बजारमा सही कम्पनी वा स्टक कसरी छनोट गर्ने ?

२० साउन, काठमाडौं । लगानीकर्ताले अल्पकालीन वा दीर्घकालीन लगानी गर्नका लागि आफ्नो लगानीको लक्ष्य अनुरूप हुने गरी सोही अनुसारका कम्पनीहरूको छनोट गर्नुपर्ने हुन्छ ।

सही समयमा सही प्रकारका कम्पनीहरूको छनोट गरी लगानी गर्न सकेमा मात्रै हामीले आफ्नो लगानी लक्ष्य प्राप्त गर्न सक्दछौं । लगानी गर्नको लागि राम्रा सेयर छान्न अनुसन्धान र विश्लेषण गर्ने केही तरिका छन् । आउनुस् ती तरिका बारे चर्चा गरौं :

लगानीको स्पष्ट उद्देश्य : तपाईं किन लगानी गर्दै हुनुहुन्छ, स्पष्ट हुनुहोस् । दीर्घकालीन सम्पत्ति सञ्चय, सेवा निवृत्तिपछिको जीवनयापन वा छोटो अवधिको लाभमध्ये तपाईंको आवश्यकता के हो पहिल्याउनुहोस् र त्यसैअनुसार लगानी रणनीति बनाउनुहोस् ।

जोखिम वहन क्षमता : तपाईं कति जोखिम लिन इच्छुक र सक्षम हुनुहुन्छ मूल्याङ्कन गर्नुहोस् । यसले तपाईंको पोर्टफोलियोको लागि उपयुक्त स्टकको प्रकार निर्धारण गर्न मद्दत गर्नेछ ।

अध्ययन र अनुसन्धान : सेयर बजारको सूचना र आर्थिक समाचारहरूको निरन्तर जानकारी लिनुहोस् । पुस्तक, लेखहरू पढ्नुहोस् । स्टक बजारले कसरी काम गर्छ भनेर बुझ्न अनलाइन सामग्री पढ्नुहोस् ।

आधारभूत विश्लेषण : तपाईंलाई रुचि भएका कम्पनीको वित्तीय स्वास्थ्य र कार्यसम्पादनको विश्लेषण गर्नुहोस् । प्रतिसेयर आम्दानी (EPS), मूल्य आम्दानी अनुपात (PE ratio), मूल्य–बिक्री अनुपात (P/S), बजार मूल्य र किताबी मूल्य (P/B) अनुपात, ऋण इक्विटी (D/E) अनुपात, चालु अनुपात (Current Ratio), इक्विटीमा प्रतिफल (ROE), लाभांश वितरण अनुपात जस्ता प्रमुख वित्तीय अनुपातहरू हेर्नुहोस् । कम्पनीको आय विवरण, वासलात, नगद प्रवाह विवरण, नाफा, ऋण स्तर र वृद्धि सम्भावनाहरू मूल्यांकन गर्न सक्नुहुन्छ ।

प्राविधिक विश्लेषण : कुन सेयर विगतमा कति मूल्यमा कारोबार भएको थियो अध्ययन गर्न चार्ट र प्राविधिक संकेतकहरू प्रयोग गर्नुहोस् । प्राविधिक विश्लेषणले प्रवेश र निकास विन्दुहरू पहिचान गर्न मद्दत गर्न सक्छ ।

पोर्टफोलियोमा विविधता : आफ्नो सबै लगानी एउटै स्टक वा एउटै सेक्टरका कम्पनीमा मात्रै नगर्नुहोस् । पोर्टफोलियो विविधीकरणले विभिन्न स्टकमा जोखिम वितरण गर्न मद्दत गर्न सक्छ । विभिन्न कम्पनी र धितोपत्रहरूको मिश्रण हुने गरी लगानी गर्नुहोस् ।

लाभांश : तपाईंलाई नियमित आम्दानी चाहिन्छ भने नियमित रूपमा लाभांश–भुक्तानी गर्ने कम्पनीको स्टक खोज्नुहोस् । तिनीहरूले सम्भावित पूँजी बढाउनुका साथै स्थिर आय प्रदान गर्न सक्छन् ।

व्यवस्थापन समूह : कम्पनीको उच्च व्यवस्थापन समूह र तिनीहरूको ट्र्याक रेकर्ड हेर्नुहोस् । दक्ष, बलियो र शेयरधनीको हितप्रति सचेत नेतृत्व भएको कम्पनीको सेयरमा लगानी उचित निर्णय हुनसक्छ ।

प्रतिस्पर्धी लाभ : विशिष्ट प्रतिस्पर्धी वस्तु उत्पादक वा सेवा प्रदायक कम्पनी खोज्नुहोस् । यस्ता कम्पनीहरूले अरूले भन्दा दिगो फाइदा दिन्छन् ।
समग्र आर्थिक अवस्था र क्षेत्रगत प्रवृत्तिः समग्र आर्थिक अवस्था र क्षेत्रगत उद्योगहरूको प्रवृत्तिमाथि विचार गर्नुहोस् । उद्योगहरू बजार परिस्थितिहरूमा भएको परिवर्तनका कारण अरूभन्दा बढी राम्रो÷नराम्रो गर्ने प्रकृतिका हुन्छन् ।

दीर्घकालीन दृष्टिकोण : दीर्घकालीन लगानीका क्षेत्रहरू पहिल्याउने प्रयास गर्नुहोस् । बजारसँग समय मिलाउन गाह्रो हुन्छ, छोटो अवधिको उतारचढाव सामान्य हो । लगानीमा धैर्य एक महत्वपूर्ण गुण हो ।

घाटा व्यवस्थापन : लगानीबाट हुनसक्ने सम्भावित घाटा कम गर्न सदैव चनाखो बन्नुहोस् ।

व्यावसायिक परामर्श : आफ्नो लगानी सम्बन्धी निर्णय बारे अनिश्चित हुनुहुन्छ वा पूर्ण अनुसन्धान गर्न समय र विशेषज्ञताको कमि छ भने वित्तीय सल्लाहकारसँग परामर्श गर्ने गर्नुहोस् ।

सानो लगानीबाट थालनी : तपाईं लगानी गर्न नयाँ हुनुहुन्छ भने थोरै पूँजीबाट सुरु गर्नुहोस् । यसले तपाईंलाई धेरै जोखिम नलिइकन अनुभव प्राप्त गर्न र आफ्ना गल्तीहरूबाट सिक्ने अनुभव प्रदान गर्छ ।

नाफा ग्यारेन्टी गर्ने गरी स्टक छनोट गर्ने कुनै तरिका छैन । अनुभवी लगानीकर्ताले पनि गल्ती गर्न सक्छन् । तपाईंको पोर्टफोलियोमा विविधता ल्याउन र राम्रोसँग अनुसन्धान गरिएको रणनीतिले तपाईंलाई जोखिम व्यवस्थापन गर्न र स्टक बजारमा सफलताको सम्भावना बढाउन मद्दत गर्न सक्छ ।