+

क्वारेन्टिनकै अगाडिबाट यातनापूर्वक पशु ढुवानी

२०८१ असोज  २३ गते ८:०० २०८१ असोज २३ गते ८:००
क्वारेन्टिनकै अगाडिबाट यातनापूर्वक पशु ढुवानी

दशैंको मौका छोपेर मासुका लागि अत्याधिक मात्रामा पशुप्राणी भित्र्याइने गरिन्छ । खासगरी राँगाभैंसी, खसीबाख्रा बोकेका गाडीको त्यहाँ लस्कर लाग्छ ।

हामीले स्वाद मानी–मानी खाने मासुको स्रोत हुन् यी । तर यी पशुप्राणीको हालत देख्यो भने तपाईं-हाम्रो आङ सिरिङ्ग हुन्छ । मन रुन्छ । किनभने यी अवोध पशुप्राणीलाई अत्यन्तै क्रूर ढंगले यातना दिएर गाडीमा कोचिएको देखिन्छ । क्रूरता पनि यस्तो कि, मानौं यिनीहरु जघन्य अपराधी हुन् ।

पटक्कै बस्न नमिल्ने गरी एउटै ट्रकमा कोचेर, नाथ्री र पुच्छर बाँधेर राँगाभैंसीलाई ढुवानी गरिन्छ । त्यो पनि क्षमताभन्दा बढी कोचेर । दानापानी खान नदिई । एक दिन होइन, चार-पाँच दिनसम्म ।

काठमाडौं ल्याइपुर्‍याउँदा यी पशुहरु शिथिल, रोगी र घाइते भइसकेका हुन्छन् । उनीहरुको शरीरमा घाउचोट देखिन्छ । नाथ्रीको डोरी कसिएर टाउको अररिएको हुन्छ । पुच्छर सुन्निएको हुन्छ ।

राँगाभैंसी मात्र होइन, खसीबोकाको पनि उस्तै बिजोग देखिन्छ । कसैलाई छतमा बाँधेर, कसैलाई डिंकीमा थुनेर यातनापूर्वक ढुवानी गरिन्छ ।

यतिबेला नागढुंगामा पुग्दा यस्ता दृश्यले मन पोल्छ ।

जबकि पशुलाई यसरी क्रूरतापूर्वक ढुवानी गर्नु अपराध मानिन्छ । यिनीहरुलाई कसरी सहजतापूर्वक ढुवानी गराउने भनी पशु ढुवानी मापदण्ड बनाइएको छ । सो मापदण्ड पालना भए नभएको अनुगमन वा निगरानी गर्न राज्यले ठाउँठाउँमा पशु क्वारेन्टिन स्थापना गरेको छ । क्वारेन्टिनमा कर्मचारी खटाएको छ । तर त्यहीं क्वारेन्टिनको अगाडिबाट अवोध पशुको यसरी ढुवानी गरिन्छ, मानौं देशमा कुनै नियम कानुन छैन ।

रुपन्देहीबाट मंगलबार काठमाडौंको नागढुङ्गामा आएको गाडीमा २८ वटा राँगाभैंसी ल्याएको थियो । उनीहरूलाई पुच्छरमा बाँधेर यताउता फर्किन पनि अप्ठेरो हुने गरी ल्याइएको थियो । त्यस्तै सिन्धुलीबाट काठमाडौं आएको यात्रुवाहक बसको छतमा र डिकीमा कोचेर २२ वटा खसी बोका ल्याएका थिए । जबकि यात्रुबाहक गाडीमा जनावरलाई ढुवानी नै गर्न पाइँदैन ।

यसरी यात्रुबाहक गाडीमा छतमा राखेर तथा डिकीमा कोचेर खसी बोका ल्याउन पाइँदैन भन्ने कुरा नै थाहा नभएको गाडीका चालक बताउँछन् । ‘यसरी यात्रुबाहक गाडीमा खसी बोका ल्याउन पाइँदैन भनेर हामीलाई थाहै छैन । ढुवानी मापदण्ड के हो र त्यसको उल्लङ्घन गरे के–कस्तो जरिवाना हुन्छ भन्ने जानकारी छैन’ उनी भन्छन् ।

यसरी जनावरलाई ल्याउनु मापदण्ड विपरीत हो भन्ने कुरा उनीहरूलाई बताइसक्दा पनि उनीहरू गल्ती भयो अबदेखि यसरी ल्याउँदैनौं भनेर भने उनीहरूले भनेनन् । उल्टै गाडी रोक्ने पशु क्वारेन्टिनलाई गाली गर्न थाले ‘यो कानुन हामी जस्तो किसानलाई र गरिबलाई मात्र लागू हुन्छ, ठूलालाई हुँदैन । दशैंको बेला अलि अलि खसी बोका बोक्दा के हुन्छ । एक छिनमा काठमाडौँ लगेर यिनीहरूलाई काटेर नै खाने हो क्यारे ।’

पशु क्वारेन्टिनले उनीहरूलाई अर्को गाडी ल्याएर खसी बोका लिएर जान भने तर उनीहरूले मानेनन् । एकैछिनमा क्वारेन्टिनले उनीहरूलाई जरिवाना तिराएर पठायो ।

यसरी मापदण्ड विपरीत पशु ढुवानी गर्नेहरूलाई काठमाडौं नपठाउन पनि सक्थ्यो क्वारेनटिनले तर जरिवाना तिराएर पठायो । मापदण्ड विपरीत पशु ढुवानी गर्नेहरूलाई जरिवाना मात्र तिराउने र छुट दिने हो भने यो क्रम निरन्तर चलिरहन्छ । त्यसैले पशु कल्याण ऐन छिटो भन्दा छिटो बन्नु जरुरी देखिन्छ ।

मुलुकी ऐन अपराध संहिताको दफा २९० मा पशुपन्छीप्रति निर्दयी व्यवहार गर्न नहुने र त्यसो गरे तीन महिनासम्म कैद या पाँच हजार रुपैयाँ जरिवाना वा कैद र जरिवाना दुवै हुने व्यवस्था छ । तर न मापदण्ड पालना हुन्छ न कारबाही नै हुन्छ ।

पशु ढुवानी मापदण्डअनुसार भएको छ कि छैन भनेर हेर्न एनिमल नेपालकी फिल्ड अफिसर लक्ष्मी घिमिरे पनि नागढुंगा पुगेकी थिइन् । ‘पशु ढुवानी मापदण्ड अनुसार हुनुपर्छ भनेर पशु अधिकारकर्मीहरूले निरन्तर आवाज उठाइरहेको भए पनि पूर्ण रुपमा कार्यान्वयन भने भएको छैन’ उनले भनिन् ।

घिमिरे भन्छिन्, ‘मासु उत्पादनमा ओसारपसार हुने पशुलाई मापदण्ड अनुसारकै व्यवहार गर्नुपर्छ । मापदण्ड पूरा नगर्दा मासु स्वस्थकर हुँदैन । यसको असर मान्छेमा नै पर्ने हो । त्यसैले पशु कल्याणको विषय मान्छेसँग पनि प्रत्यक्ष सरोकार राख्ने विषय हो ।’

पशु ढुवानी गर्दा मापदण्ड अनुसार भएको छ कि छैन भनेर अनुगमन गर्ने पहिलो जिम्मेवारी कृषि तथा पशु मन्त्रालय अन्तर्गतको पशु विभागको हो । पशु विभागले क्वारेन्टिन राखेर अनुगमन गर्न सक्छ । साथै नेपाल प्रहरीले पनि यसको अनुगमन र नियन्त्रण गर्न सक्छ । मापदण्ड पालना गरेको छैन भने ढुवानी रोक्न सकिने र जरिवाना पनि हुने अधिवक्ता पदमबहादुर श्रेष्ठ बताउँछन् ।

त्यसो त पशु ढुवानी मापदण्ड बनेको १७ वर्ष हुँदा पनि यसको कार्यान्वयन राम्ररी भएको छैन । यो मापदण्ड कार्यान्वयन नभएकै कारण दशैंमा मासुका लागि काठमाडौं उपत्यका भित्रिने राँगाभैंसी, खसीबोकाहरू कोच्चिएर सकसका साथ भित्रिरहेका छन् ।

२०६४ सालमा जारी भएको मापदण्ड कागजमै सीमित हुँदा क्रूर तरिकाले पशु ढुवानी भइरहेका छन् । पशुलाई चरम यातना दिन नपाइने कानुन नेपालमा पटक-पटक बने पनि कार्यान्वयन भने हुन सकेको छैन ।

मापदण्ड अनुसार पशु ढुवानी गर्ने हरेक गाडीमा प्राथमिक उपचार बक्स हुनुपर्छ । त्यसैगरी शारीरिक बनावट फरक भएका पशु एउटै गाडीमा ढुवानी गर्न पाइँदैन । राँगाभैंसीसँग पाडापाडी मिसाउन हुँदैन । सबै राँगाभैंसी, खसीबोकाको टाउको र मुख गाडीको अगाडिपट्टि चालकतर्फ फर्केको हुनुपर्छ । नाक र पुच्छर पनि बाँध्न पाइँदैन । राँगाभैंसी, खसीबोका राख्ने गाडीमा ६ इन्च बाक्लो पराल, भुस वा सोतर राख्नुपर्छ ।

पशुको शरीर ठोक्किने गाडीको साइडमा फोम टाँसेको हुनुपर्छ । पशुलाई गाडीभित्र ०.८४ देखि १.२७ वर्ग मिटर स्थान उपलब्ध हुनुपर्छ । यसो गर्दा एउटा ट्रकमा २० वटा जति पशु अटाउँछन् ।

मासुका लागि पृथ्वी राजमार्ग र त्रिभुवन राजपथ हुँदै राजधानी काठमाडौंमा हुने पशु ढुवानीलाई नियाल्ने हो भने मापदण्ड पालना नभएका थुप्रै उदाहरण भेट्न सकिन्छ । यो राजमार्ग भएर दैनिक हजारौंको संख्यामा राजधानी भित्र्याइने राँगाभैंसी र खसी–बोकालाई चरम यातना दिंदै कष्टपूर्ण तरिकाले ढुवानी गरिन्छ ।

खसीबोका नागढुंगा पशु ढुवानी राँगाभैंसी

धेरै कमेन्ट गरिएका

लेखक
सुमित्रा लुईटेल
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय

फिचर

अहिलेका पाठ्यक्रमले बालबालिकालाई सजाय दिन्छ, खुशी हुन सिकाउँदैन

अहिलेका पाठ्यक्रमले बालबालिकालाई सजाय दिन्छ, खुशी हुन सिकाउँदैन

खानेकुरामा मिठास भर्ने ‘कर्न सिरप’ कति स्वस्थकर ?

खानेकुरामा मिठास भर्ने ‘कर्न सिरप’ कति स्वस्थकर ?

यी पाँच कुरा, जसले मस्तिष्कको कार्य-क्षमता बढाउँछ

यी पाँच कुरा, जसले मस्तिष्कको कार्य-क्षमता बढाउँछ

शरीरलाई नभई हुन्न नुन, तर कति ?

शरीरलाई नभई हुन्न नुन, तर कति ?

शौचालयमा हुनसक्छ मस्तिष्कघात, कस्तो अवस्थामा बाँच्न सम्भव ? (भिडियो)

शौचालयमा हुनसक्छ मस्तिष्कघात, कस्तो अवस्थामा बाँच्न सम्भव ? (भिडियो)

दशैं लगत्तै किन अस्पतालमा कोलेस्टेरोलको बिरामी बढ्छ ?

दशैं लगत्तै किन अस्पतालमा कोलेस्टेरोलको बिरामी बढ्छ ?