अस्पतालमा दिइने सुईको आविष्कार कसरी भयो ? जानौं इतिहास

सिरिन्ज एक महत्त्वपूर्ण चिकित्सा उपकरण हो, जसले औषधि, खोप वा रक्त जस्ता तरल पदार्थलाई शरीरमा प्रवेश गराउने वा बाहिर निकाल्ने काम गर्छ । बिरामीको उपचारमा यो उपकरणको उपयोगिता धेरै छ । सिरिन्जको इतिहास र विकासको कथा निकै रोचक छ । यो चिकित्सा विज्ञानको प्रगतिसँग जोडिएको छ ।

सिरिन्जको प्रारम्भिक इतिहास

सिरिन्जको अवधारणा छैटौँ शताब्दीमा सुरु भएको मानिन्छ, यद्यपि त्यस समयमा यो आधुनिक स्वरूपमा थिएन । प्राचीन समयमा जनावरको पिसाबको थैली र हड्डीको ट्युबबाट बनाइएका प्रारम्भिक सिरिन्जहरू प्रयोग गरिन्थे। यी उपकरणहरू आधारभूत थिए र मुख्यतः तरल पदार्थ स्थानान्तरण गर्न प्रयोग हुन्थे । बिस्तारै, वैज्ञानिकहरूले यिनलाई मानव प्रयोगका लागि उपयुक्त बनाए ।

आधुनिक सिरिन्जको जन्म

सिरिन्जको आधुनिक स्वरूपको विकास १९औँ शताब्दीमा भएको हो । सन् १८५३ मा, स्कटल्याण्डका चिकित्सक अलेक्जेन्डर वुड र फ्रान्सका चार्ल्स प्रावाजले काँच र धातुबाट बनेका सिरिन्जहरू विकास गरे । यी सिरिन्जहरूमा खोक्रो सुई जोडिएको हुन्थ्यो, जसले औषधिलाई सिधै रक्तनलीमा पुर्‍याउन सक्थ्यो । अलेक्जेन्डर वुडले मर्फिन इन्जेक्सनका लागि यो सिरिन्ज प्रयोग गरे, जसले दुखाइ व्यवस्थापनमा क्रान्तिकारी परिवर्तन ल्यायो । यो नै आधुनिक सिरिन्जको पहिलो व्यावहारिक स्वरूप मानिन्छ ।

प्रारम्भिक सिरिन्जहरू पुनःप्रयोग गर्न मिल्ने थिए, तर सङ्क्रमणको जोखिम उच्च हुन्थ्यो । यी सिरिन्जहरूलाई उमालेर वा रासायनिक रूपमा कीटाणुरहित गर्नुपर्ने प्रक्रिया समय खर्च हुने र जोखिमपूर्ण थियो ।

डिस्पोजेबल सिरिन्जको आविष्कार

सन् १९५० को दशकमा, न्यूजिल्याण्डका फार्मासिस्ट कोलिन मर्डोकले पहिलो डिस्पोजेबल प्लास्टिक सिरिन्जको आविष्कार गरे । यो सिरिन्ज सस्तो, हलुका र एकल प्रयोगका लागि उपयुक्त थियो । यसले सङ्क्रमणको जोखिमलाई उल्लेखनीय रूपमा घटायो र विश्वव्यापी खोप अभियानहरूमा ठूलो योगदान दियो । यो आविष्कारले चिकित्सा क्षेत्रमा ठूलो परिवर्तन ल्यायो ।

सेफ्टी सिरिन्ज र अटो-डिसेबल सिरिन्ज

सन् १९८० को दशकमा, एचआईभी/एड्स र हेपाटाइटिस जस्ता रक्तजन्य रोगहरूको फैलावटले सिरिन्जको सुरक्षालाई लिएर चिन्ता बढायो । यसले सेफ्टी सिरिन्जको विकासलाई प्रेरित गर्‍यो । यस्ता सिरिन्जहरूमा सुई स्वतः बन्द हुने वा ढाक्ने प्रणाली हुन्छ, जसले स्वास्थ्यकर्मी र बिरामीलाई सुईको चोटबाट बचाउँछ ।

सन् १९९० को दशकमा, विश्व स्वास्थ्य संगठनको पहलमा अटो–डिसेबल सिरिन्जहरूको प्रयोग बढ्यो । यी सिरिन्जहरू एक पटक प्रयोग गरेपछि स्वतः लक हुन्छन्, जसले पुनःप्रयोगलाई असम्भव बनाउँछ । यो विशेष गरी विकासशील देशहरूमा सङ्क्रमण नियन्त्रणका लागि प्रभावकारी साबित भयो ।

आधुनिक समयमा, प्रीफिल्ड सिरिन्जहरूको प्रयोग बढ्दो छ, विशेष गरी खोप र इन्सुलिन जस्ता औषधिहरूका लागि । यी सिरिन्जहरूमा औषधि पहिल्यै भरिएको हुन्छ, जसले प्रयोगलाई सजिलो र सुरक्षित बनाउँछ । साथै, नयाँ प्रविधिहरू जस्तै स्मार्ट सिरिन्ज र माइक्रोनिडल सिरिन्जहरूले चिकित्सा क्षेत्रमा थप सुधार ल्याइरहेका छन् ।

सिरिन्ज बजारको विस्तार

सिरिन्जको विश्वव्यापी बजारले चिकित्सा विज्ञान र अर्थतन्त्रमा महत्त्वपूर्ण योगदान दिएको छ । २०२४ सम्ममा विश्व सिरिन्ज बजारको आकार करिब १७ अर्ब अमेरिकी डलर पुगेको छ । यसमा डिस्पोजेबल, प्रिफिल्ड र विशेष मेडिकल सिरिन्जहरू सबै समावेश छन् । बजार स्वास्थ्य सेवाको वृद्धि, खोपको माग र सुरक्षित इन्जेक्सन प्रविधिको विकासले अगाडि बढाएको हो ।

यो वृद्धिका प्रमुख कारणहरू निम्न छन् :

खोप अभियानहरू : कोभिड–१९ महामारीले खोप र सिरिन्जको माग र उत्पादनलाई तीव्र बनायो ।

दीर्घ रोगहरू : मधुमेह, क्यान्सर र अन्य रोगहरूको उपचारमा सिरिन्जको प्रयोग बढ्दो छ ।

स्वास्थ्य सेवाको पहुँच विस्तार : विकासशील देशहरूमा स्वास्थ्य सेवाको पहुँच बढेसँगै सिरिन्जको माग बढेको छ ।