इन्टरनेटको प्रकृति डुअलिस्टिक छ । यो अझै एक खतरनाक ठाउँ हो तर यो एक अवसरले भरिएको संसार हो । सामाजिक मिडियामा लाखौं मानिसहरू धेरै घन्टाको लागि प्रत्येक दिन नेटवर्किंग साइटमा आफ्नो समय खर्च गर्छन् । सामाजिक मिडियाको मुख्य उद्देश्य भनेको जानकारी र मनोरन्जनको लागि हो । अनि यसले मान्छेलाई एकार्कासंग जडान गर्दछ । २१ औं शताब्दीमा सहस्र संस्कृतिमा एक तीव्र वृद्धि देखेको छ र बदमासी, उत्पीडन र ट्रोल्लिंगको लागि सामाजिक मिडियाले प्रतिष्ठा कमाएका छन् ।

सामाजिक मिडियाको पहिलो भ्रम भनेको अनोंयिमिटी हो। कहिलेकाहीं आफ्नो जीवन खतरामा हुन्छ, वा आत्म-सुरक्षाका लागि आफ्नो पहिचान प्रकट गर्न सक्दैन । त्यस्तै कति जना अज्ञात हुन चाहन्छन् । अज्ञात हुनमा मानिसहरूको अन्य कारण हुन्छ । यद्यपि, हुल्याहाहरू र त्रोल्ल्स हुन्छन्, जसले जिन्दगीमा असर गर्दछ ।

त्यसैले तपाईं लोकप्रिय सामाजिक मिडिया साइटहरु प्रयोग गर्नुहुन्छ भने तपाईंले व्यक्तिगत आक्रमण भोग्नुपर्छ र तपाईंलाई जो कोहिले लेबल गर्नेछन् । यो भ्रम, अद होमिनेम हो- “एक व्यक्तिको तर्कप्रति होइन तर उ माथिर उसको संसार हेर्ने सोचाईलाई केन्द्रित हुन्छ (एक तर्क वा प्रतिक्रिया)”।

अक्सर, ट्विटरमा, तपाईंले आफ्नो दृष्टिकोण व्यक्त गर्न सक्नुहुन्छ वा १४० शब्दमा आफूलाई रक्षा गर्न तर मानिसहरूले मलाई चकित पारेका छन् । किनभने आजकल जो केही ट्विटहरुमार्फत आक्रमण गर्न खप्पिस भएका छन् ।

मैले एउटा साथीलाई यो बानीबारे सोधेको थिएँ र उत्तरमा उस्ले भन्यो- ट्विटर भनेको तेस्तो संसार हो जहाँ एक भीडले भरिएको सडकमा उभिएर ठूलो स्वरमा चिच्याउनु र कसैले सुन्न र तपाईंको सराहना गर्लान् कि भन्ने आशाहुन्छ रे ! सामाजिक मिडियाको राय के हो भने तपाईंले आफ्नो बुद्धि प्रमाणित गर्ने ठाउँ हो रे । र आफैलाई मूल्यवान हो भन्ने महसुस गर्ने ठाउँ हो रे ।

यद्यपि मानिसहरू दैत्य (ट्रल्ल्ड) हुन्छन् । हेपिन्छन् र पीडा सहन्छन् तर पनि मानिसहरु सामाजिक मिडिया प्रयोग गर्न छोड्दैनन् । यो एकदम चाखलाग्दो कुरा हो ।

दोस्रो भ्रम भनेको अर्गुमेंतुम अद पोपुलुम ओर फोमो (फ़ेअर ओ मिस्सिंग ओऊट) हो। सामाजिक सञ्जाल साइटहरूमा सामेल भएका मान्छको लागि मुख्य डर भनेको तिनीहरूले भर्चुअल संसारमा भाग लिन सक्षम हुनु नसक्नु भन्ने भय छ । हामीले खानाको तस्बिर राख्ने, गएको ठाउँमा चेक-इन गर्ने र अरूलाई हामी अझै पनि जीवित र सान्दर्भिक छौ भन्नको निम्ति चाहिने, नचाहिने अद्यावधिक गर्ने प्रवृत्ति एक प्रकारको भएको छ। तर सन्देहपूर्ण छ किनभने हालको अध्ययन अनुसार एक व्यक्तिको अनलाइन मित्र वास्तविकतामा १५० जनामात्र हुन सक्छ रे । र बस्तुतः केवल ४ अफलाइन साथी हुन्छन् रे । यो धूमिल तस्वीरले के दर्शाउँछ भने हामीले सबै कुरा अनलाइनमा राख्नुपर्छ र यसले अप्रासंगिक मात्रमा हाम्रो आत्मगौरब बढाउँछ ।

सामिल हुने र सामाजिक मिडिया छोड्ने प्रवृत्ति सन्तुलित छ। कसैले यसको दुरुपयोग गर्छन्, त यसको महत्त्व र साँचो प्रकृति बुझ्नेले सदुपयोग गर्छन् । यहाँ प्रश्न के हो भने, हामीले साँच्चै सबै कुरा अनलाइन राख्नुपर्छ र ? सामाजिक मिडियाले हाम्रो अस्तित्व प्रमाणित गर्छ र ? जन्मदिन, वा पार्टीहरुको फोटो राखेको जस्तै ? जवाफ हो अनि होइन पनि । त्यहाँ अनलाइन अफ्फिर्मेशन चाहने (वा आनन्द साझेदारी), या शायद अरूलाई आफ्नो महान जीवन छ भनेर देखाउन र डाह बढाउन त्यस्तो गर्छन् । जसले आफ्नो जीवन निजी राख्न चाहन्छन् तिनीहरूले निन्दा खाने सम्भावना हुन्छ ।

तेस्रो भ्रम भनेको एक व्यक्तिगत मान्यता पाउने भ्रम हो । जुन मैले माथि छलफल गरेको छु । यो भ्रम अनलाइन पहिचानको चाहना हो । संसारको प्रौद्योगिकी प्रोग्रेससंगै मानिसहरू भर्चुअल संसारको अधिनमा फसिसके । बहुराष्ट्रिय कम्पनीहरु भारी व्यापार र पहिचानको मुख्य रूपमा सामाजिक मिडियामा निवेश गरेका छन् । यो प्राविधिक दिग्गजले हामीलाई विशाल तरिकामा मद्दत गरेको अस्वीकार गर्न सकिँदैन । तर एकै समयमा हाम्रो पहिचान अनलाइन भण्डारण गरिएको छ, प्रयोग भइरहेका छन् र कुन उद्देश्यका लागि हो भने निश्चित छैन । एक अफलाइन रहने हो भने, त्यस व्यक्तिलाई निगरानी अन्तर्गत राज्य एजेन्सीहरूले निगरानी गर्ने (धेरै देशहरुमा) भएको छ ।

तसर्थ, हामी मानिसहरूलाई अब चाहेर, नचाहेर हाम्रो आफ्नै अनलाइन उपस्थिति छ । हामी केवल कल्पना गर्न सक्छौ कि कसरी जटिल सामाजिक मिडिया भविष्यमा हुनेछ भनेर  । यो  बहस भने लायक छ- सोसिअल मेडिया कतिको जरुरि छ वा हामीले यसलाई अन्त्य गर्नु उचित छ वा यसको प्रयोग कति गर्न सकिन्छ ।

मैले भर्खरै मेरो इन्स्टाग्राम र गूगल प्लस खाता मेटाएँ  । जसरी मैले हाई फाइभ र अर्कुट धेरै वर्ष अगाडि अप्रासंगिक भएकोमा पुरा रूपमा मेटाएको थिएँ । मेरो एक केटी साथीले सोधिन् किन त्यस्तो गरेको भनेर- म सहमत छु, ममा फ़ेअर ओफ मिस्सिंग ओउट छ भनेर । तर म मेरो समय लगानी गर्न अफलाइनमा कोशिश गर्दैछु । धेरै समय असंख्य अनलाइन मानिसहरूको उपस्थिति बिताउनु भन्दा र मान्यता प्राप्त गर्नुभन्दा म अरु कुरामा समय बिताउन चाहन्छु । संसारमा सोसिअल मेडिया भन्दा अरु धेरै कुरालाई ध्यान पुराउनु जरुरी छ ।