के हो माइनक्राफ्ट ? बच्चाहरूले खेल्दा हुने जोखिम र फाइदा बारे जानौं

सन २००९ मा मोजाङ स्टुडियोजले ल्याएको भिडियो गेम हो माइनक्राफ्ट । यो अहिले विश्वको सबैभन्दा प्रसिद्ध भिडियो गेम फ्रान्चाइजहरू मध्ये एक बनेको छ ।

जुन विश्वका हरेक देश र क्षेत्रका लाखौँ मानिसहरूले खेल्छन् । माइनक्राफ्टले सयौँ स्ट्रिमिङ क्यारियर र कन्टेन्ट क्रिएटरहरूको च्यानलहरू सुरु गरेको छ, जसले यसलाई स्ट्रिमिङ प्ल्याटफर्महरूमा सबैभन्दा धेरै हेरिने गेमहरू मध्ये एक बनाएको छ । युट्युबमा मात्र माइनक्राफ्ट भिडियोहरू १ ट्रिलियनभन्दा बढी पटक स्ट्रिम गरिएका छन् ।

यो खेलले वयस्क र बालबालिकालाई समान रूपमा आकर्षित गर्ने गरेको छ । तपाईंले सम्भवतः माइनक्राफ्टबारे सुन्नुभएको छ वा सुन्नु नै भएको छैन । सायद बच्चाहरूबाट धेरै कुरा थाहा पाउनुभएको पनि हुन सक्छ । आफ्ना बच्चाहरू जतिखेरै यो खेलमा झुण्डिएको देखे हैरान हुनुभएको पनि हुनसक्छ ।

बच्चाहरूले माइनक्राफ्ट खेल्दा हुने जोखिम र फाइदा के-के हुन् त ?

माइनक्राफ्ट के हो ?

माइनक्राफ्ट एक यस्तो गेम हो जहाँ खेलाडीहरूले ब्लकहरू राखेर साहसिक यात्रामा जान्छन् । यसमा कन्टेनर वा हतियार जस्ता साधारण वस्तुहरू बनाउनेदेखि लिएर घर, किल्ला र शहर जस्ता संरचनाहरू निर्माण गर्ने वा जटिल मेकानिकल उपकरणहरू बनाउनेसम्मका गतिविधिहरू हुन्छन् ।

यो एक खेलको संसारमा हरेक कुरा हुन्छ । यसमा खेलाडीले आफ्नो कल्पनामा रहेका कुनै पनि डिजाइन र सिर्जनाहरू बनाउन यसमा अनुमति दिइन्छ । र, यो अन्यहीन र असीमित हुन्छ ।

माइनक्राफ्टको गेमप्ले दुई मोडमा विभाजित छ, सर्वाइभल मोड र क्रिएटिभ मोड।

सर्वाइभल मोड

सर्वाइभल मोडमा खेलाडीहरूले खाना खोज्नुपर्छ र तरवार वा पिक्याक्स जस्ता हतियारहरूले शत्रुहरूसँग लड्नुपर्छ । खेलाडीहरूले आफ्नो परिवेशको अन्वेषण गर्दा सावधान हुनुपर्छ, किनभने उनीहरूमाथि क्रिपर जस्ता खतरनाक प्राणीहरूले आक्रमण गर्न सक्छन् ।

मुख्य लक्ष्य भनेको सामग्रीहरू प्रयोग गरेर उपकरण र संरचनाहरू (जस्तै घर वा बगैंचा) बनाएर खतराहरूबाट सुरक्षित रहनु हो । अन्य धेरै गेमहरूभन्दा यो फरक छ । यहाँ जितको लक्ष्य पूर्णरूपमा खेलाडीको हातमा हुन्छ । खुला विश्वको संरचनाले विभिन्न खेल शैलीहरूलाई प्रोत्साहन गर्छ र क्राफ्टिङ मेकानिक्ससँग प्रयोग र अन्वेषणलाई बढावा दिन्छ ।

संरचित चुनौती चाहनेहरूका लागि, एन्डर ड्र्यागन यो मोडको मुख्य खलनायक हो, जसलाई परास्त गर्नु सजिलो छैन।

क्रिएटिभ मोड

क्रिएटिभ मोडमा खेलाडीहरूले भोक, स्वास्थ्य वा शत्रुको आक्रमणको चिन्ता गर्नुपर्दैन । यहाँ खेलाडीहरू उड्न सक्छन् र असीमित इन-गेम स्रोतहरूमा पहुँच पाउँछन्। सामग्रीहरूको पूर्ण भण्डार हुन्छ । त्यसमार्फत खेलाडीहरूले मनपर्ने कुरा सिर्जना  गर्छन् । कसैले साधारण संरचनाहरू बनाउँछन्, भने कसैले विशाल कला र इन्जिनियरिङका कृतिहरू सिर्जना गर्छन् । सम्भावनाहरू असीमित छन्!

माइनक्राफ्ट बालबालिकाका लागि उपयुक्त छ ?

माइनक्राफ्टलाई इ१०+ (एभ्रिवन १०+) रेटिङ दिइएको छ । यसको अर्थ कम्तीमा १० वर्ष र यो भन्दा माथि उमेरको व्यक्तिका लागि उपयुक्त भनिएको हो ।

यसमा खेलाडीले अन्तर्क्रिया गर्न सक्छन् अर्थात इन्टर्याक्ट अनलाइनमा कुराकानी गर्न सक्छन् । वास्तविक पैसा प्रयोग खर्च गरेर खेलभित्रका लागि मुद्रा तथा कुनै पनि आवश्यक वस्तु तथा उपकरण किन्न सक्न सुविधा यसमा छ ।

बाल खाता सिर्जना गर्नु बच्चाहरूको अनुभवलाई उमेर-अनुकूल बनाउनको लागि उत्तम तरिका हो। माइक्रोसफ्ट र माइनक्राफ्टले बच्चाहरूलाई गेमका लागि खाता खोल्ने सुविधा दिन्छ । यसले गेमप्ले, मल्टिप्लेयर पहुँच, च्याट सेटिङ्स र साथी अनुरोधहरू पठाउने कुराको व्यवस्थापन र निगरानी अभिभावकहरूलाई सहज बनाउँछ ।

यसमा अपरिचितहरूसँग अन्तरक्रिया सीमित गर्ने पूर्वनिर्धारित सुविधाहरू छन् । निश्चित रूपमा, बाल खाताहरूलाई इन-गेम खरिदहरूका लागि अभिभावकको स्वीकृति चाहिन्छ।

माइनक्राफ्टको मूल गेममा हिंसात्मक वा रक्तरञ्जित सामग्री हुँदैन। शत्रु र अन्य प्राणीहरू परास्त हुँदा केवल गायब हुन्छन्, मारिएको हिंसात्मक दृश्य देखिँदैन । खेलाडीहरूले खानाका लागि गैर-खतरनाक जनावरहरूलाई मार्न सक्छन् तर यस्ता प्रदर्शनहरू त्यति चर्चालायक हुँदैनन् ।

तथापि, सिर्जना र साझेदारी गर्ने सुविधाले गर्दा केही प्रयोगकर्ताहरूले तपाईंका बच्चाहरूका लागि उपयुक्त नहुने सामग्री सार्वजनिक गर्न सक्छन् । तर प्रयोगकर्ताहरूले बनाएएका सामग्रीमा पहुँचलाई व्यवस्थापन गर्न अर्थात आफ्ना बालबालिकालाई त्यसमा पहुँच नदिई अभिभावकले नियन्त्रण गर्ने सुविधा यसमा छ ।

पिक्याक्स र डायनामाइट जस्ता सामग्रीहरू भू-भाग र शत्रुहरूलाई विस्फोट गर्न प्रयोग गरिन्छ, तर यी ब्लकबाट बनेका र कार्टुनी प्रकृतिका हुन्छन् । सर्वाइभल मोडमा, खेलाडीहरू भोक, आगो, डुब्ने, खस्ने वा खतरनाक प्राणीहरूको आक्रमणबाट मर्न सक्छन् । तर, यी दृश्यहरू देखाइँदैनन्, र खेलाडीहरू मरेपछि पुनर्जीवित हुन्छन् ।

सामुहिक सुविधाहरू

माइनक्राफ्ट विश्वहरू सर्भरहरूमा होस्ट गरिन्छन् । यसभित्र स्वतन्त्र सदस्यहरूले स्थापना गरेका निजी सर्भरहरू मोजाङ स्टुडियोजद्वारा नियन्त्रित वा मध्यस्थ गरिँदैनन्। सर्भरहरूमा अभिभावकले नचिनेका प्रयोगकर्ताहरू हुन सक्छन्।

पीसी संस्करणमा भ्वाइस च्याट उपलब्ध छैन, तर खेलाडीहरूले डिस्कर्ड जस्ता अन्य प्ल्याटफर्महरू प्रयोग गरेर कुराकानी गर्न सक्छन्। यता, एक्सबक्स र प्लेस्टेसन जस्ता गेम कन्सोल प्ल्याटफर्महरूमा खेल्नेहरूले इन-गेम भ्वाइस च्याटमा पहुँच पाउँछन् ।

अभिभावकले आफ्ना बच्चाहरूले को-कोसँग कुराकानी गर्न सक्छन् भन्ने कुरालाई रोक्न वा सीमित गर्न सक्छन् । अनुचित व्यवहार गर्ने अन्य खेलाडीहरूलाई ब्लक वा म्यूट गर्न सकिन्छ । साथै, गेमभित्र र माइनक्राफ्ट वेबसाइटको गायडलाइन्स उल्लंघन गर्ने खेलाडी र सर्भरहरूलाई रिपोर्ट पनि गर्न मिल्छ ।

अभिभावकले आफ्ना बच्चाहरू कुन माइनक्राफ्ट सर्भरमा सहभागी छन् भनेर निगरानी गर्नुपर्छ, ता कि प्रयोगकर्ता आधार उपयुक्त छ कि छैन भनेर निर्धारण गर्न सकियोस् । मोजाङ स्टुडियोजले गेमरसेफरसँग साझेदारी गरेर आधिकारिक माइनक्राफ्ट सर्भर सूची क्युरेट गर्छ, जहाँ खेलाडीहरूले सुरक्षित तेस्रो-पक्ष सर्भरहरू सजिलै फेला पार्न सक्छन्।

थप सुरक्षाका लागि आफ्ना बच्चाहरूका लागि माइनक्राफ्ट रियलम नामक निजी सर्भर बनाउन सकिन्छ । यसले कसलाई प्रवेश गर्न अनुमति दिने वा नदिने भनेर व्यक्तिगत रूपमा स्वीकृत वा अस्वीकार गर्न अनुमति दिन्छ । माइनक्राफ्ट रियलम सेटअप गर्न प्रयोगकर्ता-अनुकूल छ र कुनै प्राविधिक ज्ञान आवश्यक पर्दैन । अभिभावकको अनुमतिमा बच्चाहरूले आफ्ना साथीहरूलाई आफ्नो निजी रियलममा खेल्न निम्तो दिन सक्छन् ।

माइनक्राफ्टका दुई संस्करण छन् : माइनक्राफ्ट जाभा र माइनक्राफ्ट बेडरक

माइनक्राफ्ट स्मार्टफोन, ट्याब्लेट र कम्प्युटरमा उपलब्ध छ । तर यसका लागि थोरै मूल्य तिर्नुपर्ने हुन्छ । जस्तो यसको संस्करण अनुसार करिब ७ डलरदेखि २० डलरसम्म यसमा खर्च गर्नुपर्ने हुन्छ ।

तर यो खरिद गर्नका लागि अभिभावकको स्वीकृति आवश्यक हुन्छ ।

बालबालिकालाई सिकाउने उद्देश्यले माइनक्राफ्टको विशेष संस्करण पनि बनाइएको छ । यसलाई ‘माइनक्राफ्ट : इजुकेसन इडिसन’को नाम दिइएको छ । यसले बच्चाहरूलाई रचनात्मक हुन, समस्याहरूको समाधान गर्ने जस्ता कुरा सिकाइएको छ ।