९ रोचक कुरा, किन मान्छेलाई गाउँघर प्यारो लाग्छ ?

यतिबेला दशैंमा घर फर्कनेको लस्कर छ । गाउँघर छाडेर विभिन्न सिलसिलामा शहर वा अन्यत्र बसोबास गरिरहेकाहरू दशैंको मौकामा मूलथलो फर्कने गर्छन् । शहरमै घरजग्गा जोडेर बस्नेहरूमध्ये धेरैजसो दशैंको बेला गाउँ फर्कन रुचाउँछन् ।

गाउँघर, खासगरी आफू जन्मे-हुर्केको ठाउँप्रति एक किसिमको लगाव हुन्छ नै । किनभने यो केवल भौगोलिक स्थान मात्र होइन, यो भावनात्मक, सामाजिक र सांस्कृतिक मूल्यहरूको सङ्गम हो । आफू खेलेको, हुर्केको, रमाएको ठाउँ देख्दा र टेक्दा मान्छे पुरानो स्मृतिमा हराउन पुग्छन् । र, ती सुनौला दिनहरूले उनीहरूमा बेग्लै रोमाञ्चकता पैदा गर्छ ।

गाउँले जीवनले मानिसलाई सादगी, शान्ति र आत्मीयताको अनुभूति दिन्छ, जुन आधुनिक शहरी जीवनमा प्रायः हराउँदै गएको छ ।

१.प्रकृतिसँगको नजिकको सम्बन्ध

गाउँघरको सबैभन्दा ठूलो विशेषता भनेको प्रकृतिसँगको प्रत्यक्ष सम्बन्ध हो । हरियाली जंगल, खेतबारी र खोलानालाले घेरिएका हुन्छन्, गाउँघर । माटोको सुगन्ध, हावाको शीतलता अनुभव गर्न पाइन्छ। यो प्राकृतिक सौन्दर्यले मानिसको मनलाई शान्ति र सन्तुष्टि प्रदान गर्छ, जसले गाउँघरलाई प्यारो बनाउँछ।

२.सामाजिक सम्बन्ध र आपसी माया

गाउँले जीवनमा सामाजिक सम्बन्धहरू गहिरा र आत्मीय हुन्छन् । गाउँमा सबैले एक-अर्कालाई चिन्छन् र एक-अर्काको सुख–दु:खमा साथ दिन्छन् । चाहे विवाह होस्, चाडपर्व वा कुनै संकटको समयमा होस्, गाउँलेहरू एकजुट भएर सहयोग गर्छन्। यो आपसी माया र एकताले मानिसलाई गाउँप्रति गहिरो लगाव उत्पन्न गर्छ । गाउँमा छिमेकीहरू परिवारजस्तै हुन्छन् । यो सामाजिक बन्धनले मानिसलाई गाउँघरमा फर्कन प्रेरित गर्छ।

३. सांस्कृतिक र परम्परागत मूल्य

गाउँहरू सांस्कृतिक र परम्परागत मूल्यहरूको संरक्षक हुन्छन् । यहाँ चाडपर्व, रीतिरिवाज र लोकसंस्कृति जीवन्त रूपमा बाँचिरहेका हुन्छन् । दशैं, तिहार, होली, तीज जस्ता चाडपर्वहरू गाउँमा विशेष उत्साहका साथ मनाइन्छ । गाउँले जीवनमा मौलिक गीत, नाच र कथाहरू जीवित रहन्छन्, जसले मानिसलाई आफ्नो जरा र पहिचानसँग जोड्छ।

४.सादगी र शान्तिको अनुभव

आधुनिक शहरी जीवन तनाव, प्रतिस्पर्धा र व्यस्तताले भरिएको छ । तर गाउँले जीवन सादा र शान्त हुन्छ । यहाँ मानिसहरू सूर्यको लयमा बाँच्छन्—सूर्योदयसँगै उठ्छन्, खेतबारीमा काम गर्छन् र सूर्यास्तपछि परिवारसँग समय बिताउँछन् । यो सादगी र शान्त वातावरणले मानिसलाई मानसिक शान्ति प्रदान गर्छ । गाउँमा मोबाइल र इन्टरनेटको बाध्यता कम हुन्छ, जसले मानिसलाई आफ्नो भित्री आत्मासँग जोडिन समय दिन्छ । यो शान्तिको अनुभवले गाउँ आनन्ददायक बन्छ ।

५.बाल्यकालका सम्झनाहरू

नेपालको सन्दर्भमा धेरै बाल्यकाल गाउँघरमा बितेको हुन्छ । गाउँका खोल्सा डाँडाहरूमा खेलेका, रूखमा चढेका, खोलामा पौडी खेलेका र साथीहरूसँग रमाएका ती सम्झनाले मानिसको मनमा गहिरो छाप छोड्छ । यी सम्झनाहरूले गाउँप्रतिको लगावलाई झनै बलियो बनाउँछ । जब, मानिस ठूलो भएर शहरमा बस्छ, तब यी बाल्यकालका सम्झनाहरूले उनीहरूलाई गाउँ फर्किन प्रेरित गर्छ। गाउँको त्यो निर्दोष र रमाइलो समयले मनमा सधैं स्नेहको भावना जगाउँछ।

६.आत्मनिर्भरता र स्वावलम्बन

गाउँले जीवनमा आत्मनिर्भरता र स्वावलम्बनको ठूलो महत्व छ । गाउँमा मानिसहरू आफ्नो खेतबारीमा अन्न, तरकारी, र फलफूल उब्जाउँछन्। गाईवस्तु पालेर दूध, दही र घ्यूको जोहो गर्छन् । यो आत्मनिर्भर जीवनशैलीले मानिसलाई आत्मसम्मान र सन्तुष्टि दिन्छ। शहरमा मानिसहरू बजारमा निर्भर हुन्छन्, तर गाउँमा प्रकृतिको साथले जीवन चल्छ । यो आत्मनिर्भरताको भावनाले गाउँलाई विशेष बनाउँछ ।

७. प्रदूषणमुक्त वातावरण

शहरमा वायु प्रदूषण, ध्वनि प्रदूषण र जनसङ्ख्याको चापले जीवनलाई जटिल बनाउँछ । तर, गाउँमा स्वच्छ हावा, शान्त वातावरण र हरियालीले मानिसको स्वास्थ्यलाई फाइदा पुग्छ । गाउँमा प्रदूषणको स्तर न्यून हुन्छ, जसले शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्यमा सकारात्मक प्रभाव पार्छ । यो स्वच्छ वातावरणले मानिसलाई गाउँप्रति आकर्षित गर्छ।

८.सामुदायिक जीवन र सहकार्य

गाउँमा सामुदायिक जीवनको विशेष महत्व छ । यहाँ मानिसहरू एक-अर्कालाई सहयोग गर्न तत्पर हुन्छन् । खेतीपाती, घर निर्माण वा अन्य सामुदायिक कार्यमा सबै जुट्छन् । यो सहकार्यको भावनाले गाउँलाई एकताको प्रतीक बनाउँछ । शहरमा व्यक्तिवादी प्रवृत्ति हावी हुन्छ । तर गाउँमा सामूहिकताले मानिसलाई एकताबद्ध बनाउँछ । यो सामुदायिक भावनाले गाउँलाई प्यारो बनाउँछ ।

९.आधुनिकताबाट टाढा, तर सन्तुष्ट

आधुनिक सुविधाहरूको अभाव भए पनि गाउँले जीवनमा एक प्रकारको सन्तुष्टि हुन्छ । यहाँ मानिसहरू थोरै स्रोतमा पनि खुसीसाथ बाँच्छन् । गाउँमा उपभोक्तावादी संस्कृतिको प्रभाव कम हुन्छ, जसले मानिसलाई अनावश्यक चाहनाबाट मुक्त राख्छ । यो सन्तुष्टिको भावनाले गाउँलाई विशेष बनाउँछ।