क्यान्सरको लक्षणलाई बेवास्ता नगरौं (भिडियो)

बाल क्यान्सरको लक्षणलाई बेवास्ता नगरौं (भिडियो)

गुणस्तरीय खाद्यवस्तु उत्पादन गर्न उद्योगले ध्यान दिनुपर्ने १४ कुरा  

गुणस्तरीय खाद्यवस्तु उत्पादन गर्न उद्योगले ध्यान दिनुपर्ने १४ कुरा  

आत्महत्याको सोच आउनै नदिन के गर्ने ?

आत्महत्याको सोच आउनै नदिन के गर्ने ?

क्यान्सरका बिरामीलाई होम केयर सेवा कसरी दिने ?

क्यान्सरका बिरामीलाई होम केयर सेवा कसरी दिने ?

अचानक चक्कर आउनु कस्तो स्वास्थ्य समस्याको संकेत हो ?

अचानक चक्कर आउनु कस्तो स्वास्थ्य समस्याको संकेत हो ?