कम्युनिस्ट पार्टीलाई नेपाली जनताले ठूलो आशा र विश्वासका साथ मुलुकको बागडोर सम्हाल्न अवसर दिएका छन् । हाम्रो घोषणापत्र र एकताको डकुमेन्टमा अघि सारिएका विचारहरुका आधारमा जनताबाट विश्वास पाएका हौं । जनताका अपेक्षा, चाहनाहरु कति मात्रामा पूरा गर्न सक्यौं, सकेनौं छलफल गर्ने ठाउँ पार्टी कमिटी हुन् । केन्द्रको हकमा केन्द्रीय कमिटी हो । त्यो नससकेको अवस्थामा […]

यतिबेला हाम्रो पार्टी नेकपा एउटा विशिष्ट अवस्थाबाट, एउटा विशेष कालखण्डबाट गुजि्ररहेको छ । हामी बेलाबखतमा कहिले प्रतिक्रियावादी तानाशाही व्यवस्थाका विरुद्धमा जुध्छौं, कहिले नयाँ परिस्थिति आउँछ, निर्माणका काममा अगाडि बढ्छौं । र, कहिले आफैंभित्र पनि चुनौतीहरु पैदा हुन्छन् र ती चुनौतीहरुका विरुद्ध जुध्नुपर्ने हुन्छ । अहिले हामी नेकपाको आन्तरिक चुनौतीका विरुद्धमा जुधिरहेका छौं । विशेष गरेर […]

कुनै पनि कुराको समस्याको सही पहिचान नहुँदासम्म समाधानका विधिहरु प्रभावकारी हुँदैनन् । कोभिड १९ लगाउने सार्स कोभ टु भनिएको भाइरसका बारेमा धेरै कुरा पत्ता लाग्न बाँकी छ । जति पत्ता लागेको छ, त्यसैलाई आधार मानेर समाधानका उपायहरु खोजिएको छ । नेपालमा लकडाउन गर्ने या नगर्ने विषय मुक्तिनाथ भ्रमण ठीक कि पाथिभरा ठीक भनेजस्तो गरी मत […]

हाम्रो देश विविधतायुक्त छ, त्यसैले कुनै कार्यक्रम ल्याउँदा वा योजना बनाउँदा त्यसरी नै सोच्नुपर्ने हुन्छ । स्थानविशेषलाई ध्यान दिएर त्यही किसिमको कार्यक्रम लैजानुर्पे हुन्छ । जस्तो– काठमाडौंका लागि बनाएको योजनाले हुम्ला, जुम्लामा काम गर्दैन । तर, कोरोना भाइरस(कोभिड १९)को विषयमा सरकारले यस विषयलाई ध्यान दिन सकेन । कोरोनाले विश्वलाई नै आक्रान्त बनाएको छ । तसर्थ […]

खाद्य संस्थानको सिमकोट गोदामबाहिर पाँच केजी चामलका लागि सयौंको लाइन लागेको थियो । भित्रबाट खबर आयो, चामल सकियो । च्याँठिएको स्वरमा कर्मचारीले भने, ‘चामल सकियो । यहाँ भिड गरेर के काम ! बरु पत्रकारलाई भन्न जानुस्, कोटा बढ्ला ।’ एकैछिनमा पत्रकार जयबहादुर रोकायलाई भिडले घेर्‍यो । उनीहरुले खडेरी र खाद्य संकटको डरलाग्दो स्थिति सुनाइरहेका थिए […]

पट्यारलाग्दो लकडाउनमा करिव चार महिना काठमाडौं बसेर म गत साउन १ गते आफ्नो गृहनगर बिराटनगर आइपुगें । तर, काठमाडौं फर्कन नपाउँदै यहाँ पुनः लकडाउन भएको छ । कोरोनाको संक्रमण समुदाय स्तरमा पुग्यो भनेर बिराटनगर महानगरपालिकाले यही साउन १६ गतेबाट राति १२ बजेदेखि ३० गतेसम्म १४ दिनका लागि बिराटनगर क्षेत्रभित्र लकडाउन गर्ने निर्णय गरेको छ । […]

नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी आफ्नो नियमित र सामान्य जीवनबाट नभै एकता भएको छोटो अवधिमा कैयौं पटक असामान्य र जोखिमपूर्ण जीवनबाट अगाडि बढिरहेको छ । पार्टीको जीवनमा जोखिम शीर्ष नेताहरुमा देखिने टकरावकै कारण उत्पन्न हुने हो, नेकपामा त्यही भयो । फरक धरातल र मान्यता भएका पार्टी एकतामा आउँदा यस्ता टकराव आउनु अस्वभाविक नमानिएता पनि पदलाई केन्द्रमा राखेर […]

‘नो वर्त प्लिज’ गीतको बोललाई लिएर मैले हिन्दु ‘जागरण’ नेपाललाई सम्बोधन गरेर एक पत्र लेखें । त्यो छापिएपछि कतिले लेखे ‘अरु धर्ममा वर्त बस्न हुँदैन भनेको भए तपाईंलाई के गर्थे होलान् ?’ “अरु धर्मलाई आलोचना गरेर हेर्नुस् त ।’ धेरैले मेरो त्यो लेख पढेपछि धेरै विचार दिए । कसैले ठीक भने, कसैले ठीक होइन भने […]

नेपालको संविधानको प्रस्तावनामा संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक शासन व्यवस्थाको माध्यमद्वारा दिगो शान्ति, सुशासन, विकास र समृद्धिको आकांक्षा पूरा गर्न संविधान जारी भएको कुरा लेखिएको छ । तर, मुलुकमा संविधानमा लेखिएअनुसारको सुशासनको महसुस गर्न सकिएको छैन । अहिलेको स्थितिमा २०६४ सालमा जारी भएको सुशासन ऐनको प्रभावकारी कार्यान्वयन गराउन सके मुलुकवासीले सुशासनको अनुभूति गर्ने थिए कि भन्ने अपेक्षा […]

नेपालको कर्मचारीतन्त्र अकर्मन्यताको पर्यायबाची बनेको छ भन्दा राम्रो सुनिँदैन । तर, यो तितो सत्य हो । आफ्नै दैनिकीमा भन्दा बाहिर ध्यान दिन नपाउने पेटको आगो निभाउन रातोदिन रगत पसिना गर्ने उत्पित्पिडित वर्ग र समुदाय बाहेक यो कुराको अनुभव र आभास नभएको कोही छैन । मानवीय विवेकले त देखेकै भरमा उनीहरु यी समुदायले समेत यसको अनुभव […]

‘व्यवस्थापन अरुबाट काम लिन सक्ने कला हो ।’ हारोल्ड कुन्टज नामका विज्ञले भनेका छन् । कुशल व्यवस्थापकले अरुबाट काम लिन्छ, त्यसका लागि काम गर्ने मानिसलाई विभिन्न किसिमले उत्प्रेरित गर्छ । हेटौंडा स्कुल अफ म्यानेजमेन्टमा व्यवस्थापन पढ्दै गर्दा पत्रकारिता थालेको थिँए । पढेका धेरै कुरा विर्सिए पनि कतिपय कुरा दिमागमा अझै छ । जानेका कुरा कतै […]

पृष्ठभूमि नेपालले संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक शासन प्रणालीको अवलम्वनपश्चात् संविधानले निर्दिष्ट गरेअनुसार राज्यका सबै अंगहरूको पुनःसंरचना जरुरी हुन्छ। यसक्रममा स्थायी सरकारका रूपमा रहेको सार्वजनिक प्रशासनको पुनःसंरचना एक महत्वपूर्ण कडी हो। प्रशासनिक पुनःसंरचनामा प्रशासनिक विधि, संगठन र कार्यप्रणालीमा परिवर्तन गर्नुपर्छ। यस परिप्रेक्ष्यमा संविधानको धारा २८५ र ३०२ निकै महत्वपूर्ण छन्। धारा २८५ ले तहगत सरकारहरूले आफ्नो प्रशासन […]

महाधिवेशनको पूर्वसन्ध्यामा रहेको नेपाली कांग्रेसमा अन्य दलबाट विभिन्न साइजका नेताको प्रवेश देखिन्छ । केही अगाडि पार्टी नै विलय गराउन पुगेका विजयकुमार गच्छदारदेखि सूर्यबहादुर थापाको विरासतको राजनीति गर्दै आएका सुनील थापासम्मको कांग्रेस प्रवेशलाई लिएर कांग्रेसभित्र जोडघटाउ प्रारम्भ भएको छ । पछिल्लो समय थापालगायतको प्रवेशलाई पौडेल र सिटौला समूहले स्वागत गरे पनि पार्टी संस्थापन पक्षको पार्टी नै […]

श्रीमतीका हत्यारा पूर्वडीआइजी रञ्जन कोइराला श्रावण ८ गते जेलमुक्त भए । सर्वोच्चको फैसला विवादमा तानियो । प्रश्नहरू उठे । यो परिदृश्यसँगै मलाई करिब दुई दशक अगाडिको धरानको एउटा घटना याद आयो । जब म इलाका प्रहरी कार्यालय धरानको इन्चार्ज थिएँ, एकदिन बिहान झिसमिसेमै ड्युटी अफिसरले सेटमा कल गरेर भने ‘सर, तुरुन्तै अफिस आउनुपर्‍यो, इमर्जेन्सी पर्‍यो […]

नेपालका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले हालै वास्तविक अयोध्या भारतीय सीमानजिकै रहेको नेपाली भूभाग ठोरीमा रहेको घोषणा गरे । उनले नेपालमाथि भारतले सांस्कृतिक अतिक्रमण गरेको पनि उल्लेख गरेका छन् । प्राचीन समयमा भारतमा रहेको अयोध्याबाट नेपालको जनकपुरसम्मको दुरी निकै टाढा रहेको र वर्णन गरिएअनुसारको उक्त दुई स्थानको यात्रा गर्नु तर्कसंगत नरहेको ओलीको भनाइ थियो । केही […]

नोवेल कोरोना भारस (कोभिड–१९) महामारीसँगै बाढी पहिरोको विपद् आइलागेको छ । अविलम्ब केही सावधानी अपनाइएन भने यसले अप्रत्यक्ष रुपमा विपद्पश्चात जनस्वास्थ्यमा झन ठूलो असर पार्ने देखिन्छ । संसार भरिका ठूलाठूला बाढीका घटनाले सिकाएको पाठ भनेको बाढी पछिको व्यवस्थापन हो । सुरक्षित आवाससँगै स्वच्छ पानीको आपूर्ति, वातावरणीय सरसफाइ, तात्कालिक चोटपटकको उपचारसँगै सम्भावित सरुवा रोग नियन्त्रण र […]

मैले कहिल्यै पनि तिजको ब्रत बसेको छैन । स्वास्नीले ब्रत बसेर लोग्नेको आयु बढ्छ भनेर म विश्वास गर्दिनँ र मेरो वरिपरिकालाई पनि यस्तो ब्रत नगर, यस्तो कुरामा विश्वास नगर भनेर ‘वकालत’ गर्छु । मेरा थुप्रै परिचित महिलाहरू ‘तिजको ब्रतमा’ लपक्क खान्छन् वा बाहिर ब्रत बसेको भन्छन् । उनीहरूलाई ‘ब्रत नबसे परिवारले के भन्ला’ भन्ने डर […]

आजको नेपालको राजनीतिक सत्ता तनावको बीचबाट गुज्रिरहेको देखिएको छ । यसमा नयाँ विषय पक्कै छन् । तर, मुलुकका लागि यो अवस्था नयाँ भने होइन । विगतमा पनि यस्तो हुँदै आएको थियो । तसर्थ, यो विगतबाट पाठ सिक्न नसकेको विषय हो । यसमा पुराना कुराहरुको निरन्तरता मात्रै छैन, केही नयाँ विषयहरुमा मिसिएका छन् । तीन मुख्य […]

क्रान्ति भनेको के हो र क्रान्तिकारिता कसरी निर्माण हुन्छ भन्ने ब्यबहारबाट देखाउन सफल र अत्यन्त निष्ठावान व्यक्तित्वको नाम हो बर्मन बुढा । जीवनको सम्पूर्ण समय क्रान्तिकारिता निर्माणका लागि बिताएका बर्मनको ९० बर्षको उमेरमा बुधबार निधन भयो । नेपालमा क्रान्तिकारिता कसरी विकास भयो र मान्छे किन बिद्रोहमा लाग्छ भन्ने थाहा पाउने हो भने सबैले बर्मन बुढाहरुको […]

भलाकुसारी गर्दा ‘भात खानुभयो ?’ भनेर सोधिन्छ । नेपाल र भारतका कति ठाउँमा दाल–भात दैनिकरुपमै खाइन्छ । कतिले दाल–भातले स्वास्थ्य राम्रो गर्दैन भन्छन् । तर, सादा दाल–भात तरकारी वैदिक कालदेखि नै पूर्वीय खानपिन संस्कृतिको सदाबहार परिकार हो । सन् २०१९, सेप्टेम्बर १० मा विश्व प्रसिद्ध बेलायती ‘नेचर जर्नल’मा दाल, भात, रोटी, शब्जी र भान्सामा दैनिक […]

अविरल वर्षाका कारण मुलुकका विभिन्न स्थानमा आएको बाढी, पहिरो र डुबानले १११ जनाले ज्यान गुमाएका छन् भने सयौं बेपता भएका छन् । मनसुन सुरु भएयता विगतको तुलनामा पहिरोले पहिलेको भन्दा धेरै क्षति गराएको अनुमान गरिएको छ । नेपाल विपद् प्रतिवेदन २०१७ ले नेपालको कुल जनसंख्याको झण्डै ८० प्रतिशत प्राकृतिक प्रकोपको उच्च जोखिममा रहेको उल्लेख गरेको […]