भ्रमणका लागि नेपाल सुरक्षित छ

पछिल्लो साता विश्व मिडियामा नेपालबारे व्यापक चर्चामा भयो। त्यो चर्चा अघिपछि जस्तो नेपालका स्निग्ध हिमाल, प्राकृतिक सुन्दरता, सांस्कृतिक वैभवमाथि थिएन, थियो त दुई दिनमै सत्ता ढाल्न सफल जेन-जी आन्दोलनबारे।

जेन-जी आन्दोलनले काठमाडौं मात्र होइन् देशैभर हलचल मच्चाएको थियो, जसले शासन, सामाजिक न्याय र देशको भविष्यको दिशाबारे प्रश्नहरू उठायो। केही समयका लागि, अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यममा नेपालको छवि प्रदर्शन र अनिश्चितताका कारण छायाँमा परेको थियो। तर वास्तविकता बुझ्नु आवश्यक छ। हो, आन्दोलनले अस्थायी अवरोध सिर्जना गर्‍यो।

केही पूर्वाधार र व्यवसाय प्रभावित भए। केही अपराधी अस्थायी रूपमा जेलबाट भाग्न सफल भए। तर ठूलो तस्वीर गलत रूपमा देखाइएको छ। केही दिन भित्र प्रायः सबै फरारलाई नियन्त्रणमा लिइयो, सुरक्षा निकायहरू सक्रिय भए, र प्रमुख शहरहरूमा जीवन सामान्य भयो। सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा: पर्यटक र पर्यटन गन्तव्यहरू पूर्ण रूपमा सुरक्षित रहे।

पर्यटन: नेपालको धड्कन

नेपालका लागि पर्यटन केवल विलासिता होइन- यो जीवनरेखा हो। हिमालका हिउँले ढाकिएका चुचुरोबाट चितवनका जङ्गल, पोखराका शान्त तालहरूदेखि लुम्बिनीको आध्यात्मिक केन्द्रसम्म, पर्यटनले हरेक समुदायलाई छोएको छ। यसले रोजगारी सिर्जना गर्छ, स्थानीय जीवनयापनलाई समर्थन गर्छ, सांस्कृतिक परम्पराहरू संरक्षण गर्छ र राष्ट्रिय अर्थतन्त्रमा महत्वपूर्ण योगदान दिन्छ।

हरेक वर्ष, लाखौँ ट्रेकर, आरोही, तीर्थयात्री र पर्यटक हाम्रा मार्ग र सडकहरूमा यात्रा गर्छन्, जसले आर्थिक मात्र होइन, सांस्कृतिक र सामाजिक कथाहरू पनि विश्वभर फैलाउँछन्। पर्यटन केवल पैसाको कुरा होइन; यो विश्वमा नेपालको छवि को विषय हो। जब आगन्तुकहरूले माया, सहनशीलता र अद्भुत प्रकृतिको स्मरणसहित घर फर्कन्छन्, उनीहरू हाम्रो राजदूत बन्छन्।

त्यसैले, जेन-जी आन्दोलनपछि, यद्यपि अस्थायी भए पनि उद्योग भित्र गहिरो चिन्ता पैदा भएको छ। केही क्षेत्रमा बुकिङ घटेको छ र सम्भावित पर्यटकहरूले एजेन्सीहरूलाई सोधिरहेका छन् ‘के नेपाल सुरक्षित छ?’ सत्य उत्तर सरल छ: हो, नेपाल विश्वकै सुरक्षित यात्रा गन्तव्यमध्ये एक हो।

पर्यटकहरूका लागि कुनै खतरा छैन

आन्दोलनको समयमा, पर्यटकहरू विरुद्ध कुनै पनि हिंसा वा हानि भएको घटनाको रिपोर्ट आएको छैन। अझ, २३ भदौका दिन हजारौं प्रदर्शनकारीको भीड हुँदै अघि बढेको पर्यटक बसलाई प्रदर्शनकारीहरुले बाटो खोल्दै हात हल्लाउँदै र यो प्रदर्शन उनीहरुलाई बाधा पुर्‍याउन नभई सरकारविरुद्ध भएको संकेत गर्दै सुरक्षित बिदाइ गरेको भिडियो भाइरल भएको थियो। यसले पनि यहाँका नागरिक पर्यटकको सुरक्षामा कति सचेत छन् भन्न् स्पष्ट हुन्छ।

नेपालीको यही भावना बुझेकैले होला प्रदर्शनकै दौरान पनि ट्रेकिङ समूहहरूले सगरमाथा र अन्नपूर्ण क्षेत्रहरूमा यात्रा जारी राखे। पोखरा र चितवनका होटलहरूले आगन्तुकलाई निरन्तर सेवा दिए। घरेलु उडानहरू केही समय ढिला भए पनि विश्वसनीय रूपमा सञ्चालन भए।

सत्य कुरा के हो भने, नेपालले यसअघि पनि राजनीतिक अस्थिरता, सत्ता संक्रमण, बन्द र आन्दोलन देखेको छ— यद्यपि पर्यटनले अचम्मको लचिलोपन देखाएको छ। हाम्रो अतिथिहरू प्रायः भन्छन् कि राष्ट्रिय अनिश्चितता भए पनि नेपाली जनताको माया र हिमालको शान्ति अपरिवर्तित रह्यो। यही नेपालको जादू हो।

साथै, सुरक्षा निकायहरू समाचारमा देखिएकोभन्दा धेरै बलियो छन्। आन्दोलनको एक साताभित्रै कानूनी व्यवस्था पूर्ण रूपमा पुनःस्थापित भयो। जुन समय पर्यटकहरू नेपालमा थिए, उनीहरूले कुनै कठिनाइ भोगेनन् र धेरैले विदेशमा पढेका समाचारविपरीत कत्तिको सुरक्षित महसुस गरे भनेर आश्चर्य व्यक्त गरे। हाम्रो साझा सन्देश स्पष्ट हुनुपर्छ: नेपाल खुला छ, नेपाल सुरक्षित छ, र नेपाल विश्वलाई स्वागत गर्न तयार छ ।

पर्यटन मन्त्रालयको नेतृत्व: उद्योग अनुभव बनाम युवा शक्ति

हालका आन्दोलनले देखाएको जस्तो, नेपालमा धेरै युवाहरू (जेन-जी) अत्यन्त सक्रिय र प्रतिभाशाली छन्। उनीहरूले नयाँ दृष्टिकोण, उत्साह र नवीन सोच ल्याउन सक्छन्। तर पर्यटन मन्त्रालय जस्तो संवेदनशील, जोखिमपूर्ण र अन्तर्राष्ट्रिय छवि सम्बन्धित जिम्मेवारीमा, अनुभव र व्यावसायिक ज्ञान अत्यावश्यक हुन्छ।

यस अर्थमा, युवाहरूलाई अवसर दिनु भनेको भविष्यको नेतृत्व निर्माण गर्नु हो। तर मन्त्रालयको वर्तमान नेतृत्व अनुभवी पर्यटन उद्यमी वा उद्योग विशेषज्ञबाट आउनुपर्छ, जसले तत्काल निर्णय लिन सक्ने क्षमता राख्छ र संकटको बेला सही निर्देशन दिन सक्छ।

नेपालको पर्यटन सुरक्षित राख्ने, स्थायी विकास सुनिश्चित गर्ने र अन्तर्राष्ट्रिय विश्वास कायम राख्ने काम ज्योति अधिकारी, सागर पाण्डे, नवराज पाण्डे वा नवराज दाहाल जस्ता अनुभवी नेताहरूबाट मात्र प्रभावकारी रूपमा गर्न सकिन्छ। यी चार प्रमुख व्यक्तित्वले सबैको ध्यान खिचेका छन् र विश्वास जगाउने नामहरू हुन्।

३० वर्षभन्दा बढी अनुभव भएका दूरदर्शी नेता ज्योति अधिकारी होली हिमालय इको ट्रेकका संस्थापक, स्थायी पर्यटन अभ्यास, इको-फ्रेन्डली ट्रेकिङ मार्गको प्रवर्द्धक र स्थानीय समुदाय संलग्नताका प्रणेता हुन्। सागर पाण्डे वर्तमान टान अध्यक्ष हुन्। जो सफल पर्यटन उद्यमी हुन्।

उनको ऊर्जा र दृष्टिले असोसिएसनमा महत्वपूर्ण प्रगतिसँगै उद्योगको चुनौती बुझ्ने क्षमता प्रदान गर्छ। नवराज पाण्डे नविनतम पर्यटन उद्यमी, जसले नवीन पर्यटन समाधान र अन्तर्राष्ट्रिय नेटवर्क स्थापना गरेका छन्।

यी व्यक्तिहरूले देखाउँछन् कि अहिले नेपालले चाहेको कुरा केवल राजनीतिक नियुक्ति होइन, अनुभव, कार्यक्षमता र अन्तर्राष्ट्रिय विश्वासयोग्य नेतृत्व हो। उनीहरू मध्ये कुनै एकलाई पर्यटन मन्त्री बनाउँदा, नेपालभित्र पर्यटन उद्योगमा मात्र होइन, विश्वभर पनि सन्देश जान्छ कि नेपाल पर्यटन संरक्षण र प्रवर्द्धनमा गंभीर छ।
अझ राम्रो पुनर्निर्माण –

पर्यटन उद्योगभित्रको नेतृत्व नियुक्त गर्नु केवल प्रतीकात्मक कदम होइन। यसले तत्काल कदम चाल्ने अवसर दिन्छ।

•  छिटो पुनःउत्थान उपाय: आन्दोलनबाट प्रभावित व्यवसायका लागि राहत प्याकेज, सजिलो ऋण र पूर्वाधार मर्मत।
•  संचार रणनीति: विदेशका यात्रुहरूलाई नेपाल सुरक्षित र खुला रहेको विश्वास दिलाउने अभियान। सामाजिक संजाल, डायस्पोरा समुदायसँग संलग्नता, र ट्राभल इन्फ्लुएन्सरलाई नेपाल आमन्त्रण।
• स्थायी वृद्धि: इको-टुरिज्म, सम्पदा संरक्षण, र सामुदायिक पर्यटनमा ध्यान।
•  विविधिकरण: अन्नपूर्ण र सगरमाथा बाहेकका गन्तव्यहरूको प्रवर्द्धन, आर्थिक लाभको समान वितरण र भीड घटाउने उपाय।
•  संकट तयारी: भविष्यमा कुनै अस्थिरता भएमा छिटो प्रतिक्रिया र धारणा व्यवस्थापन।
• यी केवल सपना होइनन्। ठोस नेतृत्व भएमा केही महिनाभित्रै हासिल गर्न सकिने व्यावहारिक कदमहरू हुन्।

अन्तरिम सरकारले लागि आशीर्वाद

प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीको अन्तरिम सरकारले नेपाललाई संक्रमणकालको नेतृत्व गर्न जिम्मेवारी पाएको छ। अनुभवी पर्यटनमन्त्रीको नियुक्ति केवल अर्को क्याबिनेट निर्णय मात्र होइन, यो सरकारकै लागि आशीर्वाद साबित हुनेछ।

उद्योगमा प्रमाणित नेतृत्वको चयनले केवल उद्यमी र कामदारको विश्वास मात्र होइन, अन्तर्राष्ट्रिय समुदायको सकारात्मक सन्देश पनि प्रदान गर्छ। यसले देखाउँछ कि सरकार सुनिरहेको, व्यावहारिक र भविष्यमुखी छ।

नेपाल तपाईंको प्रतीक्षा गर्दैछ

टानको कार्यकारी सदस्यको रूपमा र पर्यटन क्षेत्रमा जीवन समर्पित व्यक्तिको रूपमा म सबै पर्यटकहरूलाई स्पष्ट सन्देश दिन चाहन्छु, नेपाल तपाईंको प्रतीक्षा गरिरहेको छ। हाम्रो ट्रेलहरू खुला छन्। हाम्रो हिमालहरू अझै पनि अनुपम छन्। हाम्रो जनता मुस्कान र आतिथ्यसहित स्वागत गर्न तयार छन्। जेन-जी आन्दोलनले हाम्रो राजनीति हलचलमा पारेको हुन सक्छ, तर हाम्रो आतिथ्यको आधारलाई हल्लाउन सकेको छैन।

सरकारलाई मेरो विनम्र अपील छ। पर्यटनको नेतृत्व उद्योगभित्रका जानकार व्यक्तिको हातमा राख्नुहोस्। यसले केवल उद्योग सुरक्षित मात्र बनाउँदैन, राष्ट्रको आत्मा पनि बलियो बनाउँछ। नेपाल सुरक्षित छ, नेपाल सशक्त छ र सहि नेतृत्वसँग पर्यटन क्षेत्र पहिलेभन्दा उच्च स्तरमा पुग्नेछ।

(नेपालको पर्यटन क्षेत्रमा कार्यरत थापा, ट्रेकिङ एजेन्सीज एसोसिएसन अफ नेपाल (टान) का कार्यकारी सदस्य हुन्।)