मलेसियामा नेपाली सुरक्षागार्ड : चाडपर्वमा घरबाट फोन आउँदा मन कुँडिन्छ

२८ असोज, क्वालालम्पुर । रौतहटमा परिवारले विजयादशमीको टीका लगाएर दशैं मनाइरहँदा कृष्णकुमार यादव मलेसियामा कोठातिर जाने गाडी कुरेर बसिरहेका थिए ।

वैदेशिक रोजगारीका लागि चार वर्षअघि क्वालालम्पुर आएका उनलाई बेलुकी सधैँ कम्पनीले शआलमसम्म छाड्थ्यो । तर, शनिबार कारणबस कम्पनीको गाडी लिन आएन । २२.२ किलोमिटर दूरिमा रहेको डेरासम्म राति हिँडेर जान सक्ने स्थिति थिएन ।

दशैंकै दिन गाडी नआउनु संयोग मात्र थियो । तर यादव मलिन सुनिए, ‘भाग्य भन्छन् नि, भाग्य !’

साआलममा रहेको कोठामा २२ जना नेपाली बस्दै आएका छन् । बेलुकी कोठामा पुगेर नेपाली–नेपाली बसेर रमाइलो गर्ने योजना थियो । तर कम्पनीको गाडी लिनै नआएपछि कृष्णकुमारसँगै उनका साथी राजेश पासवान अलपत्र परे ।

‘राति हुँदो त्यत्रो टाढा हिँडेर के जानु, अब यतै रात विताउने हो’, आफूले काम गर्ने मल नजिकै रहेको रेष्टुरेन्टमा बसेर यादवले भने, ‘भोलि यताबाटै सिधै ड्यूटी जाने हो ।’

राजेश भने केही बोलेनन्, उनको मोबाइलमा भने तारन्तार रिङ बजिरहेको थियो । ‘घरबाट फोन गरेका हुन्’, उनले सुनाए, ‘आफू बाटोमा अड्किरहेको छु, कहाँ फोन उठाउने ?’

राजेश चाहिँ मलेसिया आएको ६ वर्ष हुन लाग्यो । पहिले उनी मलेसिया र सिंगापुरको सीमा क्षेत्र जोहरबारुमा काम गर्थे । ‘त्यहाँ राम्रै कमाइ थियो, क्वालालम्पुर आएपछि पैसा पनि खासै छैन’, उनले थपे, ‘विदा पनि भनेको बेला पाइन्न ।’

राजेशका अनुसार, यसपटक दशैंमा घर जान मन थियो । बुबाआमा र छोराछोरीसँग बसेर टीका लगाउने सोचेर उनले दुई महिनादेखि कम्पनीमा बिदा मागेका थिए, तर पाएनन् ।

काम गर्ने मान्छे थोरै भएको भन्दै कम्पनीले बिदा दिएन । ‘अर्काको ठाउँमा आएपछि उनीहरुले भनेको मान्नै पर्‍यो’, उनले थपे, ‘कामै छाडेर जाउँ भनेपनि नेपालमा गएर गर्नलाई केही छैन ।’

बिदा नपाएकाले दशैंमा घरबाट फोन आउँदा आफूलाई उठाउन मन नलागेको उनले सुनाए । ‘घरमा बिदा मिल्यो भने आउँछु भनेको थिएँ, आश भइहाल्छ’, उनले थपे, ‘आउन नपाएपछि के कुरा गर्नु जस्तो लाग्छ ।’

कोठा जाने केही उपाय नभएपछि दुवैले शनिबार काम गर्ने ठाउँमै फर्किएर सोफामा रात कटाए ।

क्वालालम्पुरमै मोरङका प्रेम लिम्बु भने कहिले दशैं हो, कहिले दिपावली भन्ने परदेशमा थाहै नहुने बताउँछन् । ‘कहाँ सुत्ने, कहाँ उठ्न केही ठेगान छैन । टीकाको के कुरा भो र !’, उनले भने, ‘फेरि यहाँ टीका भन्न थाल्यो भने कम्पनीकाले अनेकथोक भनेर दुःख दिन्छन् ।’

उनका अनुसार, बिदा पाइने भए सबै जना बसेर टीका लगाउँदा रमाइलै हुन्थ्यो । तर, विदा नहुँदा टीका लगाएर ड्यूटीमा खट्न गाह्रो छ । मलेसियामा ५०.८ प्रतिशत मलाया, २३.८ प्रतिशत चिनियाँ, १०.९ प्रतिशत आदिवासी, ७ं.१ प्रशित भारतीय, ६.८ प्रतिशत गैरमलेसियन नागरिकको बसोबास छ । उनीहरुमध्ये ६०.४ प्रतिशत इस्लाम, १९.२ प्रतिशत बौद्ध, ९.१ प्रतिशत क्रिस्चियन, ६.३ प्रतिशत हिन्दु धर्मवालम्बी छन् ।

‘धेरै भारतीय नागरिकहरुले मनाउने भएर पनि होला, दिपावलीका बेला चाहिँ यता रमाइलो हुन्छ’, उनले भने, ‘तर हामीले त उज्यालोको रमझम हेर्ने मात्र त हो ।’

मलेसियाको गोम्बाकमा रहेको बटुक गुफामा कार्यरत् सुरक्षागार्ड दिलबहादुर जिरेल भने मलेसिया आएको एक वर्ष भयो ।

मलेसियामा दशैं वितेको यो पहिलो पटक हो । ‘यति टाढा आएपछि आफ्नो पर्व भन्न कहाँ पाइयो र !’, उनले अनलाइनखबरसँग सुनाए, ‘म्यासेन्जरबाट घरमा कुरा गर्छु, कम्तिमा भिडियोमा त हेर्न पाइन्छ । त्यसैमै सन्तोष मानेको छु ।’

क्वालालम्पुरबाट १३ किलोमिटर दूरिमा रहेको बटुक गुफामा हिन्दु मन्दिरहरु छन् । ‘दशैंमा मन्दिरमा बसेर सेवा गर्न पाएको छु, अरु के खोज्ने र !’, दोलखाको जिरी घर भएका जिरेल भन्छन् ।

रौतहटको गरुडा नगरपालिकाका सवान अन्सारीले भने पहिले मलेसियामै साथीभाइ जम्मा भएर टीका लगाउँथे । यसपालि टीका लगाएनन् । ‘कति साथीभाइ काम नपाएर अलपत्र छन्, कतिको जागिर समस्यामा छ’, उनले भने, ‘यस्तोमा के टीका लगाउनु भन्ने भयो ।’

सामाजिक सञ्जालमा सबैले टीका लगाएको तस्वीर राखिरहँदा उनको निधार भने खाली छ । यद्यपि, सवान पहिलेका वर्षहरुमा जस्तो दुःखी छैनन् ।

किनकि आठ वर्षपछि अब उनलाई घर जाने मौका जुर्दैछ । क्वालालम्पुरको आईबीआईएस मलमा रात्रिकालीन ड्यूटीमा खटिएका उनले खुशी साटे, ‘दुई महिनापछि घर जाँदैछु ।’

हुन त उनले दशैंमै घर पुग्ने गरी फर्किन खोजेका थिए । तर टिकट महँगिएको थियो । ‘दुई महिना घरमा गएर बस्ने हो, यत्तिका समय त पर्खियो अब के हतार गर्नु भन्ने भयो’, उनले सुनाए, ‘घर जानलाई सामान किन्न थालिसकेको छु ।’

उनी काम गर्ने मलकै माथिपट्टी बस्छन् । ‘यहाँ मेट्रोको स्टेसन पनि सँगै छ, माथि काम गर्नेलाई बस्नलाई हल छ’, अन्सारीले भने, ‘यहाँ काम गर्ने जति प्रायः त्यहीँ बस्छौं ।’

कम्पनीले नै बस्ने व्यवस्था गरिदिएकाले अरुभन्दा आफूलाई केही सहज भएको उनी बताउँछन् । उनले पहिले पनि विदा लिएर घर जाने तयारी गरेका थिए । ‘तर एकपटक जान लाग्दा कोभिड आयो, पछि फेरि के मिलेन मिलेन’, अन्सारीले भने, ‘यो पटक चाहिँ ८ वर्षपछि जाँदैछु, गाउँ कति फेरिइसक्यो होला !’

घरमा आमा, श्रीमती, छोरा र ८ वर्षकै छोरी छिन् । उनले मलेसियामा कमाएको पैसाले गाउँमा सानो घर बनेको छ । तर भर्खर जन्मिँदा छाडेको छोरीलाई प्रत्यक्ष भेट्न पाएका छैनन् । ‘छोरीलाई पनि अब स्कुल हाल्ने बेला भइसक्यो’, उनले सुनाए, ‘घरमै गएर कुरा गर्नुछ ।’

मलेसियामा झण्डै ३ लाख नेपाली श्रमिक वैदेशिक रोजगारीमा छन्, जसको ठूलो हिस्सा सुरक्षागार्डका रुपमा कार्यरत् छन् ।

भारतीय मुलकी मलेसियन नागरिक सत कौर, नेपालीले गोर्खालीका रुपमा छुट्टै पहिचान बनाएकाले सुरक्षागार्डमा सबैले रुचाउने गरेको बताउँछिन् । ‘नेपालीहरु वीर छन्, धोका दिँदैनन् भन्ने सबैको बुझाइ छ’, उनले भनिन्, ‘त्यसैले मलेसियाको जुनसुकै ठूलो शहरमा जानुस्, त्यहाँ सुरक्षा गार्डका रुपमा नेपालीलाई भेट्नु हुन्छ ।’

रौतहटका सुरक्षागार्ड सवान अन्सारी मलेसियामा रोजगारीका लागि बंगलादेश, पाकिस्तान, भारत लगायतबाट पनि मानिसहरु आउने भएपनि कम्पनीहरुले अरुलाई विश्वास नगर्ने बताउँछन् । ‘गोर्खाली भनेर मान गर्छ, आफूलाई जे भएपनि लड्छ भन्ने उनीहरुलाई छ’, अन्सारीले थपे, ‘अरु राख्दा धेरैले फटाइँ गरेका छन्, नेपालीले त्यस्तो गर्दैनन् भन्ने परेको छ ।’

केएल टावर नजिकै भेटिएका बाराका खगेन्द्र विश्वकर्माले भने मलेसियामा सुरक्षागार्डका रुपमा खटिएका अधिकांश नेपाली हुनुमा फरक कारण रहेको सुनाए ।

‘हामीलाई दिने मासिक तलब भनेको २ हजारदेखि २५ सय रिंगेट (६२ हजारदेखि ७८ हजार नेपाली रुपैयाँसम्म) हो’, उनले भने, ‘कतिलाई त १६/१७ सय रिंगेट पनि दिन्छन्, त्यति पैसामा मलेसियनले काम गर्नै मान्दैनन्, अरु देशकाले पनि रुचि देखाउँदैनन् । त्यसैले सस्तोमा पाएर हामीलाई खटाएका हुन् ।’