केही दिनअघि आफूलाई भेट्न पुगेका केही मन्त्रीसँग नेकपा उपाध्यक्ष बामदेव गौतमले भनेका थिए– पार्टी एकता लामो समयसम्म जान्छ भन्ने विश्वास त अब मलाई छैन । तर, पनि  पार्टी फुट्न नदिन पटक–पटक धोका पाए पनि यसपटक फेरि केपी ओलीलाई साथ दिएको हुँ । प्रधानमन्त्री बनाउँछन् भन्ने त मलाई छैन । तत्कालीन नेकपा एमाले र माओवादीबीच एकीकरण […]

पृष्ठभूमि विगत एक शताब्दीयताकै सबैभन्दा डरलाग्दो कोरोना महामारीबाट पूरै विश्व गुज्रिँदै छ । यस महामारीले अकल्पनीय विनाश गरिरहेको छ । मानव पुँजी र आर्थिक पक्षहरूमा परिरहेको असर त स्पष्ट नै भइरहेका छन् । यसबाहेक पूरै विश्वमाझ रहेको पारस्परिक अन्तरसम्बन्धमा पर्ने असर अझै यकिन गर्न नसकिने खालको छ । नेपाल पनि यस महामारीबाट टाढा भाग्न सकेको […]

रोम जलिरहेका बेला निरो बाँसुरीमा रमाएको विम्ब संसारभरि लोकप्रिय छ । भर्सिलिजको भव्य महलमा हामीलाई सरकारले खाने बस्ने प्रवन्ध गरोस्, हामी भोकले मर्न थाल्यौं भन्दै भोक प्यासले तड्पिरहेका फ्रान्सेली नरनारीको जुलुसलाई नियालेर फ्रान्सकी महारानीले आफ्ना दरबारीयाहरूसित झर्किंदै भनेकी थिइन् ‘लेट देम केक !’ त्रिभुवनकी रानीका बारेमा पनि एउटा किस्सा यस्तै छ । राजाबाट केही गुहार […]

महामारीको मौका छोपेर भारतले लिपुलेकमा बाटो उद्घाटन गरिसकेपछि नेपालको परराष्ट्र मन्त्रालयले एउटा विज्ञप्ति जारी गर्‍यो । उक्त विज्ञप्तिमा तीनवटा महत्वपूर्ण कुरा परेका छन् । पहिलो, यसमा लिम्पियाधुरा, कालापानी र लिपुलेक नेपालको सरहदभित्र पर्ने नेपाली भूखण्ड हुन् भन्ने किटानी गरिएको छ । दोस्रो, यो भुखण्डमा नेपालको अनुमतिबेगर कुनै पनि गतिविधि नगर्न भारतलाई सचेत गराइएको छ । […]

भूगोलका हिसाबमा नेपालको सबैभन्दा ठूलो जिल्ला हो, डोल्पा । साविकको सिङ्गो महाकाली अञ्चलभन्दा पनि ठूलो छ । भौगोलिक हिसाबले मात्र नभई बहुमूल्य जडीबुटी, पर्यटन, पशुपालन र त्रिदेशीय व्यापारिक नाका डोल्पाका हीराझै‌ं चम्किरहेका सम्भावना हुन् । यी सम्पदाको सदुपयोग गर्न सके डोल्पा पक्कै समृद्ध बन्छ । बहुमूल्य जडीबुटी यार्सागुम्बा यहाँका नागरिकको मुख्य आम्दानीको स्रोत हो । […]

कोभिड–१९ को सङ्क्रमण रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि सरकारले जारी गरेको ‘लकडाउन’ का कारण सर्वसाधारण घरभित्रै बन्दी भइरहेका बेला जेठ २ गते झण्डै एक हजार जनाको भेला गराएर सङ्घीय सरकारको आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ को नीति तथा कार्यक्रम सार्वजनिक गरिँदैछ । यो आलेख लेख्दा २२ जिल्लामा कोरोना सङ्क्रमण देखिएको छ । यो आयातीत मात्र नभई स्थानीय सङ्क्रमण […]

गत साता भारतको रक्षा मन्त्रालयले नेपालको लिपुलेक हुँदै धार्मिक पर्यटन स्थल मानसरोवर जाने बाटो समापन भएको औपचारिक जानकारी भिडियो कन्फ्रेन्समार्फत गरायो । भारतको यो निर्णयले अहोरात्र कोरोनाविरुद्ध लडिरहेको नेपाल सरकार तथा नेपाली जनतालाई झस्का दिने काम गरेको छ । विश्वकै ठूलोमध्येको एक मुलुक भारतको यस्तो धूर्त कदम आफ्नो मित्रराष्ट्रप्रति पहिलो भने होइन । पछिल्लोपटक २०७२ […]

कोरोना संक्रमण कम गर्न सरकारले लकडाउन गरेपछि यतिबेला विद्यालयहरूले, विश्वविद्यालय र कलेजहरू न त पठन-पाठन, न बाँकी रहेको परीक्षाको नतिजा नै सार्वजनिक गर्न पाइरहेका छन्। यसैलाई मध्यनजर गर्दै अनलाइनबाटै नतिजा प्रकाशित गर्न र अनलाइन विद्यार्थी भर्ना लिन मिल्ने शैक्षिक संस्थानहरूले शिक्षण र सिकाइको वैकल्पिक विधिबारे जान्नको लागि प्रयास थालेका छन्। स्कूल र कलेजहरू सबैभन्दा बढी […]

कोरोना भाइरसको महामारीले बिश्व आतंकित छ र नेपाल पनि यो आतंकबाट अछुतो रहने अवस्था रहेन । लाखौं मानिसहरु संक्रमित छन् भने हजारौं लाखौँको ज्यान लिइसकेको यो महामारीले आर्थिक रुपमा पनि ठूलो कठिनाइ ल्याउने निश्चित प्राय नै छ । हाम्रो देशलाइ यो महामारीले ठूलो चुनौती थपिदिएको छ । सानो भए पनि विश्व अर्थतन्त्रमा व्यापकरुपमा गाँसिएको नेपालको […]

कोरोनाको महामारी नहुँदो हो त यतिखेर विद्यालयका विद्यार्थीहरु नयाँ उमंगका साथ नयाँ कक्षामा रमाउन सुरु गरिसकेका हुुने थिए । कोरोनाको कहरसँगै अपवादका रुपमा केही देशमा बाहेक संसारका सबै शैक्षिक संस्था बन्द छन् । नेपाल पनि यही अवस्थाबाट गुजि्ररहेको छ । लकडाउनसँगै बालबालिकाहरु बन्द कोठाभित्रै रमाउन बाध्य भएका छन् । कति बालबालिकाहरु मानसिकरुपमा विचलित भएका छन् […]

आज हामी कोभिड-१९को विश्वव्यापी महामारी र त्यसले सिर्जना गरेको चक्रीय आर्थिक संकट सामना गरिरहेका छौँ । संयुक्त राष्ट्र संघ, विश्व बैँक र  अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषका ताजा रिपोर्टहरुमा यो महामारीले विश्वव्यापी आर्थिक मन्दी नजिक रहेको देखाइरहेका छन् । विश्वव्यापीकरणमा जोडिएको नेपाल पनि यो संकटको सामुन्नेमै छ । कोभिड-१९ को संक्रमण रोक्न चालिएका आवश्यक कदमले वास्तविक अर्थ व्यवस्थालाई पुरै अलग-थलग गरेको छ । निकै कम उद्योगहरु मात्र चलेका छन् । व्यापार ठप्प […]

१. कोरोनाको कहर कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) ले स्वास्थ्य र आर्थिक दुईवटै संकटलाई एकसाथ निम्त्याएको छ । यसको संक्रमणबाट विश्वको कुनै पनि मुलुक अछुतो रहेको छैन र यस महामारीबाट वि.सं. २०७७ वैशाख ३१ गतेसम्म जम्मा ४३ लाख २९ हजार जना संक्रमित भई दुई लाख ९२ हजारले ज्यान गुमाइसकेका छन् । यो मानवजातिको अदृश्य शत्रुको चपेटाबाट विश्व […]

सन् १९६३ सेप्टेम्बरको एकाबिहानै तत्कालीन मद्रास (तमिलनाडु) का मुख्यमन्त्री कुमाराश्वामी कामराज (के. कामराज) ले प्रधानमन्त्री जवाहरलाल नेहरुसमक्ष आफूले मुख्यमन्त्री पद छोडेर प्रदेश कांग्रेसको सभापति बन्न चाहेको प्रस्ताव गरे । सन् १९५४–०६३ सम्म तीन कार्यकालका लोकप्रिय मुख्यमन्त्री बनेका कामराजको प्रस्ताव सुन्दै पण्डित नेहरु आश्चर्यचकित भए । शिक्षा, प्रशासन सुधार, औद्योगीकरण र कृषि क्षेत्रमा उल्लेख्य काम गरेर […]

सन् १६१५ तिर बन्दुक र बाइबलसँगै बोकेर व्यापारी भेषमा भारत छिरेका बेलायतीहरूले १८१५ सम्म आइपुग्दा भारतलाई आफ्नो उपनिवेश बनाउन सफल भए । बेलायतीहरू तिब्बत हुँदै चीनसम्म आफ्नो व्यापार विस्तार गर्न चाहान्थे । त्यसका लागि नेपाललाई आफ्नो कब्जामा लिनु अनिवार्य थियो । त्यसैले बेलायतीहरूले झन्नै आधा शताब्दीसम्म नेपालमाथि कब्जा जमाउने कोसिस गरिरहे । तर, सफल भएनन् […]

नेपालभित्र सानो चोट लाग्दा होस् कि विकास र पूर्वाधार निर्माणमा, मलमपट्टी लगाउने र सहयोग गर्ने करिब ६० लाख नेपाली विश्वभर छरिएर रहेका छन् । त्यसमध्ये यतिबेला कैयौंले नेपाल सरकारको अभिभावकीय भूमिका खोजिरहेका छन् । उनीअरू छिटोभन्दा छिटो मातृभूमि टेक्न चाहिरहेका छन् । नेपाल भारतको सीमा क्षेत्रमा हजारौं नेपाली जनताको कोलाहल छ। साउदी, दुबई, कतारलगायतका मुलुकहरूमा […]

करिब सात वर्ष अगाडि मेरो फोनमा भ्वाइस मेसेज रहेछ, सुनें । वृद्ध, तर कमान्डिङ लवजमा ‘एइ यता सुन् । ल, मलाई फोन गर।’ अचम्म लाग्यो । किनकि मलाई बेलायतमा यो लवजमा बोल्ने कोही भएजस्तो लागेन । सँगै पढेका साथी अनि इन्स्पेक्टर हुँदाको ब्याचमेटको पो हो कि भनेर सम्झने प्रयास गरे- अहँ होइन। नेपालबाट बुबाको पो […]

दोश्रो विश्वयुद्धको समाप्तिपूर्व ( ईसं१९३३- १९४५) जर्मनीका नाजीहरूले युद्धका बेला अपहरणमा परेका  र जेलमा रहेका कैदीहरूमा उनीहरूको अनुमतिबेगर नयाँ-नयाँ मेडिकल जाँच गरे । जर्मनीका चिकित्सकबाट नयाँ औषधिको विकास गर्न, औषधिको प्रभावकारिताको अध्ययन गर्न, जर्मनीका सैनिकहरूको हकहितका लागि तथा नाजी समुदायको स्वास्थ्य प्रणालीलाई मात्र सबल तुल्याउन मेडिकल रिसर्चलाई दुरुपयोग गरिन्थ्यो  । यसलाई “नाजी मेडिकल एक्सपेरिमेन्ट” का नामले संसारभरि चिन्ने गरिन्छ। दोश्रो विश्वयुद्धको समाप्तिपश्चात् स्टडी पपुलेसनको […]

नोबल कोरोनाको यस्तो महामारीमा पनि भारतले धार्चुला, नारायण आश्रम, कालापानी, लिपुलेक हुँदै कैलाश-मानसरोवर पुग्ने लिंक रोड निर्माण गरी २६ बैशाखमा उद्घाटन समेत गर्यो । अब यो सडक बनेपछि भारतीय तीर्थयात्रीहरु नेपाल नआइकनै मानसरोवरको भ्रमण गर्न सक्ने भएका छन् । यसबाट बर्सेनि नेपाल हुँदै तिब्बतको कैलाश-मानसरोवर यात्रामा जाने करिब पचास हजार भारतीय पर्यटकहरु घट्ने आँकलन गरिएको […]

अर्थमन्त्रीले २०७७ वैशाख २८ गते संसद्मा प्रस्तुत गर्नुभएको विनियोजन विधेयक २०७७ को सिद्धान्त र प्राथमिकता तय गर्दा नेपालको संविधानले परिकल्पना गरेको लोककल्याणकारी राज्यको स्थापना, समाजवाद उन्मुख राज्य प्रणाली, वामपक्षीय घोषणापत्र र १५औँ योजनाका लक्ष्यहरुलाई समेटेर ल्याइएको भनिएता पनि यो केवल सैद्धान्तिक कागजी घोडा मात्र हुन गएको छ । व्यवहारमा सरकार संविधानको मूल मर्म र जनताको […]

अल्बर्ट आइन्सटाइनको पीडा तरंग सिद्धान्त ‘पेन वेभ थ्यौरी’ (Pain Wave Theory), जसलाई ‘आइन्सटाइन पेन वेभ’ अर्थात ईपीडब्ल्यू पनि भनिन्छ । यो सिद्धान्तले भूकम्प जानुसँग संसारभरिका प्राणीको हत्याको सम्बन्ध छ भनेर मान्छ । जब जनावर, चरा, माछा आदि मारिन्छन्, तब तिनीहरुबाट निस्केको पीडा र चिच्चाहटले एउटा तरंग निम्त्याउँछ र त्यो तरंगसँगै भूकम्प जाने गर्छ । यसरी […]

संसारका प्रतिष्ठित परीक्षा बोर्डहरु इन्टरनेसनल ब्याकुलरेट (आईबी), सर्टिफिकेट अफ सेकेन्डरी एजुकेसन (ओ लेबल) लगायतले यस वर्ष डिप्लोमा तहको परीक्षा नलिने र विद्यार्थीहरुलाई आन्तरिक मूल्यांकनको आधारमा प्रमाणपत्र प्रदान गर्ने निर्णय सार्वजनिक गरिसकेका छन् । तर हाम्रोमा माद्यमिक शिक्षा परिक्षा (एसईई) दिन ठिक्क परेका ४ लाख ८२ हजार ७ सय ७ जना बालबालिकाहरु परीक्षा कहिले हुन्छ भन्ने […]