वातावरण जोगाऔं । जथाभावी फोहोर-मैला नगरौं । रुख-बिरुवा रोपौं । प्लाष्टिकजन्य पदार्थको प्रयोगलाई निरुत्साहित गरौं ।
यस्ता भाषण हामीले सानैदेखि सुन्दै आयौं । सुनाउँदै आयौ । तर, भनेर मात्र त्यसले खास उपलब्धी हुँदैन । जनचेतना जगाउने कुरा आफ्नो ठाउँमा छ । अहिले हाम्रो गाउँ-समाजमा वातावरण संरक्षणको अभियान लिएर पसेका कैयौं सरकारी/गैरसरकारी संस्था छन् । यद्यपि त्यसले समग्र वातावरण जोगाउने, सुधार गर्ने कुरामा कति उपलब्धी मिलिरहेको छ ? कसैले सोधीखोजी गरेको छैन ।
वातावरणको रक्षा
पर्यावरण जोगाउनका लागि तपाईंलाई अरुको उपदेश र अर्तीले केही गर्नेवाला छैन । बरु हामी आफैं जागरुक हुनुपर्छ । किनभने हामी बाँचेको युग, हामीले टेकेको माटो, हामीले फेरेको सास, हामीले लिएको अन्नपानी यही पर्यावरणको देन हो ।
आज हामी बाँच्नुमा, निरोगी हुनु र नहुनुमा यही वातावरणको भूमिका छ । अतः वातावरण कस्तो बनाउने भन्ने कुरा हामीमा निर्भर छ ।
आजको मात्र कुरा होइन, भोलिका दिनमा हाम्रा सन्ततीले कस्तो जीवन बाँच्ने ? कति स्वच्छ वायुमा सास फेर्ने ? कति जैविक अन्नपानी उपभोग गर्ने भन्ने कुरामा पनि आज हाम्रो भूमिका अपरिहार्य छ ।
हामी छोराछोरीको भविष्यका लागि जसरी धन-दौलत सुरक्षित गरिदिन्छौं । त्यसैगरी उनीहरु बाँच्ने वातावरण जोगाइदिने दायित्व पनि हाम्रो । अतः यसका लागि हामी नै जागरुक हुनुपर्छ । सचेत हुनुपर्छ । र, यो भोलिको काम होइन । हामीले आज नै गर्नुपर्छ । अहिले नै गर्नुपर्छ ।
वातावरण संरक्षणमा हामी के गर्न सक्छौ त ? हाम्रो भूमिका के हुनसक्छ त ? यसका लागि अरु केही गर्नै पर्दैन वातावरणलाई दुषित बनाउने हाम्रो प्रवृत्ति र कृत्य त्यागिदिए पुग्छ ।
आउनुहोस् केही प्रण गरौं
सुरु हामी आफैंबाट गर्नुपर्छ । हामी प्रण गरौं- कम्तीमा मेरो कारणले वातावरण प्रदूषण हुने छैन ।
– यस पर्षमा म कम्तीमा पचास/सय वटा विरुवा रोप्नेछु । (आफ्नै जग्गा चाहिन्छ भन्ने छैन, सार्वजनिक जग्गामा पनि हामीले वृक्षरोपण गर्न सक्छौं ।
– घरलाई प्रकृतिमैत्री बनाउनेछु । भान्सामा प्लाष्टिकजन्य पदार्थको प्रयोग कम गर्दै लानेछु ।
– बगैंचा, बार्दली, छत आदि ठाउँमा सानोतिनो बोट-बिरुवा रोप्ने छु । चाहे त्यो फूल होस् वा फलको । सामान्य कुनै विरुवा भएपनि रोप्नेछु ।
– तुलसी, पिपल जस्ता पर्यावरण शुद्ध गर्ने वनस्पति रोप्ने र हुर्काउनेछु ।
– घरभित्र पनि सानोतिनो बोट-बिरुवा (इनडोर प्लान्ट) सजाउनेछु । घरबाट उत्पादित फोहोरलाई सही ढंगले विसर्जन गर्नेछु ।
– कुहिने वा सड्ने प्रकारका फोहोरलाई मल बनाउनेछु । त्यसलाई करेसाबारी वा फूलमा प्रयोग गर्नेछु ।
– आफ्ना परिवार, छोराछोरीलाई लगेर वर्षमा एक दिन (वर्षायाम अनुकुल हुन्छ) वृक्षरोपण गराउने छु ।
– मेरो परिवारका कुनैपनि सदस्यको जन्मदिनमा रुख बिरुवा रोप्ने संस्कारको विकास गर्नेछु ।
– पर्यावरणमा हानी-नोक्सानी पुग्ने कुनै किसिमको काम गर्ने छैन । अनावश्यक रुख-बिरुवा मास्ने, काट्ने, लुछ्ने गर्ने छैन ।
– जथाभावी पानीको प्रयोग गर्ने छैन ।
