माइक्रोबायोलोजी अर्थात् सूक्ष्मजीव विज्ञान यस्तो एउटा विषय हो, जसमा सूक्ष्म जीवाणुहरुको अध्ययन समेटिएको हुन्छ । नाङ्गो आँखाले देख्न नसकिने सूक्ष्म जीवहरुलाई सूक्ष्मदर्शकयन्त्रको प्रयोगले मात्र देख्न अनि अध्ययन गर्न सकिन्छ । सूक्ष्मजीवहरु विभिन्न प्रकारका हुन्छन् यी हुन्– ब्याक्टेरिया, भाइरस, फन्गी, पारासाइट्स आदि । प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्षरुपमा यस्ता सूक्ष्मजीवहरुले मानव, जनावर, वनस्पति, चराचुरुङ्गी, किराफट्याङ्ग्ररा लगायत सम्पूर्ण वातावरणमा […]

९ असोज, काठमाडौं । नेकपा केन्द्रीय कार्यालयको रेकर्ड हेर्ने हो भने वर्षमा कम्तिमा एक दर्जन साना–ठूला प्रतिनिधिमण्डल चीन गएको भेटिन्छ । चीनमा ७० वर्षदेखि शासन गरिरहेको कम्युनिस्ट पार्टी र ७० वर्षअघि स्थापना भएको नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीबीच त्यहीबेलादेखि नै भाइचारा सम्बन्ध रहँदै आएको छ । नेकपा स्थापनाको चार वर्षपछि नै तत्कालीन महासचिव मनमोहन अधिकारीले चिनियाँ कम्युनिस्ट […]

सुरु भएको झन्डै ६ वर्षपछि बल्ल नेपालमा बीआरआईसम्बन्धी बहस सुरु भएको छ । तर, यी बहसहरु बीआरआईलाई कसरी कार्यान्वयन गर्ने, नेपालका प्राथमिकता के–के हुन्, नेपालको समृद्धिको अभियानलाई बीआरआईमा कसरी जोड्ने, जस्ता कुरामा भन्दा भूराजनीतिक शक्तिका तिकडमसँग दाँजेर हेर्ने हिसाबले भएका देखिन्छन् । विगत ७० वर्षदेखि नेपालमा चलाइएको पश्चिमा विकासे अभियान र विशेष गरी विगत ३० […]

केही समय अगाडि पाटन क्याम्पसको लाइब्रेरीमा गएको थिएँ । हाम्रो मुटु ऐना भइदिएको भए तपाईंले देख्नुहुन्थ्यो होला मेरो मुटु चरक–चरक चिरिएको । त्यहाँको लाइबेरी देख्दा बाफ्रे बाफ ! त्यो पनि लाइबेरी हो र ? तल पानी आइरहेको छ, माथि धमिराले खाइरहेको छ । त्रिभुवन विश्वविद्यालय कीर्तिपुर पनि पुगेको थिएँ । जहाँ म हेड अफ डिपार्ट […]

अभियन्ता सरोज रोयको फेसबुक पेजमा मगंलबार दिउँसो अपलोड गरिएको एक भिडियो हेरेपछि थाहा भयो, एक टेलिभिजन कार्यक्रममा कलाकार रविराज साह र टेलिभिजनका कर्मचारी मनोज केसीवीच विवाद भएको रहेछ । विवादको कारण र आयतनबारे मलाई थाहा भएन । तर, यति चाहिँ थाहा भयो कि मनोज केसीबाट सम्प्रदायिकता र नश्लीय विभेदको भाव बोकेको अपशब्द प्रयोग भएको रहेछ […]

चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी र नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीका बीचमा आपसी अनुभव आदान-प्रदान गर्न आयोजित कार्यक्रमप्रति खुसी व्यक्त गर्दछु । चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीले हासिल गरेको सफलताले विश्वभरीका कम्युनिष्टलाई गौरवान्वित बनाएको छ । कम्युनिष्ट पार्टी स्थापनाको झण्डै १०० बर्ष र जनवादी गणतन्त्र चीन स्थापनाको ७० औं वर्षगाँठको यस अवसरमा सम्पूर्ण चिनियाँ जनता र कमरेड सि जिन पिङ नेतृत्वको […]

आज नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी र चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीका बीचमा हामीले अवलम्वन गरेका विचारधारा, हाम्रा अभ्यासहरु र यस क्रममा विकसित नयाँ सिद्धान्तका बारेमा छलफल गर्ने उद्देश्यले केन्द्रीय पार्टी स्कूल विभागको आयोजना र चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी विदेश विभागको विशेष आतिथ्यतामा कार्यक्रम आयोजना गरेका छौं । दुई दिनसम्म सञ्चालन हुने यस ार्यक्रमको पहिलो दिन – यो उद्घाटन सत्रमा […]

बेल्ट एण्ड रोड इनिसियटिभ (बीआरआई) मार्फत नेपालमा सी जिनपिङले धमाधम अनुदान दिन्छन् र नेपालको विकास हुन्छ भन्ने धेरै मान्छेहरुको बुझाइ छ । चिनियाँहरू हामी त्यसरी अनुदान दिनेवाला छैनौं, ऋणको रुपमा दिन्छौं, तिमीहरूले तिर्नुपर्छ भन्छन् । दुबै पक्षलाई नाफा हुनुपर्छ भन्ने उनीहरूको भनाइ छ । हामीले चीनको सीमिततालाई बुझ्न जरुरी छ । चीनले सित्तैमा एक पैसा […]

सन् २०१३ मा चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङ्ले आफ्ना प्रवचनमा पुरानो रेशम मार्गलाई आजका आर्थिक विकाससँग जोड्ने विषय उल्लेख गरे । त्यसैलाई अहिले ‘बेल्ट एण्ड रोड इनिशिएटिभ्’ भनिएको छ र यो विश्वव्यापी बहसको विषय बनेको छ । चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको १८ औँ महाधिवेशनका दौरान सी जिनपिङ्ले चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीका दुई शताब्दि लक्ष्यहरुको उल्लेख गरे । १९ […]

संविधानसभाको निर्वाचन हुँदै गर्दा मलाई लागेको थियो- संविधान सभाले बनाएको संविधानलाई सारा मुलुकले अपनत्व गर्छ, एकाकार हुन नसकेको मुलुक एकाकार हुन्छ र हाम्रा राजनीतिक समस्याहरुको सम्बोधन हुन्छ । देश समृद्धिको बाटोमा लाग्छ । यही ठानेर म पनि संविधानसभा गराउनलाई लागेको थिएँ । संविधान निर्माणको अघिल्ला अवस्था (पहिलो संविधान सभा) हरुमा हाम्रो धेरै विमति रहेन । […]

लामो संघर्ष र बलिदानपछि पाँचबर्ष अघि आजकै दिन हामीले नेपालको संविधान जारी गरेका थियौं । जनताका आफ्नै प्रतिनिधिहरुद्वारा लेखिएको मुल कानुन– संविधान जारी गरी भएको यस ऐतिहासिक दिनको सन्दर्भमा सर्वप्रथम म, नेपाल सरकार तथा आफ्नो तर्फबाट यहाँहरु सवैमा पाँचौं संविधान दिवस एवं राष्ट्रिय दिवसको हार्दिक वधाई तथा शुभकामना व्यक्त गर्दछु। उत्साह र उत्सवको यो उल्लासमय […]

३ असोज, काठमाडौं । राजनीतिशास्त्रका प्राध्यापक कृष्ण खनाललाई गणतन्त्र र संघीयताका ‘कोरियोग्राफर’ भन्दा फरक पर्दैन । ०५९ सालमा पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले सत्ता हातमा लिँदै गर्दा निडर भएर गणतन्त्रको पक्षमा बोल्ने थोरै बुद्धिजीवीभित्र खनालको नाम आउँथ्यो । खनालले गणतन्त्र मात्र होइन, संघीयताको पनि जनमत तयार पार्न वौद्धिक क्षेत्रबाट महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका थिए । आज देशमा पाँचौं संविधान […]

हामीले धेरै ठूलो अवरोध र छिमेकीको नाकाबन्दीका बीच ०७२ असोज ३ गते संविधान जारी गरेका थियौं । संविधानसभाको अध्यक्ष हुनुको नाताले मैले धेरैखाले धम्कीहरु व्यहोर्नुपरे पनि इतिहासले सुम्पिएको दायित्व निर्वाह गर्न सकेकोमा अहिले पनि गर्व छ । संसारका कुनै पनि संविधान पूर्ण र शतप्रतिशत स्वीकार्य हुँदैनन् । हामीले संविधान जारी गर्दा केही असन्तुष्टि र बिरोध […]

बरुण ब्रह्माका दुई पुत्र थिए– अङ्गिरा र भृगु । अङ्गिराका पुत्र वृहस्पति र भृगुका पुत्र शुक्र हुन् । भृगुका दुई पत्‍नीको कुरा शास्त्रमा उल्लेख भएको पाइन्छ । पहिली पत्‍नी हिरण्यकश्यपुकी पुत्री दिव्या थिइन् । दिव्याबाट शुक्रको जन्म भएको हो । शुक्र त्यस समयका प्रशिद्ध कवि थिए । काव्यको उत्पत्ति शुक्रबाटै भएको शास्त्रीय किम्वदन्ती छ । […]

‘सक्षम निजामती प्रशासनः विकास, समृद्धि र सुशासन’ को नारा होस् वा ‘समृद्ध नेपाल, सुखी नेपाली’ राष्ट्रिय सोच । मनभरी विचारको हुरी चल्छ । प्यारो देशलाई कसरी रहरलाग्दो मुलुक बनाउन सकिन्छ । नेपालको म पनि एक सरकारी कर्मचारी हुँ । सर्वप्रथम, म आफैंबाट शुरू गर्छु । हो, हामी कर्मचारी पनि निकै आरोपित छौं । खुबै मेहनत […]

महिनौं लामो आन्दोलन चर्कंदै जाँदा हङकङका कतिपय कलकारखाना र कम्पनीहरू बन्द वा अस्तव्यस्त भएका छन् । जनजीवन प्रभावित हुँदै गइरहेको छ । आन्दोलनको प्रभावमा नेपालीसमेत पर्न थालेका छन् । यहीवीचमा हङकङका सरकारी अधिकारीले नेपालीहरुलाई सुरक्षा गार्डमा जागिर दिने घोषणा गरेका छन् । पछिल्लो केही समययता आन्दोलनकारीले हङकङको अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा समेत धर्ना र आन्दोलन गरेर उडान […]

त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा राजनीतिशास्त्रको अध्ययन गर्दा यस पंक्तिकारले विगतमा निकालेको निश्कर्ष थियो– नेपालको राजनीति ‘राजनीतिक प्रदूषणको सिद्धान्त’बाट निर्देशित छ । स्नातकोत्तरको विद्यार्थी हुँदा निकालिएको त्यो निश्कर्ष अहिले केपी शर्मा ओलीको शासनमा पनि सामान्यीकरण भइरहेको छ । नेपाली कांग्रेस खत्तम भयो, अब हामी देश बनाउँछौं भनेर सत्तामा पुगेको नेकपामा अहिले ‘सतीदेवीको अंगपतन’ प्रारम्भ भएको छ । बाहिर […]

संघीयता कार्यान्वयनका सन्दर्भमा सुरुमा अधिकार तल जाने भन्नेमा सबैको साथ सहयोग रहेजस्तो देखियो । तर, तलका निकायहरुलाई स्थापित गर्ने सन्दर्भमा चाहिँ राष्ट्रिय बहस कम भएको देख्छु म । एक प्रकारले भन्ने हो भने गुनासो, आलोचना र टिप्पणीका विषय ज्यादा आए । तर, त्यहाँ भइरहेको के छ भन्ने कम आयो । यसमा एउटा त ‘स्कुल अफ […]

अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष र विश्व बैंकका सर्भेहरुले समग्र विश्व अर्थतन्त्रमा संकुचनका संकेतहरु देखा पर्न थालेको देखाएका छन् । विश्वको आर्थिक बृद्धिदर ओरालो लाग्न थालेको छ । अर्थविज्ञहरुले विश्वमा छ/आठ महिनाभित्र मन्दीको प्रवेश हुने अनुमान गरेका छन् । विश्व परिवेशमा नेपालको अर्थतन्त्रको एउटा पाटोलाई मूल्यांकनगर्दा हाम्रा मुख्य आर्थिक सूचकहरु अहिलेसम्म मजवुत देखिन्छन् । आर्थिक बृद्धिदर लगभग […]

२२ भदौ, काठमाडौं । कुनै पनि पेशा–व्यवसाय वा अर्थतन्त्रको मूख्य विकास र सुदृढीकरण आर्थिक वृद्धिसँग सम्बन्धित हुन्छ, त्यो भनेको उत्पादन हो । उत्पादन नभए सबै व्यवसायलाई समस्या हुन्छ । आर्थिक वृद्धि भएन भने यसको जगमा सृजना हुने रोजगारी, राजश्व, सामाजिक सुरक्षा सबै प्रभावित बन्छन् । अहिले देशले ७.१ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धि हासिल गरेको छ । […]

सुरुमा अब्बल देखिएको प्रदेश ३ सरकार अहिले हरेक काममा ढिलो हुँदै गएको छ । यो दुई वर्षको अवधिमा प्रदेश ३ सरकार कमजोर देखिएको छ । व्यवस्थापकीय पक्षबाट मात्र होइन, सरकारको काम गर्ने शैलीबाट पनि यो सरकार असफलताको दिशातिर अघि बढ्दै छ । प्रदेश सरकारले राम्रो काम गरोस, जनताको भावना अनुसार अघि बढोस् भन्ने हाम्रो चाहना […]