स्वर्ण प्राशन बच्चाहरूका लागि आयुर्वेदको वरदान हो । उनीहरुलाई बलियो र बुद्धिमानी बनाउनको लागि गर्नुपर्ने कृत्य हो यो । यहाँ स्वर्ण प्राशन संस्कार के हो, यो संस्कार बच्चाहरुको लागि कति पुरानो हो र स्वर्ण प्राशन संस्कारबाट कति लाभ लिन सकिन्छ ? भन्ने विषय उल्लेख गरिएको छ ।
जब घरमा बच्चा जन्मिन्छ, आमाबुबाको खुशीको कुनै सीमा हुँदैन। यो खुशीको अवसरमा सम्पूर्ण परिवार र यहाँसम्म कि आफन्तहरु समेत खुशी मनाउँछन्। यस्तो स्थितिमा आमाबाबुले बच्चाको राम्रो स्वास्थ्यका लागि र रोगहरुबाट बचाउनका लागि केही प्राचीन संस्कारहरु अपनाउँछन् । ताकि बच्चा स्वस्थ रहन्छ र रोगहरुसँग लड्नका लागि सक्षम हुन्छ।
प्राचीन संस्कारमध्ये एक स्वर्ण प्राशन पनि हो । यो सनातन धर्मको १६ संस्कार मध्ये एक हो । स्वर्ण प्राशन संस्कार आयुर्वेदिक चिकित्साको विरासत हो, जसले बच्चाहरुमा हुने मौसमी रोगहरुबाट बचाउँछ। यसले बच्चाहरूको समग्र स्वास्थ्यमा भूमिका खेल्छ ।
स्वर्ण प्राशन संस्कार के हो ?
स्वर्ण प्राशन संस्कार जडिबुटी जस्तै मह, अश्वगंधा, शंखपुष्पी, वाचा आदिलाई सुनसँग मिसाएर तयार पारिएको रसायन हो । जुन पुष्य नक्षत्रको शुभ साइतमा लिने गरिन्छ । स्वर्ण प्राशन संस्कार बच्चाहरूको शारीरिक र मानसिक गतिमा सुधार ल्याउने संस्कार हो । यो धेरै प्रभावकारी छ र प्रतिरक्षा बढाउने खालको पनि रहेको बताइन्छ ।
स्वर्ण प्राशन संस्कार कहिले र कसरी गरिन्छ ?
हिन्दू परम्परा अनुसार जब बच्चा जन्मन्छ, हिन्दू रीतिरिवाज अनुसार, बच्चाको जिब्रोमा मह लगाउने वा बच्चाको जिब्रोमा सुन वा चाँदीले ‘ओम’ लेख्ने गरिन्छ । तर आजको समयमा धेरै कम मानिसहरुलाई यसको बारेमा थाहा छ। जानकारी नहुँदा धेरै आमाबुबाले यसको कार्यान्वयन पनि गर्ने गरेको पाइँदैन । ज्योतिष शास्त्र अनुसार प्रत्येक महिना पुष्य नक्षत्र आउँछ र उही दिन बच्चालाई आयुर्वेदिक जडीबुटीबाट बनेको रसायन दिइन्छ। यो क्रम लगातार १२ देखि १४ महिनासम्म जारी रहन्छ।
कुन बच्चाहरु स्वर्ण प्राशन लिन सक्छन् ?
जन्मेदेखि १६ वर्षसम्मका सबै स्वस्थ र अस्वस्थ बच्चाहरुलाई स्वर्ण प्राशन दिन सकिन्छ । यो प्रश्न धेरै मानिसहरुको दिमागमा उठ्न सक्छ कि के यसको कुनै साइड इफेक्ट हुँदैन ? जानकारहरू यसको कुनै साइड इफेक्ट नरहेको सुनाउँछन् ।
स्वर्ण प्राशन संस्कारको महत्व के हो ?
सुन धातुहरुमध्ये सबैभन्दा राम्रो मानिन्छ। स्वर्ण धातु शरीरका लागि महत्त्वपूर्ण मानिन्छ। यसले बच्चाहरुको वृद्धि र प्रतिरक्षा प्रणालीका लागि योगदान गर्छ ।
स्वर्ण प्राशन संस्कारको लाभ
आयुर्वेद विज्ञान अनुसार स्वर्ण प्राशनका धेरै फाइदा छन् जुन तपाईंको बच्चाको स्वास्थ्यको साथसाथै पुण्य, उज्ज्वल, ऊर्जावान र बलियो बनाउन मद्दत गर्छ । स्वर्ण प्राशन संस्कारको पालन गरेर बच्चाको बुद्धि, दिमाग, शक्ति र पाचन शक्ति बढाउन यसले योगदान गर्छ ।
स्वर्ण प्राशन संस्कारको लाभ
१. स्वर्ण प्राशन संस्कारको पालन गरेर बच्चाको बुद्धि, दिमाग, शक्ति र पाचन शक्ति ठूलो शक्तिसँग बढ्छ।
२. यदि स्वर्ण प्राशन एक राम्रो आयुर्वेदिक डाक्टरको पर्यवेक्षणमा दैनिक उपभोग गरिन्छ तब बच्चा आश्चर्यजनक हुन्छ।
३. महिनाैंसम्म नियमित खपतसँगै बच्चामा मेमोरी पावर बढ्छ। बच्चा सधैं सम्झन्छ कि उसले के सुन्छ।
४. बच्चा सुन्दर र बलियो हुन्छ।
