जेनेरेटिभ एआई भविष्यमा राक्षसजस्तै बन्न सक्ने चिन्ता

८ मंसिर, जेनेभा । जेनेरेटिभ एआई भविष्यमा मेरी शेलीद्वारा लिखित उपन्यास ‘फ्रान्केस्टाइन’ को प्रमुख पात्र (राक्षस) जस्तै समस्या बन्न सक्ने संयुक्त राष्ट्रसङ्घका मानवअधिकार प्रमुखले बताएका छन् ।

शक्तिशाली विशाल प्रविधि कम्पनीले विश्वमा एआईको प्रयोगलाई बिस्तार गरिसकेका र यसको विकासले मानव अधिकारका विषयलाई छाँयामा पार्न सक्ने उनले बताएका हुन् ।

संयुक्त राष्ट्रसङ्घका मानव अधिकार प्रमुख भोल्कर टर्कले भने, ‘जेनेरेटिभ एआईसँग ‘ठूलो आशा’ छ तर विशुद्ध राजनीतिक वा आर्थिक फाइदाका लागि गरिने हेरफेरले समाजलाई विकृत गर्न र विचलित गर्न सक्छ ।’

उनले भने, ‘गोपनीयता, राजनीतिक सहभागिता, अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताजस्ता धेरै मानवअधिकारमाथि खतरा उत्पन्न हुनसक्ने सम्भावना विद्यमान समयमा नै स्पष्ट अनुभव गर्न थालिएको छ ।’

‘उचित सुरक्षा र नियमहरू बिना, एआई प्रणालीहरू आधुनिक समयको ‘फ्रान्केस्टाइन’ को राक्षसमा परिणत हुने सम्भावना छ,’ उनले भने ।

संयुक्त राष्ट्रसङ्घको मानव अधिकार उच्चायुक्तका अनुसार आजको चेतावनी भोलिको लागि हानिमा परिणत हुन सक्छ र यसले उदीयमान प्रविधिहरूको प्रतिबद्धतालाई कमजोर पार्न सक्छ र अप्रत्याशित परिणामहरू निम्त्याउन सक्छ । यस्तो परिणाम रोक्न सरकारहरूको जिम्मेवारी हो ।

टर्कले जेनेरेटिभ एआई बाहेक कर्पोरेट शक्तिको बढ्दो एकाग्रता र ‘सीमित’ व्यक्ति वा संस्थामा व्यक्तिगत र कर्पोरेट सम्पत्तिको ठूलो संचय’ हुनुबाट उत्पन्न हुनसक्ने खतरालाई पुष्टि पारेको छ ।

‘केही अवस्थामा यो सम्पूर्ण देशको अर्थतन्त्रभन्दा बढी हुन्छ’, उनले भने, ‘जब शक्तिलाई कानूनले सीमित गर्दैन, यसले दुरुपयोग र अधीनता निम्त्याउन सक्छ ।’