अहिले अलिकति माहोल केन्द्र भर्सेस प्रदेश नम्बर २ जस्तो देखियो । मिडियाले पनि यसलाई केन्द्र भर्सेस प्रदेशका रुपमा प्रोजेक्ट गर्न खोजेको जस्तो देखिन्छ । तर, त्यस्तो होइन । यो हाम्रो देशको हितमा पनि हुँदैन र कसैको हितमा पनि हुँदैन । यो कुनै राजनीतिक इस्यु हँुदै होइन । तर, अहिले यसले पोलिटिकल इमेजजस्तो पाइरहेको मलाई अनुभूति […]

केपी ओली नेतृत्वको सरकार बनेको करीव ७ महिना भयो । आगामी साढे चार वर्ष कसरी सरकार चल्छ ? कस्तो पाराले चल्छ ? चल्छ कि चल्दैन ? कस्तो काम गर्ला ? मुलुकका सामु उपस्थित चुनौतीहरुको कसरी सामना गर्ला ? वहसको विषय हो । बितेको सात महिनामा सरकारले दिएको ठोस संकेत हो— बाँकी अवधि पनि यसरी नै, […]

भुटानको पछिल्लो निर्वाचनमा भ्रष्टाचार, ग्रामीण गरिबी र आयमा असमानता, युवाहरुको बेरोजगारी, बाह्य ऋण र आपराधिक समूहहरु जस्ता घरेलु मुद्दाहरुले प्राथमिकता पाए । बिहीबारको निर्वाचनमा चारमध्ये दुई प्रतिस्पर्धी पार्टीहरु ड्रुक न्यामरुप सोग्पा (डीएनटी) र ड्रुक फेनसुम सोग्पा (डीपीटी) लड्दा परराष्ट्र र सुरक्षा नीतिका मुद्दाहरुलाई त्यत्तिकै छोडियो । ५० वर्षीय मेडिकल सर्जन लोते छिरिङको नेतृत्वमा रहेको डीएनटीले […]

आम नेपाली र विश्व जगतले समृद्ध नेपाल र सुखी नेपालीको चाहना पुरा होस् भन्ने अपेक्षा गरेका छन् । यस्का निमित्त बडादशै २०७५ को शुभकामना सहित दश ओटा सोच अघि सार्न चाहान्छु, जस्ले हामीले अपेक्षा गरे अनुसार नेपाल बदलिने छ । १. मदिरा मुक्त नेपाल नेपालीले अच्चकाली गरेको भनेको रक्सी धोक्ने बानीनै हो । उमेर नपुग्दै […]

सञ्चार माध्यममा जताततै बलात्कारका समाचार आइरहेका छन् । लाग्छ, समाजका प्रत्येक व्यक्ति अब यो अपराधबाट बेखबर छैन । तर, दुःखद पक्ष के छ भने यति धेरै घटना भइररहँदा पनि हामी रोग पहिचान गरेर उपचार खोज्नतिर लागेका छैनौं । अश्लील साईट, मदिराको प्रयोग आदि लक्षण हो । तर, रोगको प्रमुख कारण होइन । डाक्टरले रोग पहिचान […]

हिमालयको काखमा रहेको सानो देश नेपाल सम्भावना नै सम्भावनाले भरिएको मुलुक मध्येमा पर्छ । हाम्रो सम्भावना शब्दमा वर्णन गरेर साध्ये छैन । स्रोत र साधनको कुरा गर्ने हो भने हामी कुनैपनि हिसाबमा विश्वका समृद्द भनिने मुलुकभन्दा कमजोर छैनौं । तर, विडम्बना विश्व समुदायमा हाम्रो स्थिति साह्रै नै दयनीय छ । कृषिमा आधारित अर्थतन्त्र भएका हामी […]

सरकारको कार्यशैली र कार्य सम्पादनलाई लिएर नेकपाकै कार्यकर्ता निरास र नेता आलोचक हुन थालेका छन् । कार्यकर्ताहरु यो सरकारलाई मनमोहन अधिकारीको नेतृत्वमा २०५१ सालमा गठिन अल्पमतको तर, लोकपि्रय सरकारसँग तुलना गर्न थालेका छन् । यसै बखत प्रतिपक्षबाट सरकारमाथि चौतर्फी प्रहार शुरु भएको छ । त्यस वखतको मनमोहन सरकारका पालाका कार्यकर्ता र अहिलेको नेकपाका कार्यकर्तामा फरक […]

नेपाली समाज अहिले पनि राजनीतिक, आर्थिक तथा सांस्कृतिक क्षेत्रमा सामन्तवादका अवशेषहरुबाट आक्रान्त छ । सामन्तवादका अवशेष हाम्रो सोचमा छन्, क्रियामा छन् र प्रतिक्रियामा छन् । नेपाली समाज सामन्तवादबाट मुक्त भइसकेको भए पनि यसका अवशेषहरु धर्म, संस्कृति, संस्कारजन्य व्यवहारमा यथावत छन् । जसका कारणले समाजमा व्यापक शोषण तथा विभेदहरु अझै विद्यमान छन् । गणतन्त्र नेपालका जनता […]

राजनीतिक अस्थिरताले थिलथिलो भएको देशलाई त्राण दिन गत निर्वाचनमा जनताले एउटा बुद्धिमानी फैसला गरे । सोही फैसला मतपत्रमा अभिव्यक्त हुँदा देशले दुई तिहाई बहुमतको मजबुत र दिगो सरकार पाएको छ । अब कम्तीमा पाँच बर्ष चोट खानु नपरोस्, देशले स्थायित्व पाओस्, परिणाममुखी काम गर्ने स्पष्ट भिजन भएको सरकार बनोस् भन्ने जनचाहना हो । त्यस्तो सरकार […]

नेपाली कांग्रेसको १३ औं महाधिवेशनबाट सभापतिको हैसियतमा शेरबहादुर देउवाको आगमन जति शालीन र वैधानिक रुपमा भयो, उनको प्रस्थान भने कांग्रेसको इतिहासमै दुर्लभसँगै अलोकप्रिय हुने स्पष्ट संकेत देखा पर्दैछन् । देउवाको सभापतिको हैसियतबाट हुने प्रस्थानका बारेमा किन पनि अनुमान लगाइँदैछ भन्दा ‘मास बेस्ड’ पार्टीलाई जीवन्त राख्नका निम्ति अधीक लोकतान्त्रिक बनाइनुपर्नेमा देउवा स्वंयम प्रस्तावित विधानमा सभापतिलाई बलियो […]

कांग्रेसको विधान संशोधनका सन्दर्भमा यतिबेला पार्टी केन्द्रदेखि स्थानीयस्तरसम्म बहस-छलफल भइरहेको छ । विधान संशोधन मस्यौदा समितिको पहिलो बैठकमा मैले पनि केही व्यक्तिगत सुझाव राखेको थिएँ । महाधिवेशनमा प्रतिनिधित्व कतिको हुने, केन्द्रीय कार्यसमितिको संख्या कति हुने, पदाधिकारी कति राख्ने भन्ने पाटोमा बढी बहस र छलफल भइरहेको देखिन्छ । तर, केही आधारभूत विषय छन्, जसमा गहिरो विमर्श […]

अहिले देश संघीयतामा गएको र संविधानका प्रावधानमा परिर्वतन भएको अवस्था छ । राजनीतिमा पनि ठूलो उथलपुथल आएको छ । एमाले र माओवादी मिलेर नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीको निर्माण भयो, जो हाम्रो प्रतिस्पर्धी पनि हो, सहयात्री पनि हो । तीन तहको चुनाव पछाडि हाम्रा आफ्ना अनुभव र बाध्यताहरु पनि छन् । यिनै पृष्ठभूमिमा नेपाली कांग्रेसको विधान परिर्माजनको […]

नेपालको संविधान यही महिनादेखि तेस्रो वर्ष पूरा गरी चौथो वर्षमा प्रवेश गरेको छ । तर, संविधान दिवसमा भने निकै विचित्रका परिदृश्यहरु देखा परे । संविधान भनेको तत्कालीन राजनीतिक शक्तिको स्वार्थ, उपस्थिति, दबाव अथवा लेनदेनमा नै निर्माण गरिन्छ । अर्थात, शक्ति या पहुँचमा रहेका शक्तिबीच स्वार्थ या लेनदेन मिल्यो भने संविधान निर्माण हुन्छ । हाम्रो संविधानबारे […]

गत पुसमा निक्कै लामो सकसपछि केन्द्र सरकारले सातवटै प्रदेशका अस्थायी राजधानीहरु तोकिदियो । त्यसबेला तोकिएका राजधानीहरु प्रादेशिक प्रारुप तयार गर्न र प्रदेश सरकारको आरम्भ गर्न केन्द्र सरकारले तोकेका अस्थायी मुकाम मात्र देखिए । किनकि, ती ठाउँहरु केन्द्र सरकारका लागि सबैभन्दा उपयुक्त ठाउँमा राखिए । यसको अपवाद प्रदेश नं. ३ को राजधानी मात्र रह्यो । काठमाण्डौबाट […]

सन् २०१६, डिसेम्बर २६ तारेखका दिन अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले ट्वीट गरेका थिए, संयुक्त राष्ट्रसंघको ठूलो क्षमता छ, तर अहिले यो केवल मानिसहरु भेला हुने, गफ गर्ने र रमाइलो गर्ने क्लब मात्र भएको छ । त्यही राष्ट्रसंघको ७३ औं महासभामा उनीमाथि विश्व जगत हाँस्यो, जब सम्बोधनको सुरुवातमै उनले आफ्नो प्रसासनले अमेरिकी इतिहासमै सबैभन्दा बढी उपलब्धि […]

नेपालको आर्थिक बृद्धिदर विगत दुई वर्षमा औसत ६ प्रतिशतभन्दा माथि रहृयो । आर्थिक वृद्धिले प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष गरी दुई पक्षलाई समेट्छ । आर्थिक वृद्धि हुँदा देशमा उत्पादन बढेको, रोजगारीका अवसरहरु फराकिलो हुँदै गएको, व्यक्तिको क्रयशक्ति वढेको जस्ता विषयहरु प्रत्यक्षतर्फ रहन्छन् । अप्रत्यक्षको पाटोमा चाहिँ देशभित्र आर्थिक रुपमा नै सक्रिय व्यक्ति, व्यावसायिक समूह/वर्ग (स्वदेशी,विदेशी) मा भविश्यप्रति […]

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले हालै भारतलाई ‘ट्यारिफ किंग’ को संज्ञा दिए । उनले दिएको यो विशेषणले भारतमा तरंग ल्याएको छ । ट्रम्पको यो भनाइमा गहिरिनुपूर्व हामीले विचार गर्नुपर्ने के हो भने ट्रम्प यस्ता राष्ट्रपति हुन् जो राजनीतिक बयानबाजी धेरै गर्छन् । केही विदेशी उत्पादनमा भारतले लगाउने भन्सार महशुल उच्च भएको आरोप लगाउँदै उनले ‘ट्यारिफ किंग’ […]

भोग्नेहरु र लेख्नेहरु भन्दैछन्, नेपाल सरकारको वर्तमान कार्य गति अपेक्षाकृत रुपमा धेरै धीमा र अन्यौलग्रस्त देखिन्छ । राज्यका सबै निकाय र पदाधिकारीले क्रान्तिको आभास दिने गरी काम गर्न नसकेको र जतासुकै परम्परागत विकृति र विसंगतिले जेलिएको अनुभव गर्ने संख्या धेरै छ । सरकारका कुनै पनि कार्य अभ्यास र निर्णयहरुमा आम जनताले गरेका अपेक्षा र सरकारका […]

१४ असोज, काठमाडौं । भारतीय विदेशमन्त्री सुस्मा स्वराजले शनिवार संयुक्त राष्ट्रसंघको महासभामा गरेको सम्बोधनको अधिकांश समय पाकिस्तानविरुद्ध केन्दि्रत थियो । सुष्माले हिन्दीमा सम्बोधन गरिरहँदा कतिपय भारतीय पत्रकारले ट्वीट गरिसकेका थिए-अबचाहिँ हिन्दूस्तानमा चुनाव लागेछ । उसो त भारतमा जब निर्वाचन आउँछ, त्यसपछि सरकारमा बसेकाहरु पाकिस्तानविरुद्ध आक्रामक बन्छन् । विपक्षीले आफ्ना कर्ममाथि प्रश्न उठाउँदै जनताको सहानभूति लिन […]

एउटा भनाइ के छ भने पोलिटिक्समा जनताको कुरा हुँदैन, सत्ताको कुरा हुन्छ । तर, जनताको पनि कुरा किन हुन्छ भने चुनाव जितेर सत्तामा पुग्न तिनीहरुको पनि समर्थन चाहिन्छ । राज्य भनेको सामाजिक द्वन्द्वको उच्चतम रुप हो, यसमा शासकले सबैलाई मजाक बनाउँछ । युद्धमा जानुभयो भने तपाईलाई सजिलै हुन्छ । किनकि, तपाईले मार्नुहुन्छ, वा तपाई मारिनुहुन्छ […]

कतै सेतो र कतै कालो मानिएको संविधान दिवसको दिन म वीरगञ्जमा थिएँ । काठमाडौँबाट अरु निकैजना पनि गएका थिए । दुर्गा सोब, कृष्ण सर्वहारी, विजय कर्ण, राजेन्द्र महर्जन, अनुभव अजीत, प्रभात झा, युग पाठक, तुलानारायण साह, सुन्दरमणि दीक्षित, सीके लाल, प्रदीप गिरी, किशोर नेपाल, दमननाथ ढुङ्गाना आदि । बिराटनगरबाट राकेश मिश्र आएका थिए । मधेसको राजनीतिक मुद्रा हेर्दा थाहा […]