२१ पुस, काठमाडौं । संसदीय सुनुवाई विशेष समितिबाट चोलेन्द्र शमसेरलाई प्रधानन्यायाधीशमा अनुमोदन गरेर बाहिर निस्कँदै गर्दा नेकपाका एक सांसदले भनेका थिए- हामीले उहाँलाई हिजो (४ वर्षअघि) दिएको  मत सच्यायौं, अब सच्चिएर हाम्रो मतको सम्मान गर्ने पालो चोलेन्द्र श्रीमानको । चार वर्षअघि संसदीय समितिमा चोलेन्द्रलाई सर्वोच्च अदालतको न्यायाधीश अनुमोदन गर्ने बेला तत्कालीन एमाले, माओवादी र नेकपा […]

नेपालको संघीय शासन प्रणालीका विभिन्न अवयवहरूलाई क्रमशः संस्थागत गर्ने सिलसिलामा हामी अहिले प्रशासन संयन्त्र व्यवस्थापनको गम्भीर चरणमा रहेका छौं । यस सन्दर्भमा उक्त प्रकृयाको स्वतन्त्र विश्लेषण गर्दै सरोकारवालाबीच समझदारीसहित यस चरणबाट अगाडि बढ्न चाल्नुपर्ने कदमका बारेमा यस आलेखमा सुक्ष्म मन्थन गर्ने जमर्को गरेको छु । संघीय नेपालको प्रशासनिक संरचना नेपालको संविधानको धारा २८५ अनुसार सरकारी […]

कर्मचारी समायोजन अध्यादेश ०७५ मंसिर २३ गते जारी भएपछि यसको पक्ष र विपक्षमा बहस हुँदै अब सडक आन्दोलन गर्ने र आन्दोलन रोक्ने द्वन्द्वबाट मुलुक गुज्रँदै छ । मान्छेहरुले यसलाई आ-आफ्नो अनुकुल व्याख्या र बहस गर्ने गरेका छन् । तर, अध्यादेश तर्जुमाको अन्तर्य र परिणामबारे गहिराइमा पुगेर निश्पक्ष बहस हुन सकेको छैन । अध्यादेश जारी गराइएपछि […]

म त्यो दिन बसको छोटो यात्रामा थिएँ । बसभित्र कुनै कलेजका विद्यार्थीहरु थिए, आठ/दशजना । उनीहरु निर्बन्ध गफमा व्यस्त र मस्त थिए । म यस्ता घटनाहरुमा बल्झिएर आफ्नै विद्यार्थीकालमा पुगेंं । तर, एक विद्यार्थीले गम्भीर विषयवस्तु उठाएपछि झसङ्ग भएँ । ‘यार अब लोक सेवा नखुल्ने रे, पढेर के काम भयो र ? म त तयारी […]

कर्मचारी समायोजनका सन्दर्भमा शेरबहादुर देउवा सरकारले जुन ऐन बनाएको थियो, यसको सकारात्मक पक्ष भनेको कर्मचारीले एकहदसम्म स्वीकारेका थिए । तर, ऐन कार्यान्वयन गर्ने बेलामा नयाँ सरकार आयो । त्यसबेलाको बहस स्वेच्छिक अवकाश लिनेको संख्या एकदमै धेरै हुन्छ, यसले ठूलो आर्थिक भार पर्छ भन्नेतिर गयो । र, ओली सरकारले स्वेच्छिक अवकाश नदिने भन्ने मनसाय बनायो । […]

१६ पुस, काठमाडौं । पञ्चायती व्यवस्थाविरुद्ध भारतमा बसेर सशस्त्र आन्दोलन गरिरहेका वीपी कोइराला राष्ट्रियतामा आँच आउन लागेको भन्दै १६ पुस २०३३ मा मेलमिलापको नीति लिएर नेपाल फर्किएका थिए । राष्ट्रिय एकताका लागि ज्यान हत्केलामा राखेर स्वदेश फर्केको भन्दै कांग्रेसले हरेक वर्ष १६ पुसमा राष्ट्रिय मेलमिलाप दिवस मनाउने गरेको छ । वीपी नेपाल फर्कनुभन्दा तीन हप्ता […]

वाल्यकालमा म रामायण, महाभारत पढ्थें । जब म वीपीको संगतमा पुगें, त्यसपछि आ… यो बाहुन साहुन केही रैनछ, म त मान्छेमात्रै हो भन्ने लाग्यो । अहिलेसम्म म मान्छेमात्रै हुँ भनेर आइरहेको छु । तर, मलाई बाहुन सम्झाउने ? मैले प्रचण्डलाई पनि र उपेन्द्र यादवलाई पनि भनेको छु- मलाई बाहुन नसम्झाउनु है । म त मान्छे […]

नेपाली राजनीतिक फाँटमा वीपी कोइरालाको जति चर्चा सायदैै अन्य राजनीतिज्ञको भएको होला । समय सापेक्ष नीति र लिएको नीतिमा देखाएको दृढताकै कारण वीपी आजपर्यन्त चर्चामा छन् । वीपी कोइरालाले विशिष्ट कालखण्डहरुमा लिएका नीति मध्ये राष्ट्रिय मेलमिलापको नीतिसँगै भारतवाट नेपाल प्रत्यागमनलाई एउटा विशिष्ट कार्यनीतिका रुपमा लिने गरिन्छ । देशैभरका कांग्रेसजन आज पुस १६ गते राष्ट्रिय मेलमिलाप […]

देश विकासका लागि एक अपरिहार्य पूर्वाधारका रुपमा सूचना तथा संचार क्षेत्रले मुलुकको सर्वाङ्गीण विकासका कार्यहरु गरी सर्वसाधारण नागरिकहरुको दैनिक जीवनमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याएको छ । देशले अवलम्बन गरेको खुला, उदार एवं प्रतिस्पर्धात्मक आर्थिक वातावरणसँग तादात्म्य राख्दै सञ्चार क्षेत्रको विकास भइरहेको छ । दूरसञ्चार सेवाको विस्तारको लागि निजी क्षेत्रको सहभागितालाई प्रोत्साहन गरी वैदेशिक लगानीलाई आकषिर्त गरिएको […]

नेपालको सामाजिक, राजनीति तथा त्यसको अर्थनीतिका बारेमा निकै चर्चा हुने गरेको छ । तर, यसको दार्शनिक पक्षको पनि चर्चा गरिनुपर्छ । किनभने यी सबै अन्तरसम्बन्धित विषयहरु हुन् । दर्शनशास्त्र वृहत विषय हो । तर यहाँ चर्चा, दर्शनशास्त्रको क्षेत्रमा एउटा भड्कावको रुपमा देखा पर्ने निम्न पुँजीवादी चरित्रका बारेमा गर्न खोजिएको छ । यसप्रकारको चरित्रले एउटा नेता, […]

०७२ साल वैशाख १२ को भूकम्प र त्यसपछिका परकम्पबाट क्षतिग्रस्त भएका संरचनाहरुको पुनर्निर्माण, प्रभावित परिवारहरुको पुनर्स्थापना र उनीहरुको जीवीकोपार्जनमा समेत विशेष सहयोग गर्र्ने उद्देश्यले गठन भएको राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणले विगत तीन वर्षमा भौतिक संरचनाहरुको पुनर्निर्माणमा महत्वपूर्ण उपलब्धी हासिल गरेको छ । निजी आवास निर्माण लगायतका क्षेत्रमा देखा परेका समस्याहरुलाई सुल्झाउँदै जोखीममा परेका परिवारको स्थानान्तरण, एकीकृत […]

संक्रमणकालीन न्यायसम्बन्धी मुद्दाहरुको सत्य निरुपण गरी आवश्यक सिफारिस गर्न गठन भएका दुई आयोगहरु (सत्य निरुपण तथा मेलमिलाप आयोग र बेपत्ता पारिएका व्यक्तिको छानविन गर्न बनेको आयोग)को कानुनी समयसीमा आगामी माघ २६ गते पूरा हुँदैछ  । चार वर्षअघि दुवै आयोगहरु दुई वर्षको समान कार्यकाल तोकिएर गठन भएका थिए । संक्रमणकालीन न्याय सम्पादन गर्न कानुन अपूर्ण भएको, […]

नेपाली कांग्रेसको महासमिति बैठक कस्तो रह्यो भन्नु भन्दा पहिला यो कुन पृष्ठभूमिमा आयोजना भयो भन्नेमा चर्चा गरौं । प्रदेशसभा र संघीयसभामा अपेक्षित नतिजा नआएपछि कांग्रेसमा नेतृत्वको चर्को आलोचना भइरहेको थियो । पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवासँग असहमति हुनेले हारको जिम्मेवारी मूल नेतृत्वले लिनुपर्छ भनिरहेका थिए । नेतृत्वमा दवाब बढेको थियो । चुनावकै समीक्षाका क्रममा विशेष महाधिवशेनको […]

मुलुकका केही पदमा रहने व्यक्तिको अहृम भूमिका रहन्छ । तिनले मुलुकको इज्जत र प्रतिष्ठा उचो गर्नुका साथै मुलुकमा समृद्धि र विश्वमा मुलुकलाई चिनाउन सक्छन् । नेपाली जनताले अपेक्षा गरेअनुसार मुलुकको विकास निर्माण, शान्ति सुरक्षा, आपसी सदभावमा महसुस हुने गरी बढोत्तरी गर्न सक्छन् । यस्ता महत्वपूर्ण पदमा राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री, प्रधानन्यायाधीश, सभामुख, मुख्यमन्त्री र स्थानीय सरकारका प्रमुख […]

१० पुस, काठमाडौं । पछिल्लो साता दुई ठूला राजनीतिक दल नेकपा र नेपाली कांग्रेस आ-आफ्नो नीतिगत छलफलमा केन्द्रित भए । कांग्रेसको महासमिति बैठकले १० दिनसम्म राजधानी ततायो । सत्तारुढ नेकपाको स्थायी कमिटीको बैठक अझै सकिइसकेको छैन । सत्तापक्ष र प्रतिपक्षमा रहेका दुबै दलहरु आन्तरिक बैठकमा विवाद र भनाभनमा उत्रिए । उनीहरुभित्रको अन्तरविरोधमा बाहिरबाट धुरा पस्न […]

पानीको अभाव यौटा यस्तो विषय हो, जुन भोग्नेलाई थाहा हुन्छ कति कष्टकर हुन्छ भनेर । जसरी घरमा भएको ओभरहेड ट्याङ्की रित्तो हुँदा बाथरुममा पानी हुन्न, भान्छामा पानी आउँदैन र तरकारी पखाल्नेदेखि लुगा धुने, भाडा माझ्ने, ट्वाइलेट फ्लस गर्ने र फूल विरुवामा पानी हाल्ने सबै काम ‘हल्ट’ हुन्छ, आज पहाडको अधिकांश स्थानमा पानीको स्रोतको झण्डै झण्डै […]

विश्वका हरेक मुलुकले आफ्नो देशको समग्र उन्नती एवं प्रगतिका लागि विभिन्न शासकीय स्वरुप, संरचना र संयन्त्रको व्यवस्था गर्ने गरेका हुन्छन् । नेपालमा पनि तीन तहको निर्वाचन सम्पन्न भएपश्चात राजनीतिक संघीयता कार्यान्वयको चरणमा रहेको भएता पनि राजनीतिक निर्णयलाई कार्यान्वयन गर्ने संयन्त्र कर्मचारीतन्त्रको समायोजन अभावमा प्रशासनिक संघीयता कार्यान्वयन हुन सकेको छैन । कर्मचारी समायोजन गर्न राज्यले कर्मचारी […]

मलाई आज झल्झली याद आइरहेको छ, ०६२ साल भदौ महिना । नेपाल बार एशोसियशनको केन्द्रीय कार्यसमितिको बैठकले देशभरका बार कार्यालयहरुमा राजनीतिक बन्दीलाई निशुल्क कानुनी सहायता प्रदान गर्न राजनीतिक बन्दी सहायता समिति गठन गर्ने निर्णय गर्‍यो । शम्भु थापाको नेतृत्वको त्यो कार्य समिति बारकै इतिहासमा क्रान्तिकारी कार्य समितिको रुपमा स्थापित भएको छ । उपाध्यक्ष शेरबहादुर केसी, […]

उल्लेखित शीर्षकका सम्बन्धमा आजभोलि कुनै कर्मचारी अनभिज्ञ रहेको को नै होला र ? चिया पसल, अफिस, चौर, फेसबुकका वाल, कमेन्ट, स्टाटस र पत्रपत्रिकाका समाचार, रेडियोका ब्रेकिङ न्यूज, टेलिभिजनका खुराक यस्तै यस्तै महत्व पाएको विषय हो कर्मचारी समायोजन । भन्नु पर्दा आज यो कर्मचारीको, सरकारको टाउको दुखाइको बिषय नै भएको छ । नेपालको अन्तरिम संविधान,२०६३ ले […]

मुलुक संघीय संरचनामा गएपश्चात् सरकारी सेवा र अन्य सेवाका कर्मचारीलाई संघ, प्रदेश र स्थानीय तहको सेवामा समायोजन गर्न भनी वर्तमान सरकारले ल्याएको कर्मचारी समायोजन अध्यादेश, ०७५ लालमोहर लाग्न नपाउँदै विवाद र शंकाको घेरामा रह्यो । ०७५ मंसिर २३ गते सम्माननीय राष्ट्रपतिबाट लालमोहर लागी सार्वजनिक भए सँगै यस अध्यादेशका कतिपय दफाप्रति तीव्र असन्तुष्टि र विरोधका आवाज […]

विगतमा निजामती सेवाका एक मुख्यसचिवलाई सरकारको नेतृत्व गर्नेले गुनासो गरेछन् “खोई तपाईका कर्मचारीहरुले सरकारलाई सहयोग नै गरेनन् । कर्मचारी सरकारप्रति नरम नै भएनन् ।’ मुख्य सचिवले सरकार प्रमुखलाई सम्झाएछन्– ‘निजामती कर्मचारी सरकारप्रति अत्यन्त ‘लोयल’ छन्, सहयोग पनि गरिरहेका छन् । कर्मचारीलाई काम गर्न त सरकारले काम गर्ने पे्रस्क्रिप्सन दिन सक्नुपर्‍यो नि । भोलिदेखि सबै कर्मचारी […]