राती खाना खानु स्वास्थ्यका हिसाबले त्यती अनुकुल मानिदैन । जब हामी राती अबेर खाना खान्छौं, खानेकुरा पच्न पाउँदैन । किनभने रातको समयमा विश्राम गरिन्छ । यतिबेला शरीरलाई अतिरिक्त उर्जा आवश्यक हुँदैन । त्यसैले हामीले खाएको खानेकुरा पचाउनै गाह्रो हुन्छ । अपच हुने त छँदैछ, शरीरमा आवश्यक्ताभन्दा बढी क्यालोरी जम्मा हुन्छ । वोसो लाग्ने, मोटोपन बढ्ने […]

शरीरलाई निरोगी, तन्दुरुस्त राख्न कस्तो खानेकुरा खाने भन्ने कुरा मात्र काफी छैन । कसरी पकाउने, कतिबेला खाने, कति खाने, कसरी खाने भन्ने कुरा पनि उत्तिकै महत्वपूर्ण छ । त्यसैगरी खाना खानुअघि के गर्ने, खाना खाइसकेपछि के गर्ने वा नगर्ने भन्ने कुराले पनि यसमा अर्थ राख्छ । जस्तो कि, खाना खानुअघि पानी सेवन गर्नु उचित मानिदैन […]

शारीरिक स्वास्थ्यको सोझो सम्बन्ध छ खानपानसँग । त्यसैले त भनिन्छ, जस्तो खान्छौं, हामी त्यस्तै हुन्छौं । हामीले ग्रहण गर्ने भोजनबाट नै शरीर निर्माण हुने पनि हो । अतः खाना कस्तो खाने भन्ने कुरा जति महत्वपूर्ण त्यती नै महत्व छ, कुन समयमा खाने भन्ने । धेरैजसो भन्ने गर्छन्, खाना खाने निश्चित समय तालिका हुनुपर्छ । जस्तो […]

यो संसारमा खानाका शौखिनहरुको कुनै कमी छैन । तर हरेक दिन ३५ किलो खानेकुरा कोही मानिसले खान सक्दछ भन्ने कुरा सायद कसैलाई विश्वास लाग्ला । तर नपत्याइ कहाँ पाइन्छ र ? विश्वको इतिहासमा एकजना यस्ता राजा थिए, जसले दैनिक ३० किलो खाना खान्थे । हरेक दिन ३० किलो खानेकुरा खाने मात्र कहाँ हो र ? […]

भोकको माध्यमबाट हाम्रो शरीरले बताउँछ कि कहिले त्यसलाई इन्धन अर्थात् खानाको जरुरत छ । तर, हाम्रो खाने इच्छा केवल भोकसँग मात्र जोडिएको छैन । किनभने भोक नलागेर पनि हामी खान्छौं र यादाकदा भोक लागे पनि केही खाइरहेका हुँदैनौं । खानासँग जोडिएको केही संकेतले हाम्रो खाने इच्छामा असर पारिरहेको छ । हाम्रो खाने इच्छा पनि सधैं […]

हामीलाई मसलेदार खानेकुरा मनपर्छ । मासुजन्य खानेकुरा मनपर्छ । तेलमा तारेको, भुटेको भनौं डिप फ्राई गरेको खानेकुरा मनपर्छ । थरीथरीको मिश्रण भएको चटपटे मनपर्छ । चिल्लो, पीरो, अमिलो, मसलेदार स्वादमा हाम्रो जिब्रो रमाउछ । तर, यस्ता खानेकुरा मुखबाट भित्र पुगेपछि हानिकारक बनिदिन्छ । जब मसेदार, तारेको, भुटेको, चिल्लोचाप्लो खानेकुरा पेटमा पुग्छ, पाचन प्रक्रियामा समस्या हुन्छ […]

खानाले शरीरलाई पोषण प्रदान गर्छ । निरोगी र जीवित राख्छ । त्यसैगरी खानाले नै हामीलाई रोगी र जीर्ण बनाउँछ । खानपानबीच पनि यस्तो भेद छ । खान नपाएर वा भोकमरीले मान्छेहरुको मृत्यु भएको छ । उचित खानाको अभावमा कुपोषणले ग्रस्त भएका छन् । जबकी आवश्यक्ताभन्दा बढी खाएर पनि मान्छेहरुको मृत्यु भएको छ । खाना खाएकै […]

फर्सीको मुन्टा भन्नसाथ तपाईंको मुखमा पानी आउँछ । धेरैका लागि यो स्वादिलो सब्जी हो । बेथे र लट्टेको स्वाद पनि तिख्खर हुन्छ । अतः यी सबै अहिलेको मौसमी सागपात हुन् । मौसम अनुकुल सागपात किन खाने ? दुई कारण छन् । एक, यसमा असली स्वाद पाउन सकिन्छ । दोस्रो, आवश्यक पौष्टिक तत्व पाइन्छ । हुन […]

दशैंको रौनक हाम्रो भान्सासम्म भित्रिसकेको छ । यतिबेला भान्समा थरीथरीका परिकार पाक्न थालेका छन् । टाढा भएका परिवारका सदस्यहरु घर फर्किएका छन् । पारिवारिक जमघटमा मिठो-मसिनो खान नै पर्‍यो । त्यो पनि दशैंको अवसरमा । आगन्तुकलाई मिठो ख्वाउन हामीलाई पनि जाँगर चल्छ । बर्षदिनमा एक पटक जुर्ने यो अवसरलाई किन उम्कन दिने ? थरीथरीका खानेकुरा […]

तपाईं बाँच्नका लागि खानुहुन्छ कि खानका लागि बाँच्नुहुन्छ ? यो प्रश्न यसकारण कि, धेरै मानिसहरु फुर्तिसाथ भन्छन् कि उनीहरु त बस् खानका लागि बाँच्छन् । खानेकुरासँग हाम्रो सम्बन्ध गहिरो छ । यसमा खाने चिजको मूल्य, त्यसको उपलब्धता र आसपासका व्यक्तिको खानपान शैलीले धेरै कुरामा प्रभाव पारिरहेको हुन्छ । भोकको माध्यामबाट हाम्रो शरीरले बताउँछ कि कहिले […]

खाना खानुको अर्थ अब पेट भर्नु वा अघाउनु मात्र होइन । खानासँग हाम्रो स्वस्थ्याको गहिरो नाता छ । भनिन्छ, जस्तो खाना खाइन्छ, स्वस्थ्य त्यस्तै हुन्छ । हो पनि, सही किसिमको खानपानले हामीलाई स्वस्थ्य, निरोगी, तन्दुरुस्त बनाउँछ । भुल्न नहुने कुरा के पनि छ भने, त्यही खाना हो, जसले हामीलाई रोगी र जिर्ण बनाउँछ । विकासनन्दले […]

अफसोचको कुरा त के छ भने, धेरैजसो हामी मसलेदार, तारेको, भुटेको, पीरो-अमिलो खाना खान्छौं । सन्तुलित र स्वस्थ्य खाना खाँदैनौ । यसको केहि कारण छन् । पहिलो कारण त यो हो कि, हामीसँग सन्तुलित खाना खाने समय छैन । हामी दिनभर हतारमा छौं । हामीसँग हरेक काम गर्ने समय हुन्छ । तर, आरमसाथ स्वस्थ्य खानपान […]

हरेक खानाको आ-आफ्नै विशेषता र महत्व हुन्छ । तर, खानेकुराको विशेषता र महत्वबारे जानकारी नहुँदा कैयौं मान्छे भ्रमको शिकार हुन्छन् । भ्रमकै कारण धेरैलाई कुन खाना कतिबेला खाँदा ठीक हुन्छ भन्ने जानकारी हँदैन । स्वास्थ्यका लागि फाइदाजनक हुँदाहुँदै पनि मानिसले उचित समयमा उचित खानेकुरा खाइरहेका हुँदैनन् । यसले खानाको विशेषता त कम हुन्छ नै, आवश्यक […]

दुधलाई शुद्ध र पोषणयुक्त पेय मानिन्छ । हामीकहाँ गाईको दुध खाने गरिएको छ । गाईको दुध भिटामिन ए, भिटामिन बी र डि, क्याल्सियम, प्रोटिनको स्रोत हो । दुध आफैमा स्वादिलो हुन्छ । कतिले त्यसलाई थप स्वादिलो बनाउन चिनी मिसाउँछन् । मह मिसाउँछन् । सबैभन्दा राम्रो काइदा चाहि के भने, दुधमा सख्खर मिसाउनुपर्छ । यसरी सख्खर […]

खाना पकाउनुलाई पूर्विय संस्कृतिमा ‘पाककला’ भनिन्छ । पश्चिमी समाजले ‘कुलिनरी आर्ट’ । तर, हामीले खाना पकाउने कुरालाई ‘कला’ मानेका छौ त – यसलाई सामान्य कर्मकाण्ड पो मानिरहेका छौ कि ? वास्तवमा खाना पकाउनु भनेको कला हो । जब पकाउने क्रममा कला मिसाइन्छ, त्यो स्वादिलो, स्वस्थ्यकर र सुपाच्य हुन्छ । हाम्रा पिता-पूर्खाहरुले भन्ने गरेका छन्, खाना […]

सुन्दा सामान्य लाग्छ वा अपत्यारिलो पनि, यौन जीवनमा खानपानको असर हुन्छ । यद्यपी यो सत्य हो हामीले गर्ने खानपानले हाम्रो यौन जीवनमा प्रभाव पार्छ । खानाको असर हर्मोनमा पर्छ । हर्मोनले यौनसुखमा केहि न केहि असर गर्छ नै । केहि यस्ता खानेकुरा हुन्छ, जसले प्रजनन र सम्भोग सुखमा नकारात्मक असर पर्छ । के हुन् त […]

अक्सर हामी खानेकुरा ताजा राख्न फ्रिजको प्रयोग गर्छौं । अन्डा पनि फ्रिजमा राख्छौं । तर, अन्डालाई फ्रिजमा राख्नु उपयुक्त हुँदैन । फ्रिजमा अन्डा स्टोरेज गर्दा फाइदा होइन, नोक्सानी हुन्छ । ब्याक्टेरियाको खतरा फ्रिजमा राखिएको अण्डामा ब्याक्टेरिया पस्ने सम्भावना हुन्छ । यो स्वास्थ्यको लागि हानीकारक हुने नै भयो । यो प्रक्रिया कस्तो हुन्छ ? यसरी आउँछन् अण्डामा […]

   ‘हाउ, कति लाखको घडी लाउँछ, कति लाखको मोबाइल बोक्छ भनेर सोध्ने होला हैन ?’ कुराकानीको थालनीमै तक्मे बुढा रौसिए । हामीले तक्मेलाई भिडियो सम्पादन गर्ने एक स्टुडियोमा भेटेका थियौं । उनी ट्राउजर र पातलो ज्याकेटमा थिए । जुँगा ज्यूँको त्यूँ थियो । टिपिकल मंगोलियन वर्णका तक्मेले दुई हात जोडेर स्वागत गरेका थिए ‘लौ, सेवारो […]

खाना कस्तो खाने ? स्वास्थ्यको सवालमा यस्तो प्रश्न स्वभाविक रुपमा उठिरहेका हुन्छन् । शरीरलाई आवश्यक सवै पोषक तत्व भएको खानेकुरा खानुपर्छ भनिन्छ । खाना सुपाच्य, स्वस्थ्य हुनुपर्छ । तर, सन्तुलित, स्वस्थ्य खाना खाएर मात्र पुग्दैन । खाने समय पनि निश्चित तालिका अनुरुप हुनुपर्छ । स्वास्थ्यका लागि कस्तो खानेकुरा राम्रो भन्ने कुराले जति महत्व राख्छ, उत्तिनै […]

 कामको धपेडीले थकाई लाग्नु स्वभाविक हो । तर, कहिले कहीं कुनै शारीरिक क्रिया बिना नै थकाइ लाग्छ, अल्छी लाग्छ । कुनैपनि काम गर्न जाँगर चल्दैन । यसले हाम्रो सामन्य दिनचर्या समेत प्रभावित हुन्छ । किन यस्तो हुन्छ त ? सामन्यतः हाम्रो शरीरमा भिटामिन्सको कमीले गर्दा अल्छी लाग्छ, थकान महसुष हुन्छ । भिटामिन कति लिने वा […]

सुन्दैमा अनौठो तथा अपत्यारिलो लाग्ने । तर यो दुनियामा असम्भव भन्ने केही रहेनछ क्यारे । हुँदा हुँदा अब मानव विर्यबाट समेत खानेकुरा बनाउन थालिएको छ । बेलायतको लण्डनमा हालैका दिनहरुमा मानिसहरुमा मानव विर्य मिश्रित परिकारहरु बनाउने नयाँ क्रेज बढेको छ । लण्डनमा विर्यमिश्रित खानेकुरा बनाउन सिकाउने कक्षा नै संचालनमा आएको छ । यो कक्षामा सहभागी […]