सरकारको सिफारिशमा राष्ट्रपतिले नेपालको संविधानको धारा २७७ को उपधारा (१) बमोजिम संविधान दिवसको अवसरमा विभिन्न मानपदवी, अलंकार, पदक प्रदान गरेसँगै पुनः एकपटक तक्माको विषयले बहस ल्याएको छ । यसपटक सरकारले ९०३ जनालाई विभूषित गरेको छ । सर्वोच्च अदालतका न्यायाधीश, व्यवसायी, सरकारी कर्मचारी लगायत राष्ट्रिय जीवनका महत्वपूर्ण क्षेत्रमा योगदान पुर्‍याएका व्यक्तिहरू विभूषित भएको सरकारको भनाइ रहेको […]

नीति वाष्पीकरण हाम्रा लागि सामान्य हो । यहाँ धेरै सार्वजनिक नीति बन्दछन् । ती नीति न कार्यान्वयन हुन्छन्, न खारेज, न संशोधन- आफैं हराएर जान्छन् । पछिल्लो पटक अमेरिकी सरकारको मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन (एमसीसी) सँग गरेको बहुचर्चित सम्झौता यसै गरी वाष्पीकरण भएर जाने संकेत देखिएको छ । नेपाल सरकारले सन् २०११ देखि एमसीसीसँग सहकार्य गर्दै […]

देशको दिगो विकासको लागि युवा जनशक्तिको आकांक्षा सम्बोधन गर्दै अगाडि बढ्नु आवश्यक छ । युवाका आकांक्षा तथा आवश्यकता समयसँगै परिवर्तन भएको छ । प्रविधि तथा सूचनाको पहुँचका माध्यमहरूको विकास, सामाजिक मूल्यमान्यतामा आएको परिवर्तन र विश्वव्यापी रुपमा बढ्दै गएको अवसरले युवाको आकांक्षा बढेको छ । कृषिमा भएको न्यून विकास र कृषिप्रति बढ्दै गएको युवाको विकर्षित प्रवृत्तिले […]

अनुसन्धान आफैंमा एक चुनौती तर गर्न सके अवसर भएको क्षेत्र हो । आजको दिनसम्म आइपुग्दा धेरै नेपाली स्वदेश तथा विदेशमा अनुसन्धानको क्षेत्रमा कार्यरत हुनुहुन्छ । नेपालमा अनुसन्धानको यात्रा त्यति साह्रो लामो छैन । पहिलाको रोनास्ट तर हालको नास्टमा र नार्कमा सीमित भएको वैज्ञानिक अनुसन्धान हाल विश्वविद्यालयको केही विभागहरू हुँदै प्राइभेट तहसम्म आइपुगेको छ । तर […]

अहिलेसम्म सरकारका तर्फबाट जलवायु परिवर्तनको मुद्दामा कृषि मन्त्रालय भन्दा पनि वन तथा वातावरण मन्त्रालयको सरोकार रहँदै आएको छ । यसै अनुसार हामीसँग भन्दा वातावरण मन्त्रालयसँग नै यससँग सम्बन्धित तथ्य–तथ्याङ्क बढी होलान् । त्यसबाहेक गैरसरकारी क्षेत्रमा काम गर्नेहरूलाई सरकारको भन्दा राम्रो जानकारी हुन सक्छ । तर पनि जलवायु परिवर्तनले कृषिमा पारेको प्रभाव हाम्रो प्रत्यक्ष सरोकारको विषय […]

नेपालका ३३ प्रतिशतभन्दा बढी मानिस खाद्य असुरक्षाको अवस्थामा छन् । पाँच वर्षमुनिका ३६ प्रतिशत बालबालिकामा पुड्कोपनको समस्या देखिन्छ भने प्रजनन उमेरका ३५ प्रतिशत महिलामा रक्तअल्पता पाइन्छ । यी सबै समस्या जलवायु परिवर्तनसँग जोडिन्छन् ।

७ असोज, काठमाडौं । नेकपा (एमाले) को प्रथम विधान महाधिवेशन असोज १५–१७ सम्म गोदावरीमा आयोजना हुँदैछ । उक्त विधान महाधिवेशनमा प्रस्तुत गर्ने गरी पार्टीले ६९ पृष्ठ लामो राजनीतिक प्रतिवेदनको मस्यौदा छलफलमा ल्याएको छ । दस्तावेज भनेको भाषिक लालित्य नभएर सिङ्गो पार्टी र देशलाई अगाडि बढाउने भिजनसहितको तत्कालीन र रणनीतिक दिशानिर्देश हो । भनिन्छ– गल्ती स्वीकार […]

दक्षिण अफ्रिकाका लागि नेपाली राजदूत निर्मलकुमार विश्वकर्माले १४ अप्रिलमा त्यहाँका राष्ट्रपतिलाई ओहोदाको प्रमाणपत्र बुझाएसँगै आफ्नो कार्यभार सम्हाले । राजदूत भएको पाँच महीना मात्रै भयो तर मंगलबार सरकारले राजनीतिक कोटामा नियुक्त भएका सबै राजदूतलाई फिर्ता बोलाउने निर्णय गरेसँगै उनी पनि अब फिर्ता हुनुपर्नेछ । फिर्ताको सूचीमा रहेका अमेरिकाका लागि नेपाली राजदूत युवराज खतिवडाले पनि यही वर्षको […]

एकजना अनुभवी र जान्ने डाक्टरले बिरामी हेर्ने बित्तिकै प्रमुख रोग पत्ता लगाउँछ र बाँकी त्यसको निदान गर्ने तरिका बताउन सक्छ । त्यस्तै एकजना कुशल भूगोलविद् हुनुहुन्थ्यो डा. हर्क गुरुङ । एकजना यस्ता भूगोलविद् जो नेपालको वैज्ञानिक विकास र भूगोलको डाक्टर हुनुहुन्थ्यो, उहाँले कोरेका सिमानाहरूमा कहिल्यै विवाद आएन । उहाँले देशभित्रको प्रत्येक नसाको निगरानी गर्न सक्नुहुन्थ्यो […]

यो वर्ष दशैंको बेलामा तरलता अभाव देखियो, तर तरलता समस्या सधैं दशैंको बेलामा देखिने भने होइन । अहिले तरलता अभाव हुनुका केही कारण छन् । पहिलो हो, बजेटको अनिश्चितता । बजेट पारित नहुँदा सरकारले गर्ने खर्च नै रोकिएको छ । बजेट अनिश्चित हुँदा सरकारको ढुकुटीमा धेरै रकम थन्कियो । बजारमा आउनुपर्ने रकम सरकारी ढुकुटीमा नै […]

अहिले तरलता समस्या छ, तर ऋण दिनै नसक्ने स्थिति छैन । अहिले हिसाब गर्ने हो भने बैंकहरुसँग ४२ खर्ब जति निक्षेप छ, एक सय अर्बजति बण्ड (ऋणपत्र) छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले पुनर्कर्जा (रिफाइनान्स) वापत दिने प्रतिवद्धता गरेको करिब एक सय अर्ब पनि छ । सबै जोड्दा बैंकिङ प्रणालीमा ४४ खर्ब रुपैयाँ रहेको देखिन्छ । […]

सन् १७७५ तिर एशियाले कुल विश्वको अर्थतन्त्रको ८० प्रतिशत हिस्सा ओगटेको थियो । विश्वको कुल उत्पादनको दुई तिहाइ उत्पादन चीन र भारत एक्लैले गर्थे भने त्यसबखत युरोपको अर्थतन्त्र निकै धरासायी थियो । न त त्यसबेला अमेरिकाको अर्थतन्त्र नै बलियो थियो । त्यस समयमा एशिया विश्वशक्तिको केन्द्रविन्दुमा थियो । तर सन् १७५० देखि सन् १८५० को […]

एकातिर अमेरिकी नेतृत्वमा लोकतान्त्रिक शक्ति र अर्कोतिर अधिनायकवादी चीनको नेतृत्वमा ऊसँग नजिक शक्ति विपरीत ध्रुवमा प्रस्ट रूपले विभाजित भएसँगै हिन्द-प्रशान्त क्षेत्रमा शीतयुद्ध चर्किन पुगेको छ । व्यापार युद्धसँगै डोनाल्ड ट्रम्पले शुरु गरेका आर्थिक प्रहारहरू सैन्य दृष्टिकोणले हेर्दा जो बाइडेनको पालामा उक्साहटपूर्ण बनिरहेका छन् । गत हप्ता नयाँ त्रिपक्षीय सुरक्षा सम्झौताअन्तर्गत अष्ट्रेलियालाई आणविक पनडुब्बी विकास एवं […]

सानोमा राउटे समुदायका कुरा सुन्दा कुनै दन्त्य कथा जस्तो लाग्थ्यो । ठूलो हुँदै गएपछि थाहा भयो- यिनीहरू पश्चिम नेपालको सुर्खेत आसपासको जङ्गलमा बसोबास गर्ने रहेछन् । सुर्खेतको गुर्भाकोट नगरपालिकाको बोटेचौरस्थित भेरी नदीको किनारमा बसिरहेका बेला गत जेठ महीनाको मध्यतिर दुईजना राउटे युवतीलाई स्थानीय युवाद्वारा भएको यौन दुर्व्यवहारको घटना सार्वजनिक भयो । सामाजिक सञ्जाल र विभिन्न […]

शब्द, मेलोडी र स्वरको संयोजन नै गीत हो । गीत मार्फत कथा भन्ने, भावना व्यक्त गर्ने, विशेष मान्यता वा विचारलाई व्यक्त गर्ने गरिन्छ । श्रोता रिझाउने उद्देश्य बोकेका हाम्रा गीतहरूमा महिलाद्वेषी सन्देश प्रशस्त पाइन्छ । पुरुषसत्ताको भाका गाउने त्यस्ता गीतहरूले महिलाको भावनामाथि हदैसम्मको मजाक गरेका छन् । ‘गीतमा त रमाउने हो, त्यत्ति सिरियस्ली नलिऔं’ भन्ने […]

सबै देउताहरुले बैठक गरेछन्, तरकारी नमीठो कुन हो सोधेछन् । तब चार मुखे ब्रह्मा जुरुक्क उठेछन्, चिचिण्डो, चिचिण्डो, चिचिण्डो भनेछन् ।। यो सिलोक हो, जसको शायदै कतै लिखत पाइएला तर हाम्रो परिवारको कुनै लहरोमा प्राय: सबैलाई मुखाग्र छ । कारण हो, यो सिलोक मेरी आमाका साइला मामाले बनाएका हुन् । भएछ के भने, मेरी आमाका […]

२००७ सालको परिवर्तनपछि पनि बडाहाकिम भन्ने नाम फेरिएको थिएन । जिल्लाका प्रमुख प्रशासकलाई २०१७ सालपछि प्रमुख जिल्ला अधिकारी भन्न थालिएको हो । त्यसअघि लप्टनलाई पनि प्रमुख जिल्ला अधिकारीको भूमिका दिइएको इतिहास छ । रणनीतिक महत्वको क्षेत्रमा आर्मीको लप्टनलाई पनि जिल्लाको कमाण्ड दिइएको थियो । हरेक क्षेत्रमा रहेका नागरिकलाई सरकारको प्रत्याभूति दिलाउन प्रमुख जिल्ला अधिकारीको महत्वपूर्ण […]

अर्थ सम्बन्धी अध्यादेशहरूलाई प्रतिस्थापन गर्ने विधेयकका सम्बन्धमा सङ्घीय संसदमा २५ भदौ २०७८ (आर्थिक वर्ष २०७८/७९) मा विधेयक प्रस्तुत भयो । उक्त विधेयकको बुँदा २६ मा श्रम समूह वा श्रम सहकारीमार्फत युवाहरूलाई संगठित गरी व्यावसायिक दक्षता अभिवृद्धि गर्न तालिमको व्यवस्था गर्ने उल्लेख छ । त्यस्तै, यस्ता श्रम समूह वा श्रम सहकारीहरूले सार्वजनिक निर्माण क्षेत्रका १० करोडसम्मको […]

देङको दूरदृष्टि, दृढनिश्चय र कठोर निर्णय-क्षमता नभएको भए उनले ८० करोड जनतालाई गरीबीको रेखाबाट माथि उकास्न सक्ने थिएनन् । आज संसारभर ‘मेड इन चाइना’ का उत्पादन पुग्ने थिएनन् । देङले विदेशबाट अर्थशास्त्र पढेर आएकाले उनलाई यो विदेशीको दलाल हो, देश बेचुवा हो भन्नेहरू कुर्लिरहे तर अर्थव्यवस्थाको इन्जिन चल्यो । बाँकी इतिहास हामी सबैलाई थाहै छ […]

पटक-पटक अक्षम भनिएका शेरबहादुर देउवाले १६५ सांसदहरूको समर्थन सहित प्रधानमन्त्री बनेको ७० दिन वित्न लाग्दा पनि मन्त्रिपरिषद् विस्तार गर्न सक्षम भएनन् । केपी शर्मा ओलीको ‘असंवैधानिक’ कदमको प्रतिफल अनि माधव नेपाल र प्रचण्डको प्रतिशोधपूर्ण राजनीतिको उपहारस्वरूप पाँचौं पटक प्रधानमन्त्री बन्ने ‘भाग्यमानी’ अवसर पाएतापनि उनले आफूलाई सक्षम र सफल प्रधानमन्त्रीका रूपमा भने अहिलेसम्म पुष्टि गर्न सकेका […]

अहिले मानवअधिकारको कुरा, पारदर्शिताको प्रश्न छ । हुन त पहिले पनि स–साना कुरा बाहिर नआउने होइनन् । तर अहिले प्रभाव धेरै पर्छ । त्यति हुँदाहुँदै पनि अहिलेका प्रशासकले राम्रो सेवा प्रवाह गरिरहेका छैनन् । पहिले सानो कुरा पनि काठमाडौंले सोधेपछि हामी थर्कमान हुन्थ्यौं । अहिले दैनिक ठूल्ठूला घटना भइरहेका हुन्छन् । लेख्नेले लेखिरहेको हुन्छ । […]