दुनियाकै खतरनाक रेलवे, जसले खायो १ लाख २० हजार मानिस

थाइल्याण्ड र म्यानमारको राजधानी जोड्ने द बर्मा रेलवे दुनियाकै खतरनाक नरभक्षी रेलवे हो । नरभक्षी यस अर्थमा की यो रेलवेको निर्माणका क्रममा १ लाख २० हजार भन्दा बढि मानिसको मृत्यु भएको थियो ।

डेथ रेलवेेको नामले पनि चिनिने यो रेलवेको लम्बाइ ४१५ किलोमिटर रहेको छ । यो रेलवेले थाइल्याण्ड र म्यानमारको राजधानी यांगुनलाई जोड्दछ । यो रेलवे रुट अन्तरगत क्वाइ नदीमा निर्मित डेभिड लियानको पुलको कथा सबैभन्दा भयानक रहेको छ ।

यो रेलवे रुटको कथा दोश्रो विश्वयुद्धबाट सुरु हुन्छ । बर्मामा बेलायती र अमेरिकी सेनासँग लडिरहेका आफ्ना सैनिकका लागि खानेकुरा तथा बन्दोवस्तीका सामान पठाउनका लागि जापानलाई यो रेलमार्ग आवश्यक थियो, किनकी समुद्री मार्ग शत्रुराष्ट्रको कब्जामा थियो । यो रेलमार्ग बनाउनका लागि धेरै वर्ष लाग्नेवाला थियो तर यसलाई झण्डै एक वर्षमै पूरा गरियो । १९४२ को जुन महिनाबाट निर्माण सुरु भएको यो रेलमार्ग १९४३ को अक्टोबरमा निर्माण सम्पन्न भयो । यो रेलवे बनाउनका लागि जापानले युद्धमा पक्राउ परेका अस्ट्रलियाली, बेलायती, अमेरिकी तथा डच सैनिकको प्रयोग गरेको थियो । उक्त रेलवे निर्माणमा एसियाली मजदूर पनि थिए ।

मजदुरहरुले दिनको १८ घण्टासम्म काम गर्नुपथ्र्यो । लगातारको भारी वर्षामा पनि बन्धक बनाइएका मजदुरहरुलाई काम गराइएको थियो । उनीहरुलाई दिनको अढाइ सय ग्राम चामल मात्र खानका लागि दिइन्थ्यो । सिमसार क्षेत्रहरुमा काम गर्दा धेरै मजदुरहरु लामखुट्टेले टोकेर डेंगु, औलो जस्ता रोगका कारण मरे । कालाजारका कारण हरेक दिन २० जना जति मजदुरको मृत्यु हन्थ्यो । विरामीहरुलाई समेत जापानीहरुले निर्दयतापूर्व काममा लगाए ।

थ्री प्यागोडा क्षेत्रको पुल बनाउनका लागि १७ सय जना बन्धक मजदुरलाई काममा पठाइएको थियो । पुल त आठ महिनामै बन्यो तर अक्टोबरमा ती मध्ये केवल ४ सय मजदुरमात्र ज्युँदै फर्किए । ती बाँचेका व्यक्तिहरुलाई च्यांगी पठाइयो, जहाँ थप २ सय जनाको मृत्यु भयो । यो रेलवे निर्माणका क्रममा मरेका मानिसहरुको सूचि यस्तो छ :

यो रेलमार्ग निर्माणमा खटिएका हरेक पाँच जनामध्ये एकजना मजदुरको मृत्यु भएको थियो । यो रेलवेको निर्माणपछि थप ६१ हजार ७ सय मजदुरलाई ट्रयाकको मर्मतका लागि खटाइएको थियो । कतिपय मजदुरको त युद्धका क्रममा भएको बमबारी बाट पनि ज्यान गएको थियो ।