‘कछुवा गति’ मा नारायणघाट–बुटवल सडक आयोजना, तेस्रो पटक म्याद थप

१४ साउन, काठमाडौं । ‘कछुवा गति’ मा अगाडी बढिरहेको पूर्व–पश्चिम राजमार्ग अन्तर्गत नारायणघाट–बुटवल सडक विस्तार आयोजनाको म्याद तेस्रो पटक थप गर्ने निर्णय भएको छ ।

सडक विभागका अनुसार आयोजनाको म्याद एक वर्ष थप गर्ने निर्णय भएको हो । तर, यस पटक सर्तसहित म्याद थपको निर्णय भएको सडक विभागका महानिर्देशक रामहरि पोखरेलले जानकारी दिए ।

८ साउनमा आयोजनाको म्याद सकिएको थियो । यस पटक निर्माण कम्पनीले दिएको तालिका अनुसार काम नभए जुनसुकै बेला ठेक्का तोड्न सक्ने सर्तसहित अन्तिम पटकका लागि म्याद थपको निर्णय भएको उनले बताए ।

आयोजनाले दुई वर्ष म्याद थपका लागि प्रस्ताव गरे पनि विभागले एक वर्षका लागि, त्यो पनि अन्तिम पटक म्याद थप गर्न सकिने जानकारी निर्माण कम्पनीलाई गराइएको उनको भनाइ छ ।

यो आयोजनामा सरकारले सुरुको अवधिपछि यो तेस्रो पटक म्याद थप भएको हो । तर, आयोजनाको गति भने निकै सुस्त छ । आयोजना निर्देशक चुडाराज ढकालका अनुसार आर्थिक वर्ष २०८०/८१ सम्म नारायणघाट–बुटवल सडककोे भौतिक प्रगति ५२.५३ प्रतिशतमात्र छ ।

यो आयोजना निर्माण जिम्मेवारी चिनियाँ सरकारको एमएस चाइना स्टेट कन्स्ट्रक्सन इन्जिनियरिङ कर्पोरेसन लिमिटेडले पाएको छ । आगामी फेब्रुअरी/मार्चसम्म दुई लेन सडक कालोपत्र गरिसक्नुपर्ने र म्याद थप बापत नेपाल सरकारलाई अतिरिक्त आर्थिक भार नपर्ने सर्तमा मात्र यस पटक म्याद थपको निर्णय भएको निर्देशक ढकालले जानकारी दिए ।

यसमध्ये आर्थिक भार नपर्ने गरी आयोजनाको काम अगाडि बढाउन कम्पनी सहमत देखिएको छ । तर, भौतिक प्रगतिलाई गति दिने सम्बन्धमा भने निर्माण कम्पनीले अझै पनि विभिन्न कारण देखाउने गरेको छ ।

कहिले–कहिले थपियो म्याद ?

पूर्व–पश्चिम महेन्द्र राजमार्गको १ सय १३ किलोमिटर खण्ड यस आयोजनाभित्र पर्छ । सरकारले माघ २०७५ मा यो आयोजना निर्माण सम्झौता गरेको थियो । त्यसबेला आयोजनाको काम ४२ महिनाभित्र सक्ने गरी सम्झौता भएको थियो ।

सम्झौता अनुसार काम भएको भए आयोजना साउन २०७९ मा सकिनुपर्ने थियो । तर, तोकिएको अवधिमा काम नसकिएपछि हरेक वर्ष साउनमा सरकारले एक/एक वर्ष म्याद थप गर्र्दै आएको छ ।

साउन २०८१ मा तेस्रो पटक म्याद थप भएको हो । आयोजनाको ठेक्का लागेको सुरुवाती वर्षहरूमा निर्माण सामग्री अभावमा कामले गति लिन नसक्नु, त्यही बेला कोभिड महामारी सहित समस्या आउनुलाई निर्माण कम्पनीले मुख्य समस्याका रूपमा लिने गरेको छ ।

के छ आयोजनाको हालसम्मको प्रगति ?

यो सडक आयोजनालाई गैंडाकोट–दाउन्ने (६४.४२ किलोमिटर) पूर्वी खण्ड र दाउन्ने–बुटवल (४८.५८ किलोमिटर) पश्चिम खण्डमा विभाजित गरिएको छ ।

सडक विभाग अन्तर्गत आयोजना निर्देशनालय (एडीबी) ले सोमबार सार्वजनिक गरेको प्रगति विवरण अनुसार यो आयोजनामा २०८०/८१ मा १५.३६ प्रतिशतमात्र भौतिक प्रगति भएको देखिएको छ । जसमध्ये कल्भर्ट निर्माण र कालोपत्रको कामले केही गति लिएको देखिन्छ । तर, पुल निर्माण र साइड ड्रेन निर्माणको काम भने सुस्त देखिन्छ ।

आयोजनामा कुल ४ सय ६२ कल्भर्ट निर्माण गर्नुपर्ने छ । तर, २०८०/८१ सम्म ३ सय ८० मात्र निर्माण भएका छन् । यस आयोजना अन्तर्गत साना–ठूला गरी कुल ६४ पुल निर्माण गर्नुपर्ने छ । यस आवको अन्त्यसम्म ४५ मात्र पुल निर्माण भएको देखिएको छ ।

यो आयोजनामा कुल १ सय १३ किलोमिटर सडक कालोपत्र गर्नुपर्ने छ । असार २०८१ सम्म ७५.२९ किलोमिटर मात्र सडक कालोपत्र भएको छ । आयोजनामा कुल १०६.१७ किलोमिटर साइड ड्रेन निर्माण लक्ष्य छ । गत आव अन्तिमसम्म ६१.५६ किलोमिटर निर्माण भइसकेको देखिएको छ ।

पाँच वर्षमा कति बन्यो नारायणघाट–बुटवल सडक ?

वित्तीय प्रगति कति ?

१६ अर्ब ९९ करोड ५२ लाख रुपैयाँ लागतमा निर्माण गर्ने गरी यो आयोजनाको ठेक्का लागेको हो । आयोजनामा एसियाली विकास बैंक (एडीबी) ले लगानी गरिरहेको छ । ८५ प्रतिशत एडीबी र बाँकी नेपाल सरकारको सहवित्तीय लगानीमा आयोजना अगाडि बढाइएको हो ।

आयोजनाको २०८०/८१ सम्मको वित्तीय प्रगति ४५.२६ प्रतिशत पुगेको आयोजनाको विवरणमा उल्लेख छ । यो आयोजनामा गत आवमा मात्र १९.४१ प्रतिशत वित्तीय प्रगति भएको थियो ।