एजेन्डामा अगाडि बढ्यो एमाले, बैठककै गोलचक्करमा कांग्रेस

६ मंसिर, काठमाडौं । साविकको सत्ता साझेदार नेकपा एमाले जेनजी आन्दोलनको धक्कापछि पार्टीमा नयाँ उभार ल्याउन विभिन्न गतिविधिमा सक्रिय भइसक्दा नेपाली कांग्रेस भने आन्तरिक विवादमै रूमल्लिएको छ ।

मुलुकको बदलिएको परिस्थितिमा पार्टीले लिनुपर्ने आगामी रणनीति तय गर्न कांग्रेसले केन्द्रीय कार्यसमिति बैठक बोलाए पनि लामो समयदेखि कुनै पनि निर्णयमा पुग्न सकेको छैन ।

२८ असोजबाट सुरु भएको केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकमा आगामी २१ फागुनमा घोषित आम निर्वाचन अगावै महाधिवेशन गर्ने कि निर्वाचनपछि मात्रै भन्ने विषयमा कांग्रेस नेताहरू दुई कित्तामा विभक्त छन् । १४औं महाधिवेशनका झन्डै ५४ प्रतिशत प्रतिनिधिहरूले विशेष महाधिवेशनको माग गर्दै हस्ताक्षर बुझाएपछि नेतृत्व थप दबाबमा छ ।

एक महिनाभन्दा लामो समयसम्म बैठक बसेर पनि ठोस निष्कर्ष निस्कन नसक्दा देशको सबैभन्दा पुरानो लोकतान्त्रिक दलमाथि अनेक टिका–टिप्पणी भइरहेका छन् । बैठक अनन्त कालसम्म लम्बिँदै जाँदा कांग्रेसको कार्यशैली ‘कम्युनिस्ट पार्टीजस्तो’ भएको भन्दै आलोचनासमेत हुन थालेको छ ।

बैठकबाट आउने संगठनात्मक सुधार र राष्ट्रिय रणनीतिका निर्णयहरूबारे कांग्रेस वृतमा मात्र नभई अन्य दल र आम नागरिकमा समेत चासो छ । तर, नेतृत्वले पटक–पटक बैठक सारेर अनिर्णयको बन्दी बन्दा आम–कार्यकर्ता र शुभचिन्तकको भावनामा ठेस पुगेको स्वयं कांग्रेस नेताहरू नै स्वीकार गर्छन् ।

‘नेतृत्वले नीति र विधिमा निर्णय लिन सकेन’

कांग्रेस लुम्बिनी प्रदेश कार्यसमिति सभापति अमरसिंह पुन पार्टीले नीति र विधिमा स्पष्ट निर्णय लिन नसक्दा जनतामा कांग्रेसप्रति नकारात्मक धारणा बढेको बताउँछन् ।

नेतृत्वको कदम अप्रत्याशित भएको जिकिर गर्दै उनी पार्टीलाई तत्काल सुधार (रिफर्म) गरेर देशको वर्तमान परिस्थितिअनुसार भूमिका निर्वाह गर्नुपर्नेमा जोड दिन्छन् ।

‘अहिलेको बदलिएको परिस्थितिमा नेतृत्वले जसरी चल्न खोज्नुभएको छ, त्यो अत्यन्तै कल्पनाबाहिरको कुरा भइराखेको छ,’ सभापति पुनले अनलाइनखबरसँग भने, ‘पार्टीले लिनुपर्ने नीति, आगामी कार्यभार र साथीभाइलाई जोड्नुपर्ने बेलामा अनिर्णयको बन्दी हुँदा कांग्रेसप्रति नकारात्मक धारणा बन्न गएको छ ।’

‘हतारमा दुर्घटना हुन सक्छ’

कतिपय नेताहरू भने बैठक लम्बिनु राम्रो नभए पनि पार्टीलाई एकताबद्ध राख्न र ‘ट्रयाक’ बाहिर जान नदिन बृहत् छलफल आवश्यक रहेको तर्क गर्छन् । सुदूरपश्चिम प्रदेश कार्यसमितिका सभापति वीरबहादुर बलायर भन्छन्, ‘बैठक लम्बिनु त हुँदैन, तर पार्टीलाई ट्रयाकभन्दा बाहिर जान दिनु पनि भएन । सबैलाई एकत्रित र एकीकृत गरेर लैजान समय लागेको हो ।’

पार्टीभित्र र बाहिरबाट ‘शक्तिहरू’ खेलिरहेको आशंका गर्दै उनले यतिबेला नेतृत्वले संवेदनशील भएर निर्णय लिनुपर्ने औंल्याए । हतार गर्दा दुर्घटना हुन सक्ने जोखिम रहेको बलायरको भनाइ छ ।

‘अहिले पार्टी भित्र-बाहिर विभिन्न शक्तिहरू खेल्न खोजिरहेका छन् । त्यसैले ‘हार्ड एन्ड फास्ट’ डिसिजन गर्दा दुर्घटना हुन सक्छ,’ उनले भने, ‘पार्टीमा गरेको लगानी, इतिहास र देशका लागि खेलेको भूमिका सम्झिएर सबै एकत्रित भई अगाडि बढ्नुपर्ने अहिलेको आवश्यकता हो ।’

सभापति बलायर पार्टीमा गरेको योगदान, भूमिका र जिम्मेवारी सम्झिएर पार्टी एकताबद्ध भएर अगाडि बढ्नुपर्ने बताउँछन् ।

‘कुरो त धेरै आएका छन्, अहिले धेरै टीका-टिप्पणी गर्नुभन्दा पनि सबैले संवेदनशील भएर पार्टीमा आफूले गरेको लगानी, पार्टीको इतिहास र देशका लागि पार्टीले खेलेको भूमिका, जिम्मेवारी सम्झिएर एकत्रित भएर अगाडि बढ्नुपर्ने अहिलेको आवश्यकता हो,’ बलायरले भने, ‘पार्टी अन्ततः त्यही बाटोमा जान्छ ।’

‘शनिबारको बैठक निर्णायक हुन्छ’

कोशी प्रदेश कार्यसमितिका सभापति उद्धव थापा बैठक लम्बिएका कारण शंका–उपशंका गर्न जरुरी नभएको बताउँछन् । उनले शनिबार बस्ने केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकबाटै निष्कर्ष निस्कने दाबी गरे ।

‘बैठक लामो हुँदा शंका-उपशंका हुनु स्वाभाविक हो, तर यसमा आपत्ति मान्नुपर्ने केही छैन,’ सभापति थापाले भने, ‘अब थप बैठक गरिरहनुपर्छ जस्तो लाग्दैन, यो विषय आजै टुंगिन्छ ।’ उनले केन्द्रीय समितिको निर्णयपछि कांग्रेसले सही लय समात्ने र पार्टी एकढिक्का हुने विश्वास व्यक्त गरे ।

‘अहिले दुईटा विचार दुईतिर भए पनि एउटा निर्णयले एक ठाउँमा ल्याउँछ र पार्टीलाई एकीकृत बनाएर अगाडि लैजान्छ र जान्छ भन्ने विश्वास छ ।’

‘जनतासँग माफी माग्नुपर्छ’

गण्डकी प्रदेशका सभापति शुक्रराज शर्मा भने बैठक लम्बिएर पार्टीप्रति भइरहेका नकारात्मक टिप्पणीबाट दिक्दार छन् । पार्टी निर्णयमा पुग्न नसक्नुलाई उनले नेतृत्वको असक्षमताको रूपमा चित्रण गरे ।

‘लामो समय बैठक बसेर अनिर्णयको बन्दी बन्नु भनेको देशका लागि निर्णय दिने क्षमता नभएको प्रमाण हो,’ आक्रोशित हुँदै शर्माले भने, ‘यसले गलत सन्देश प्रवाह भएको छ । शनिबारकै बैठकबाट तत्काल निर्णयमा जानुपर्छ ।’

कुनै पनि बहानामा अधिवेशन रोक्न नहुने उनको जिकिर छ । ‘अधिवेशन रोकेर अहिलेकै परिस्थितिमा चुनावमा जान सक्दैनौं । जनता हामीबाट धेरै टाढा पुगिसकेका छन्,’ उनले भने, ‘हामीले गरेका कर्महरूबारे समीक्षा गरेर जनतासँग माफी माग्नुपर्छ र अब गल्ती गर्दैनौं भन्ने प्रतिबद्धता जनाउनुपर्छ ।’

‘देर होगा, दुरुस्त होगा’

मधेश प्रदेश कार्यसमितिका सभापति कृष्णप्रसाद यादव सबैलाई सहज हुने वातावरण बनाउन नेताहरू संवेदनशील भई काम गरिरहेकाले बैठक लम्बिएको तर्क गर्छन् ।

‘देर होगा, दुरुस्त होगा; हतारमा गलत निर्णय पनि हुन सक्छ । त्यसैले सबैको चित्त बुझाउँदै सहज वातावरण बनाउन नेताहरू लाग्नुभएको छ,’ सभापति यादवले भने, ‘यसबाट आउने निचोड “कम्फर्टेबल” हुनेछ र अहिलेको परिस्थितिलाई ‘ट्याकल’ गर्न सक्ने निर्णय आउनेछ ।’

उनले देशको सबैभन्दा पुरानो र लोकतान्त्रिक पार्टी भएकाले आर्थिक वृद्धि र शान्ति स्थापनार्थ कांग्रेसले नै नेतृत्वदायी भूमिका खेल्नुपर्नेमा जोड दिए ।

‘आजसम्म जति पनि आन्दोलन र परिवर्तन भएको छ, सबै कांग्रेसको नेतृत्वमा भएको छ । अब पनि देशलाई समृद्ध बनाउने, जनतालाई शान्तिको अनुभूति दिलाउने, सबैलाई मिलाएर अगाडि लैजाने जिम्मेवारी कांग्रेसको नै हो । त्यो परिस्थिति बन्छ, हामी विश्वस्त छौं,’ उनले भने ।

कांग्रेसमा देखिएको पछिल्लो विवाद र अन्योलबारे प्रतिक्रिया लिन खोज्दा बागमती प्रदेशका सभापति एवं मुख्यमन्त्री इन्द्रबहादुर बानियाँ र कर्णाली प्रदेश कार्यसमिति सभापति ललितजंग शाहीसँग भने सम्पर्क हुन सकेन ।