दाहसंस्कारमा सरकारी हस्तक्षेपपछि चिनियाँ गाउँमा बढ्दै विरोध प्रदर्शन

१० मंसिर, काठमाडौं । चीनका गाउँहरूमा यस वर्ष ६६१ वटा विरोध प्रदर्शनहरू दर्ता भएका छन्, जुन सन् २०२४ को पूरै वर्षको तुलनामा ७०प्रतिशतले वृद्धि हो। यस शृङ्खलाको पछिल्लो घटना चीनको दक्षिणी क्विचो प्रान्तमा भएको छ।

क्विचो प्रान्तको शिदोंग सहरमा सप्ताहन्तमा सुरु भएको यो विरोध प्रदर्शन स्थानीय अधिकारीहरूको एउटा नयाँ निर्देशनको प्रतिक्रियामा भएको हो । अधिकारीहरूले अबदेखि मानिसहरूको मृत्युपश्चात् जमिनको स्रोत जोगाउनका लागि शव गाड्नुको सट्टा अनिवार्य रूपमा जलाउनुपर्ने नियम बनाएका छन्। यो नियमले परम्परागत अन्त्येष्टि विधिलाई प्रतिस्थापन गर्ने भन्दै विरोध प्रदर्शन सुरू भएको हो ।

‘द गार्डियन’ को रिपोर्ट अनुसार शेन्जेन र शाङ्घाई जस्ता सहरी केन्द्रहरूबाट टाढा रहेको  ग्रामिण प्रान्त हो क्विचो ।

निशानामा राष्ट्रपति पनि

विरोध प्रदर्शनको फुटेज सामाजिक सञ्जालमा समेत फैलिएको छ।

विरोध ट्र्याकिङ खाता एस्टर्डे बिग क्याटले एक्समा सेयर गरेको अप्रमाणित फुटेजमा एक गाउँलेलाई चिच्याउँदै भन्छन्, ‘यदि कम्युनिस्ट पार्टीले पुर्खाहरूको चिहान खन्दै छ भने पहिले सी जिनपिङको पैतृक चिहान खनोस् ।’

फ्रिडम हाउसद्वारा सञ्चालित चीनमा विरोध प्रदर्शनहरू ट्र्याक गर्ने परियोजना चाइना डिसेन्ट मनिटर (सीडीएम) द्वारा सङ्कलन गरिएको अर्को भिडियोमा दर्जनौं गाउँलेहरूले प्रहरीको गाडीलाई घेरेको देखाइएको छ। भिडियो सेयरिङ एप डाउयिनमा धेरै टिप्पणीहरू प्रदर्शनकारीको समर्थनमा आएका छन्।

एक प्रयोगकर्ताले लेखेका छन्, ‘हो, सबैजना उठौं र परम्परागत दाहसंस्कार विधिलाई समर्थन गरौं!’

जातीय अल्पसंख्यकको परम्परामाथि हस्तक्षेप

शिदोंग सहर पर्ने स्थानीय क्षेत्रमा मियाओ जातिका मानिसहरूको सङ्ख्या बढी छ। यो जातीय अल्पसङ्ख्यक समुदायले परम्पराअनुसार मृतकलाई दाहसंस्कार गर्नुको सट्टा शव गाड्ने गर्छन् । प्रशासनले उनीहरूलाई परम्परा विपरीत कार्य गर्न भनिरहेको छ।

स्थानीय सरकारले मङ्गलबार एक सूचना प्रकाशित गर्दै दाहसंस्कारलाई प्रवर्द्धन गर्ने निर्देशन सन् २००३ को कानुनमा आधारित रहेको र जमिन स्रोतको संरक्षण गर्न तथा ‘मितव्ययी नयाँ अन्त्येष्टि शैली’ लाई बढावा दिन दाहसंस्कार आवश्यक रहेको उल्लेख गरेको छ।

एक गाउँलेले सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट गर्दै स्थानीय अधिकारीहरूको दबाबका कारण यस वर्ष आफ्ना हजुरबुबाको दाहसंस्कार गर्नुपरेको बताएका छन्। उनले परिवारलाई नियम पालना नगरे तीन पुस्तासम्म नकरात्मक परिणाम भोग्नुपर्ने चेतावनी दिइएको बताएका छन्।

विरोध प्रदर्शनको तथ्याङ्क र कारण

यस वर्ष सीडीएमले चीनका गाउँहरूभित्र ६६१ वटा विरोध प्रदर्शन दर्ता गरेको छ, जुन सन् २०२४ को पूरै वर्षको तुलनामा ७० प्रतिशतले वृद्धि हो। सन् २०२५ को तेस्रो त्रैमासिकमा, सीडीएमले करिब १,४०० अशान्तिका घटनाहरू दर्ता गरेको छ, जुन सन् २०२४ को सोही अवधिको तुलनामा ४५ प्रतिशतले वृद्धि हो।

धेरैजसो विरोध प्रदर्शनहरू आर्थिक सङ्घर्ष र सम्बन्धित गुनासोहरूबाट प्रेरित भए पनि, क्विचोको दाहसंस्कार विरोध प्रदर्शन जस्ता केही घटनाहरू राज्यको हस्तक्षेपबाट सुरु भएका छन्, जसलाई धेरै मानिसहरूले नितान्त व्यक्तिगत मामिला मान्छन्।

सीडीएमका अनुसन्धान प्रमुख केभिन स्लाटेनले क्विचोको विरोध प्रदर्शन धेरै दिनसम्म चलेकोले यो असामान्य रहेको बताएका छन्।

उनले भने, ‘यदि विरोध प्रदर्शन धेरै व्यक्तिगत विषयसँग सम्बन्धित छ भने, ती ठूला स्तरमा हुने र लामो समय टिक्ने सम्भावना बढी हुन्छ। चाहे त्यो कसैको आर्थिक जीवनमा ठूलो असर होस् वा उनीहरूको विरासत वा पुर्खाहरूसँग सम्बन्धित कुरा होस्।’

उनले थपे, ‘मानिसहरू विरोधको जोखिम लिन बढी उत्प्रेरित हुन्छन्।’