मोरङ ६ : फेरियो परिवेश, प्रतिस्पर्धा शेखर र लालबाबुकै

२३ असोज, विराटनगर । प्रतिनिधिसभा सदस्यका लागि मोरङ क्षेत्र नम्बर ६ मा १६ जनाको उम्मेदवारी परेको छ । तर मुख्य प्रतिस्पर्धा चाहिँ २०७४ मा झै नेपाली कांग्रेसका डा. शेखर कोइराला र नेकपा एमालेका लालबाबु पण्डितबीच हुने देखिएको छ ।

पाँच वर्षअघि लालबाबु र र डा. शेखरका एजेण्डा उस्तै थिए । दुवै नेता प्राथमिकता संविधान कार्यान्वयन र विकास निर्माण थियो । यो पटकको एजेण्डा भने फरक छन् । डा. शेखरले संविधानलाई संस्थागत गर्दै विकास निर्माणलाई अगाडि लैजान गठबन्धनको तर्फबाट उम्मेदवारी दिएको बताउँछन् । पण्डित आफूले सुरु गरेका विकास निर्माणलाई पूरा गर्ने एजेण्डा बनाएका छन् ।

कांग्रेसभित्र ‘प्रतिपक्षी’ नेताको रुपमा उदाएका कोइराला निर्वाचन जिते प्रधानमन्त्रीसम्म बन्ने दाउ छ । संविधानको रक्षाका लागि बनेको गठबन्धनको नेतृत्व कांग्रेसले गरिरहेको भन्दै उनले चुनावपछि कांग्रेसकै नेतृत्वमा सरकार बन्ने दाबी गरे । त्यो बेला प्रधानमन्त्रीमा तपाईँको दाबी रहन्छ भन्ने प्रश्नमा उनले चुनाव सकिन दिन आग्रह गरे । उनले भने, ‘मंसिर ४ मा निर्वाचन छ, त्यसपछि रिजल्ट आउछ, त्यसपछि पार्लियामेन्ट गइन्छ, अनि अगाडि बढ्छ ।’

एमाले उम्मेदवार पण्डित भने पाँचवर्षे कार्यकालमा विकास निर्माणको उल्लेख्य काम सुरु गरेको बताए । ‘मेरो कार्यकालमा सुरु भएका विकास निर्माणका कामहरु अधुरा छन्’, उनले भने, ‘त्यसलाई पूरा गर्न मेरो उम्मेदवारी हो ।’

फेरिएको परिवेश

मोरङ ६ का मुख्य प्रतिस्पर्धी पुरानै भएपनि परिवेश फरक छ । २०७४ मा पण्डितले वाम गठबन्धनको अर्को घटक माओवादीको समर्थन पाएको थियो । पण्डित ३३ हजार ९४१ मतका साथ विजयी भएका थिए । एक्लै चुनाव लडेका डा. शेखरले ३३ हजार २६६ मत प्राप्त गरेका थिए । ४ मंसिरको चुनावमा माओवादी केन्द्र र एमालेबाट फुटेर बनेको एकीकृत समाजवादीको साथ उनलाई छ ।
एमाले उम्मेदवार पण्डितलाई भने यो पटक जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) को साथ छ ।

अघिल्लो पटक चुनाव जितेका पण्डित मन्त्री भए । तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले ३ फागन २०७४ मै पण्डितलाई मन्त्री नियुक्त गरेका थिए, झण्डै दुई वर्ष मन्त्री रहे ।

डा. शेखर भने पार्टीमा प्रतिपक्षीका रुपमा उदाएका छन् । संस्थापन इतर समूहमा रहेका उनले कांग्रेसको १४औं महाधिवेशनमा सभापतिमा प्रतिस्पर्धा गरेका थिए । सभापतिमा शेरबहादुर देउवासँग पराजित भएपनि ४० प्रतिशत मत पाएका उनको समूहबाट पार्टीमा उपसभापति, महामन्त्री र सहमहामन्त्री चुनिए । पार्टी महाधिवेशनबाट नेताका रुपमा बनाएको छविको लाभ उनलाई आसन्न चुनावमा पनि हुने कांग्रेस नेता कार्यकर्ता बताउँछन् ।

यो क्षेत्रबाट कोइराला र पण्डित दुवै आफूले जित्ने दाबी गर्छन् । तर दुवैलाई सहज भने छैन । स्थानीय निर्वाचनमा डा. शेखर पक्षले खेलेको भूमिकाका कारण संस्थापन पक्ष असन्तुष्ट छ । तर एमाले र जसपाको तालमेलमा पनि असन्तुष्टि देखिएको छ ।

जसपा र एमालेबीच भागवण्डा हुँदा क्षेत्र नम्बर ६ को (ख) जसपाको भागमा परेको थियो । जसपाले राजेन्द्र गुप्तालाई उम्मेदवार बनाएको छ । तर एमालेबाट प्रदेशसभा (क) मा रीता न्यौपाने र (ख) मा पर्शुराम बस्नेतले मनोनयन दर्ता गरेका छन् ।

सत्ता गठबन्धनबाट मोरङ–६ (क) मा सत्ता गठबन्धनबाट माओवादी केन्द्रका केन्द्रीय सदस्य जीवन आचार्य उम्मेदवार छन् भने (ख) बाट कांग्रेसका केदार कार्की उम्मेदवार छन् ।

२०४८ देखि निरन्तर पण्डित

नेकपा एमालेको मजदुर संगठनबाट राजनीति सुरु गरेका पण्डित २०४८ सालयता चुनावी राजनीतिमा छन् । २०४८ सालको निर्वाचनमा तत्कालीन मोरङ–३ मा उनले चुनाव लडेका कांग्रेसका बद्रीनारायण बस्नेतलाई पराजित गरेका थिए ।

२०५१ सालको मध्यावधि निर्वाचनमा सोही क्षेत्रमा बस्नेतसँग उनी पराजित भए । २०५६ को निर्वाचनमा पण्डित फेरि उम्मेदवार बने र कांग्रेसका गोपाल राजभण्डारीलाई पराजित गरे । पहिलो संविधानसभामा समानुपातिक पद्धतिबाट सांसद बनेका लालबाबुले दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनमा टिकट पाएनन् । २०७४ को निर्वाचनमा मोरङ–६ बाट टिकट पाउँदा उनले डा. शेखर कोइरालालाई पराजित गरे ।

दुईपटक मन्त्री बन्ने मौका पाएका उनी एमालेभित्र माधवकुमार नेपाल समूहमा थिए । ५ पुस २०७७ मा प्रतिनिधिसभा विघटन गरेपछि कित्ता परिवर्तन गरेर केपी शर्मा ओली पक्षमा लागेका उनी हाल स्थायी कमिटी सदस्य छन् ।

बीपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान, धरानमा जागिरे जीवनको अन्त्य गरेर पूर्णकालीन राजनीतिमा आएका डा. शेखरले हालसम्म एक उपनिर्वाचनसहित चारवटा चुनाव लडे, जसमा दुई पटक सफल भए ।

डा. शेखर २०६४ को संविधानसभा निर्वाचनमा मोरङको तत्कालिन क्षेत्र नम्बर ७ मा तत्कालिन मधेशी जनअधिकार फोरमका विजयकुमार गच्छदारसँग ५ हजार १५५ मतान्तरले पराजित भएका थिए । पहिलो संविधानसभामा सुनसरी–३ बाट पनि निर्वाचित गच्छदारले मोरङ ७ छाडेपछि २०६५ चैत २८ गते भएको उपनिर्वाचनमा कांग्रेसबाट डा. शेखर नै उम्मेदवार बने ।

तत्कालिन फोरमका चुमनारायण तबदारलाई पराजित गर्दै संविधानसभा सदस्य निर्वाचित भए । शेखरले १२ हजार ७१ मत पाउँदा तबदारले ११ हजार ३९७ मत प्राप्त गरेका थिए । २०७० सालको दोस्रो संविधासभा निर्वाचनमा डा. कोइराला तत्कालिन फोरम लोकतान्त्रिकका अध्यक्ष गच्छदारलाई पराजित गरे । १२ हजार ९८२ मतका साथ कोइराला विजयी हुँदा गच्छदारले १० हजार ५६४ मत पाएका थिए ।

२०७२ सालमा नयाँ संविधान जारी भएपछि मोरङको ९ निर्वाचन क्षेत्र ६ वटा कायम भयो । त्यसपछि २०७४ सालको प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा क्षेत्र नम्बर ६ बाट उठेका डा. कोइराला एमालेका लालबाबु पण्डितसँग झिनो मतान्तरले पराजित भएका थिए ।