कुन उमेरमा गर्भधारण गर्दा के-के हुन्छ फाइदा, बेफाइदा ?

धेरैजसो महिलाहरूलाई प्रजनन क्षमता सम्बन्धी पर्याप्त जानकारी हुँदैन ।  खासगरी जैविक घडीको बारेमा त झन् न्यून जानकारी हुन्छ ।  यस्ता अवधारणाहरू तब मात्र सुनिन्छन्, जब कुनै जोडीले बच्चा जन्माउने योजना बनाउँछन् ।

सामान्यतया मानिसहरूलाई लाग्छ कि प्रजनन क्षमताको सम्पूर्ण जिम्मेवारी महिलाहरूको काँधमा हुन्छ, तर यो कुरा सत्य होइन ।  प्रजनन समस्याहरू पुरुष र महिला दुवैमा हुन सक्छ । यद्यपि, महिलाहरूको उमेरले प्रजनन क्षमतालाई धेरै हदसम्म प्रभावित गर्छ ।  प्रजनन क्षमताको जानकारी दुवैका लागि महत्वपूर्ण छ, किनकि यसले गर्भधारण, बच्चाको स्वास्थ्य र गर्भावस्थामा सही विकल्पहरू छनोट गर्नमा सहयोग गर्छ ।

पुरुषको तुलनामा महिलाहरूमा उमेरले प्रजनन क्षमतालाई कसरी प्रभावित गर्छ ?

यदि प्रजनन क्षमताका लागि उमेरलाई आधार मान्ने हो भने, यो पुरुष र महिलाहरूलाई फरक–फरक तरिकाले प्रभावित गर्छ ।  महिलाहरू जन्मजात निश्चित संख्यामा डिम्बहरू सहित जन्मिन्छन्, जुन उमेर बढ्दै जाँदा घट्दै जान्छ । एक निश्चित उमेरमा पुग्दा यी डिम्बहरू समाप्त हुन्छन् र फेरि उत्पादन हुँदैनन् । तर पुरुषहरूको शरीरमा भने जीवनभर शुक्रकीट उत्पादन भइरहन्छ ।  यस हिसाबले भन्न सकिन्छ महिलाहरूको गर्भधारण गर्ने उमेर सीमित हुन्छ ।  जब कि पुरुषहरू ६० वा ७० वर्षको उमेरमा पनि बाबु बन्न सक्छन् ।

अब जानौं, महिलाहरूका लागि प्रजनन क्षमताको सही उमेर के हो ?

२० देखि २९ वर्षको उमेरमा प्रजनन क्षमता

विज्ञहरूका अनुसार यो उमेर महिलाहरूले स्वस्थ बच्चा जन्माउनका लागि सबैभन्दा उपयुक्त हुन्छ । यो त्यही उमेर हो जब महिलाहरू सबैभन्दा बढी प्रजनन क्षमतामा हुन्छन् । यो दशकको सुरुवात र अन्त्यमा प्रजनन क्षमतामा कुनै फरक पर्दैन ।

यो उमेरमा गर्भधारणका फाइदाहरू

महिलाको अण्डामा आनुवंशिक असामान्यताहरू हुने सम्भावना कम हुन्छ, त्यसैले यो उमेरमा डाउन्स सिन्ड्रोम, थालासिमिया जस्ता आनुवंशिक रोगहरू भएको बच्चा जन्मने जोखिम पनि कम हुन्छ । गर्भपतनको जोखिम केवल १० प्रतिशत हुन्छ ।

जन्मँदा बच्चाको तौल कम हुने सम्भावना हुँदैन । बच्चा पूर्णरूपमा विकसित हुन्छ । आमालाई गर्भकालीन मधुमेह  वा उच्च रक्तचाप जस्ता स्वास्थ्य समस्याहरूको जोखिम निकै कम हुन्छ ।

यो उमेरमा गर्भधारणका बेफाइदाहरू

पहिलो पटक गर्भवती हुँदा जटिलताहरूको जोखिम बढी हुन्छ । यदि पीसीओडी, गर्भाशयमा फाइब्रोइड वा अन्य कुनै रोग छ भने, गर्भावस्थामा कठिनाइ हुन सक्छ ।पुरुषहरूको प्रजनन क्षमताको कुरा गर्दा, उनीहरूलाई धेरै चिन्ता गर्नुपर्दैन ।  यदि पुरुषमा बाँझोपन  देखियो भने, यो प्रायः खराब जीवनशैलीको कारण हुन सक्छ ।

मोटोपना, उच्च रक्तचाप, यौनजन्य रोगहरू वा मधुमेहले पुरुषको प्रजनन क्षमतालाई प्रभावित गर्न सक्छ । यदि पुरुषले आफ्नो जीवनशैलीमा सुधार गर्छ भने, बाँझोपनको समस्या समाधान गर्न सकिन्छ । यौनजन्य रोगहरूले शुक्रकीटको गतिशीलता र गुणस्तरलाई प्रभावित गर्छ ।

३० देखि ३९ वर्षको उमेरमा गर्भधारण

यदि कुनै महिला ३० देखि ३९ वर्षको उमेरमा गर्भवती हुन चाहन्छिन् भने, प्रत्येक महिना गर्भधारणको सम्भावना १५ प्रतिशतदेखि २० प्रतिशतको बीचमा हुन्छ । तर यो तब मात्र सम्भव छ जब उनमा कुनै गम्भीर स्वास्थ्य समस्या नहोस् ।  एक अध्ययन अनुसार, यो उमेरमा पहिलो प्रयासमा गर्भधारणको सम्भावना ६० प्रतिशत हुन्छ । जब महिला ३५ वर्षको उमेरमा पुग्छिन्, अण्डाको गुणस्तर र संख्या घट्दा उनको प्रजनन क्षमता कम हुन्छ । ३५ वर्षपछि स्वाभाविक रूपमा गर्भधारणको सम्भावना निकै कम हुन्छ । यो उमेरमा जुम्ल्याहा वा तिम्ल्याहा बच्चा जन्मने सम्भावना पनि बढी हुन्छ ।

यो उमेरमा गर्भधारणका बेफाइदा

-सिजेरियन डेलिभरीको दर धेरै हुन्छ ।

-बच्चामा आनुवंशिक समस्याहरू हुने सम्भावना बढ्छ ।

-गर्भपातको जोखिम पनि बढ्छ ।

-एक्टोपिक गर्भावस्थाकाे (नलीमा गर्भ रहने) जोखिम बढ्छ, जहाँ निषेचित डिम्ब गर्भाशयमा नभई डिम्बवाहिनी नली, पेट वा गर्भाशयको मुखमा बन्छ । यो जोखिम ढल्कँदाे उमेरमा गर्भधारण गर्दा बढ्छ ।

४० वर्ष र त्यसपछिको उमेरमा गर्भधारण

४० वर्षको उमेरपछि गर्भवती रहन गार्‍हो हुनसक्छ, तर यो ध्यान दिनुपर्छ कि ४० देखि ४२ वर्षको बीचमा प्रत्येक डिम्बाेत्सर्ग चक्रपछि गर्भधारणको सम्भावना ५ प्रतिशतले घट्छ । ४५ वर्षको उमेरमा पुग्दा यो सम्भावना १ प्रतिशतमा झर्छ ।  विश्वभर आधा महिलाहरू ४० वर्षको उमेरमा प्रजनन समस्याहरूबाट पीडित हुन्छन् ।  गर्भधारणका जोखिमहरू तेस्रो दशकमा जस्तै रहन्छन्, तर कुनै ग्यारेन्टी हुँदैन कि महिला गर्भवती हुन सक्छिन् ।  यो उमेरमा पुरुषको प्रजनन क्षमता पनि कम हुन्छ, किनकि उनीहरूको शुक्रकीटको संख्या घट्छ ।