१८ पुस, भीमदत्तनगर । कञ्चनपुरको बेदकोट नगरपालिका–१३ आशापुरस्थित मुक्तकमैया बस्तीका किसान व्यावसायिक रुपमा च्याउखेती गरेर मनग्य आम्दानी गर्न थालेका छन् ।
मुक्त भएपछि केही समय यहाँस्थित चौधर नदीको बगरमा तरकारी खेती गरेका मुक्तकमैया पछिल्ला वर्षमा राम्रो आम्दानी हुन थालेपछि च्याउखेतीतर्फ आकर्षित भएका हुन् ।
विगत चार वर्षदेखि सिङ्गो परिवार च्याउखेतीमा लागेको बताउँदै बेदकोट नगरपालिका–१३ का मानबहादुर चौधरीले च्याउखेतीबाट मनग्य आम्दानी भइरहेको बताए । विसं २०६७ देखि गरिबी निवारण कोषले नेपाल राष्ट्रिय समाज कल्याण सङ्घ (एनएनएसडब्लुए) मार्फत मुक्तकमैया समुदायमा व्यावसायिक कामका लागि लगानीसमेत गरिरहेको छ ।
‘मुक्तकमैयाको आर्थिक स्थिति उकास्न हामीले बस्तीमा सामुदायिक समूह बनाएर अनुदान दिएका थियौँ,’ राष्ट्रिय समाज कल्याण सङ्घ (एनएनएसडब्लुए)का गरिबी निवारण कार्यक्रम संयोजक टेक बुढाले भने, ‘यहाँका दुईवटा मुक्तकमैया बस्तीमा हाल च्याउखेतीदेखि तरकारीलगायत अन्य व्यावसायिक काममा हाम्रो सहयोग रहेको छ ।’
‘बेदकोटको आशापुर र धरमपुर शिविरका एक दर्जन बढी मुक्तकमैयाले ऋण लिएर व्यावसायिक रुपमा च्याउखेती गरिरहेका छन्,’ संयोजक बुढाले भने, ‘प्राविधिक तथा आर्थिक सहयोगका लागि गरिबी निवारण कोषले काम गरेको छ ।’
समूहमा आबद्ध भएर मुक्तकमैयामा सामाजिक सहयोग बृद्धि हुनुका साथै आर्थिक रुपले पनि सवल बन्दै गइरहेका छन् । गत वर्ष च्याउखेतीमा लागेका यहाँका १० मुक्तकमैयालाई जिल्ला कृषि विकास कार्यालयले अनुदानस्वरुप जनही रु १५ हजार प्रदान गरेको थियो । ‘हामीले आशापुरको समूहलाई रु सात लाख अनुदान दिएका थियौँ,’ बुढाले भने, ‘अहिले रु सात लाखबाट रु नौ लाख ५० हजार बनाइसकेका छन् ।’
जग्गा भाडामा लिएर च्याउखेतीका साथै तरकारीखेती गरिरहेका मानबहादुर चौधरीले च्याउलाई बजारको कुनै समस्या नरहेको बताए। ‘प्रतिकिलो रु २०० का दरले च्याउ बिक्री भइरहेको छ,’ उनले भने, ‘भीमदत्तनगर बजार नपुग्दै बाटोमै खपत भइहाल्छ ।’ आफूले १० कट्ठा खेतमा तरकारीखेती पनि गरेको चौधरीले बताए।
त्यस्तै आशापुरकै रामदुलारी चौधरीले पनि च्याउखेतीबाट राम्रो आम्दानी भइरहेको र यो पालि ८० किलो च्याउ बिक्री गरिसकेको जानकारी दिए । उनले भने, ‘च्याउबाट परिवारको सामान्य खर्च चलिरहेको छ ।’
त्यसैगरी बेदकोट–६ धरमपुर मुक्तकमैया शिविरका सुक्नी चौधरीले विगत केही वर्षयता निरन्तर रुपमा च्याउखेती गरिरहेको बताए । उनले अन्य खेतीभन्दा च्याउ सजिलो र राम्रो आम्दानीको स्रोत भएको बताए । गाउँमा समूहबाट बिना धितोमा पाइने ऋण र गरिबी निवारण कोषको सहयोगले यस बस्तीमा परिवर्तन ल्याएको उनको भनाइ थियो ।
