३ वैैशाख, सर्लाही । कर्जनहा – ८, ठलहा टोलमा गैरदलित भन्दा बढी दलित समुदायका मानिसहरु छन् । झुप्रोमा जीवन धान्नेहरुको परिवार फराकिलो छ । दुईछाक खान धौधौ पर्नेहरुको संख्या धेरै छ । त्यसैले ठलहामा पक्की भवन बनाउनु चानचुने कुरा हुँदै होइन । मोहम्मद सौखत हुन्थेनन् भने सायद यो दुईतले बिल्डिङ ठडिने थिएन । सौखत हुन्थेनन् […]

‘हजामको घर कहाँ हो ?’ ‘यो गाउँको अन्तिम मकान ।’ ठूलो मदरसा हुँदै भित्र छिरेपछि एकजना दारीवाल भेटिन्छन् । टाउकोमा टर्वान लगाएका दारीवाल घामको सिधा किरणबाट बच्न छहारीमा छन् । छेउमा काठैकाठको बाकसजस्तो सानो चियापसल छ । चियापसलवालाको पनि टाउकोमा टर्वान, अनुहारमा दाह्री छ । हामी जनकपुर उपमहानगरपालिकाको लोहोनामा छौँ । अर्थात मुस्लिम गाउँमा छौँ […]

सम्पादकीय नोट- नेपालमा वैदेशिक रोजगारीका मुख्यतः चार किसिमका प्रभावहरु देखिन्छन् । उज्यालो पाटोबाट हेर्ने हो भने देशमा रेमिट्यान्स भित्रिएको छ । निम्न आयस्तर भएका परिवारजनमा आर्थिक सुधार एवं सानोतिनो खुशीयालीसमेत भित्रिएकै छ । तर, अँध्यारो पाटोचाहिँ के छ भने गाउँ नै रित्तिने गरी युवापुस्ताको विदेश पलायनले देश विकासमा जनशक्तिको अभाव खड्किएको छ । र, घर […]

२ वैशाख, महोत्तरी । महोत्तरीको भ्रमरपुरा । तर, यो धनुषाको गाउँजस्तै लाग्छ । धनुषाको मुकाम जनकपुरदेखि ७ किलोमिटर पश्चिममा छ यो गाउँ । यही भ्रमरपुराको भ्रमणमा छौँ हामी । पहिला भ्रमरपुरा चोक । अनि गाउँ । मधेसका प्रायः गाउँ पुग्नुअघि चोक छिचोल्नुपर्छ । चोकमा चहलपहल हुन्छ, पसल हुन्छन् । र, गाउँमा कथा । चैत-वैशाखको महिना […]

१ वैशाख, भक्तपुर । सँस्कृति र सम्पदाको धनी भक्तपुरको बोडे अहिले बिस्का जात्राले छोपिएको छ । बिस्काको रमाइलोसँगै यही समयमा पर्ने जिब्रो छेड्ने जात्राको तयारीमा छन् स्थानीय । प्रत्येक वर्ष चैत मसान्तमा बोडे महालक्ष्मी मन्दिर प्राङ्गणमा लिंगो ठड्याएपछि वैशाख २ गते जिब्रो छेड्ने जात्रा मनाइन्छ । यो बोडेको मात्र होइन, देशकै साँस्कृतिक परिचय हो । […]

१ वैशाख, पोखरा । पोखरा घुम्न परिवारसहित आएका महेन्द्रनगरका प्रवीण ऐरी फेवातालको बीचमा रहेको तालबाराही मन्दिर जाना डुंगाको पालो कुरिरहेका थिए । नयाँ वर्षको छेको पारेर पोखरा घुम्न आएका उनको पोखरा घुम्ने रहर यसवर्षको नयाँ वर्षमा मात्र पूरा भयो । ‘अरुबेला काममा व्यस्त भइन्छ । नयाँ वर्षको विदा पारेर आएको पर्यटकको घुइँचो रहेछ,’ उनले भने, […]

१ वैशाख, दोलखा । सात हजार एक सय ३४ मिटर अग्लो गौरीशंकर हिमाल, जसलाई आधार बनाएर नेपालको प्रमाणिक समय निर्धारण गरिएको छ । यही गौरीशंकर हिमाललाई पृष्ठभूमिमा राखेर लमतन्न परेको दोलखा, कुनै चित्रकारले बान्की मिलाएर पोतेको मोहक क्यानभासजस्तै लाग्छ । पर्यटकीय गन्तव्य, ऐतिहासिक धरोहर, धार्मिक आस्थाको केन्द्र । अर्थात समग्रमा एक प्याकेज हो दोलखा । […]

भोलि उदाउने घामसँगै हामी अर्को बर्षमा प्रवेश गर्नेछौ । अर्थात २०७५ साललाई बिदाई गर्नेछौ र २०७६ लाई स्वागत गर्नेछौ । तपाईंको यो बर्ष कस्तो रह्यो ? कति उपलब्धी हासिल भए ? कति खुसीपूर्वक दिनहरु विते ? कति राम्रा योजनाहरु बने ? के कस्ता काम थाल्नुभयो ? पारिवारिक जीवन कस्तो रह्यो ? तपाईंको स्वास्थ्यमा के कस्ता […]

चितवन । चितवनभन्दा साथ धेरैको सौराह सम्झिन्छन् । त्यसपछि चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज, जंगल सफारी आदि । तर, चितवनमा बिसहजारी ताल छ, यसको मनमोहकताले यहाँ पुग्ने जो कोहीलाई लोभ्याउँछ । भरतपुर चौबीसकोठीबाट गोन्द्राङ हुँदै ९ कि.मी. पूर्व­दक्षिणमा अवस्थित छ यो ताल । प्रकृतिको एउटा अनुपम सिर्जना यो तालमा देख्न सकिन्छ । जंगलको बीचमा अवस्थित यो तालको […]

३० चैत, । पूर्वोत्तर भारतीय राज्य मणिपुरसँग काठमाडौंको कुनै प्रशासनिक नाता छैन । मान्मारसँग सीमाना जोडिएको मणिपुरको दक्षिणी गाउँ मोरेसँग त झनै छैन । २ हजार २ सय किलोमिटर पूर्वको यही गाउँ एक महिनाअघि एकाएक काठमाडौंमा चर्चित भइदियो । मोरे त्यही गाउँ हो, जहाँबाट बिक्रीका लागि थाइल्याण्ड लगिँदै गरेका १२२ जना नेपाली चेलीको उद्धार गरिएको […]

वीर अस्पताल । सोमबार । दिनको १२ बजे । कसैले पेट समाएका छन्, कसैले टाउको । कोही उदास अनुहार बनाएर अस्पताल परिसरमा बसिरहेका छन् । कोही पिसावथैलीमा जडान गरिएको पाइप र पोका समाएर ओहोर–दोहोर गरिरहेछन् । कसैलाई स्टेचरमा दौडाइएको छ, कोही ओपीडीको टिकट काउण्टरअगाडि झुम्मिएका छन् । जहाँ लेखिएको छ, ‘चौथो दिन आकस्मिक बाहेकका अन्य […]

२५, चैत्र, चितवन । भरतपुर महानगरपालिका-१० का तारा न्यौपाने उमेरले २२ वर्षका भए । काठमाडौंको भृकुटीमण्डपस्थित नेपाल ल क्याम्पसमा बीएएलएलबी चौंथो वर्षमा अध्ययनरत छन् उनी । कक्षामा ७० जनामध्ये तारा एक मात्र दृष्टिविहीन विद्यार्थी हुन् । एफएम प्रस्तोताका रुपमा काम गर्दै आएका ताराको सपना चाहिँ न्यायाधीश बन्ने हो । साथीभाइसँग काठमाडौंको रातोपुल नजिक डेरा गरेर […]

मेरा बुबा ५० वर्षअघि भारतबाट सुर्खेतमा आउनुभयो र शिक्षण पेशा थाल्नुभयो । पछि सुर्खेतमै कलेज खोलेर त्यहीँ बस्नुभयो । नेपालमै विवाह गर्नुभयो । आमा नेपालको वंशजनागरिक । आमाको वंशजकै नागरिकता छ । बुबा ३४/३५ वर्षको उमेरमा नेपाल आउनुभयो नेपालकै वंशज नागरिकसँग घरजम गरी यतै बस्नुभयो । हाम्रो जायजन्म सुर्खेतमै भयो । बुबा गत साउनमा ८५ […]

नेपाली फिल्मको ग्रह-दशा नराम्ररी बिगि्रएको छ, अहिले । डेढ करोड हाराहारी बजेटमा, ३०/३५ जनाको समूहले, दुई महिना अविछिन्न खटेर बनाउने फिल्म हलमा जेनतेन तीन दिन टिक्दैन । एक शो पनि हाउसफूल हुँदैन । किन ? जवाफ एक, बजेट कम भएर । जवाफ दुई, हलिउड/बलिउड फिल्मको ह्याकुलाले थिचेर । जवाफ तीन, घरेलु दर्शकले नेपाली फिल्मलाई माया […]

२२ चैत, बिराटनगर । प्राचीन धार्मिकक्षेत्र सुनसरीको चतराधाममा शनिबारदेखि अर्धमहाकुम्भ मेला आयोजना गरिने भएको छ । ‘कृष्णदासजी महाराज’ ले राष्ट्रपतिलाई बोलाएर ‘तारमब्रह्म महायज्ञ’ आयोजना गरेको दुई महिना नबित्दै जगतगुरु बालसन्तको अगुवाइमा प्रधानमन्त्री केपी ओलीको प्रमुख आतिथ्यमा ‘पिण्डेश्वर अर्धमहाकुम्भ मेला’को आयोजना गर्न लागिएको हो । आपसमा राम्रोसँग बोलचाल नभएका कृष्णदासजी र बालसन्तवीचको शक्ति–संघर्षलाई राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी […]

काठमाडौं । कुरा ०५९ सालको हो । जतिबेला माओवादी द्वन्द्वकाल उत्कर्षमा थियो, सुर्खेत गुटुका रत्न बिक १२ वर्षका थिए । दुबै बाबु-आमा गुमाएका उनी एक टुहुरा । दुई दाइ थिए । तर, पारिवारिक अवस्था निकै नजुक भएकाले रोजगारीका लागि दुबै भारत पुगेका थिए । परिवारमा उनी एक्लै । द्वन्द्वकाल चर्किरहेको उक्त समयमा विद्यालयमा पढ्ने रत्नका […]

कल्पना गर्नुस्, एउटा ३३ वर्षको युवकले के गर्ला ? के सोच्ला ? उसको जीवनप्रतिको दृष्टिकोण कस्तो होला ? अब, जवाफ तपाईंसँगै राख्नुहोस् । र, यो ३३ वर्षे युवकको कथा पढ्नुहोस् । जो घर जोड्ने, गाडी किन्ने र सुखमय जीवन विताउनेभन्दा दुरको यात्रामा निस्किएका छन् । जीवनको नयाँ परिभाषा खोज्दैछन् । जीवन एउटै हो । तर, […]

हपहपी गर्मीमा रापिएको बेला कुनै यस्तो ठाउँमा पुगौं, जहाँ शितल हावाको झोंकासँग रुख-बुट्यानहरु लहराइरहेका होस् । पहाडको खोँचबाट बादलका सेता टुक्राहरु उडिरहेको होस् । सर्वत्र हरियाली होस् । वसन्ती वायुको स्पर्श, कञ्चन सफा पहाडी दृश्य अनि साथमा चिसो पेय ! गर्मी छल्ने कृतिम काइदा त अनेक छन् । तपाईं चिसो पानीमा डुबल्की मार्न सक्नुहुन्छ । […]

२१ चैत, वीरगञ्ज । १७ बर्षीया किशोरी रमिताको जीवन यसरी बदलिन्छ भनेर सायदै कसैले सोचे थिए । शिक्षकले पिटेको भन्दै स्कुल जान छोडेकी उनले पुनः स्कुल गएर उच्च शिक्षा अध्ययन गर्ने मात्र भएकी छैनन्, स्कुल छाडेकाहरुलाई पुनः विद्यालयमा ल्याउन सक्रिय छिन् । उनको पुरा नाम रमिता कुमारी पटेल हो । पोखरीया नगरपालिका–२ लम्हरीया टोल घर […]

२० चैत, चितवन । पूर्वप्रधानमन्त्रीहरुका छोरा प्रायः बाबुको विडो थाम्ने दौडमा हुन्छन् । बाबुको प्रतिष्ठाको आडमा अन्य पेशा–बढाउने पनि हुन सक्छन् । पूर्व प्रधानमन्त्री टंकप्रसाद आचार्यका कान्छा छोरा वीरभद्र भने पशुपालनमा रमाएका छन् । तीन वर्ष अघि गैंडाकोट नगरपालिका–१३ सिख्रौलीमा ब्यवसायिक बाख्रा फार्म खोलेका वीरभद्रको दिनरात यहीँ बित्छ । उनको फार्ममा ३०० वटा अष्ट्रेलियन बोयर […]

२० चैत, फेटा (बारा) । साहित्यकार इन्द्रवहादुर राईले ‘आज रमिता छ’ उपन्यास लेख्दा मोबाइल फोनको विकास संसारमा भइसकेको थिएन । त्यो जमानामा रमिता भनेको कुनै डाँडामा बसेर हेरिन्थ्यो । त्यसैले पहाडतिर प्रायः हरेक गाउँमा रमिते डाँडा भन्ने ठाउँ छन् । आइतबार साँझको आँधीबेहेरीले विनाशलीला मच्चाएको बाराको फेटा गाउँपालिकाका पुरनिया, भलबरिया लगायतका गाउँमा अचेल ‘रमिता’ छ […]