मैले घर छाड्ने भएँ । तर, छाडेर जाने कहाँ ? दश वर्षको सिँगाने फुच्चे कहाँ जाओस् । घरबाट पूर्व, पश्चिम, उत्तर, दक्षिण चारै दिशामा आधा घण्टाको बाटो बाहेक पर पुगेको छैन । अब कुन दिशामा कता जाऔँ ? दिनभरि त जहाँ पुग्छु पुगौँला, हिँडौँला । तर, घाम फुत्त डाँडापारि खसेपछि झ्याप्प्पै साँझ पर्छ । अनि कहाँ बस्ने ?
अझ त्यसपछि कालो अनुहार लगाएर डरलाग्दो रात आउँछ । अनि कसको घरमा पस्ने ? अर्काको घरमा बास माग्नुपर्ने अवस्थाको ज्ञान हुँदो हो त म घरै किन छाड्ने भन्थेँ र ? यी सब सम्भावनाहरू थाहा पाउँदो हो त म बुबाको गाली पचाएर चुपचाप घर बस्ने थिएँ । तर, म त मन भारी बनाएर घर छाड्ने भएँ ।
मलाई आफू गुटुटु गरेर भुइँतलामा धुलो झार्दै कुदेको चोटाकोठा आफ्नो लागेन । आमाले ‘चप्पल अलि परै खोलेर आइज’ भन्दा पनि नटेरेर पट्यास पट्यास चप्पल पड्काउँदै पसेको भान्साकोठा आफ्नो लागेन । मलाई त घरको आँगन, पींढि, भित्ता, दलिन सबै बाको लाग्यो। आफ्नो लागेन । मलाई आफुले लगाइराखेको सुकिलो लुगामा पनि बाको पसिना गनायो । त्यही भएर मलाई बुबाको सबथोक बुबाकै घरमा छोडेर हिँड्ने मन भयो ।
बाले साह्रै चित्त दुखाइदिएका थिए । मन कुँडिएको थियो । तर, यदि हेरेको थिएँ भने ऐना, म देख्ने थिएँ काटीकुटी बाको जस्तै अनुहार । म कसरी छोड्न सक्थेँ उप्काएर बुबाको अनुहार आफ्नो खप्परबाट ? ऐना हेरेको थिइनँ । र पो म निबुवा निचोर्दा चाउरिने हत्केलाजस्तो चाउरिएको मन बोकेर घर छाड्ने भएँ ।
बाले बेस्सरी हकारेका थिए । त्यति त सहेकै हो सधैँ । अलिअलि कुट्थे । त्यो पनि पचिरहेकै थियो । तर, आज गाला रन्किने गरी निर्मम कुटे । यो भने नयाँ भएको थियो । यदि यस्तो विशेष परिस्थिति नआएको भए म बस्ने थिएँ आफ्नै घर ठानेर । तर, मैले आफ्नो घर ठानेर बस्ने अनुमति गुमाइसकेको थिएँ । घर छाड्ने मन बनाइसकेको थिएँ ।
‘मेरो घरमा बस्न पर्दैन यस्तो चोर । आज पसलको सामान चोर्छ । भोलि चक्कु बोकेर बटुवाको खल्ती काट्छ । पर्सि खुकुरी बोकेर बजारमा डकैती गर्छ । यस्ता मान्छेलाई भात खुवाएर पाल्न सक्दिनँ म ।’ यति वाक्य बोलिरहँदा गाला रातै हुने गरी बा’ मलाई गोदिरहे । म हिक्का रोक्दै सहिरहेँ ।
मलाई त आमा पनि आफ्नै लाग्थ्यो । तर, आज आफ्नो लागेन । मेरो गालामा बाको मोटो हत्केलाको प्रहार पर्दा पनि आमा मौन बसिरहिन् । बाले एक थप्पड हाने। मैले आमालाई हेरेँ । आमा भावशुन्य थिइन् । एवं रीतले बाले पाँच थप्पड हानेपछि बल्ल आमा ‘भयो अब नकुट्नुस्’ भनेर छेक्न आइपुगिन् ।
पाँच थप्पड यसले खानैपर्छ भन्ने मानसिकता बोकेर बाको प्रहारमा मौन सहमति जनाएकी आमा मलाई मायालु लागिनन् । जब बा दुश्मन लागे, आमा पराई लागिन्, तब मलाई घर आफ्नो लागेन । र, मैले मुटु गाँठो पारेर घर छोड्ने निर्णय गरेँ।
गोदाई खाएको रात आँशु पिएरै म बाको घरमा सुतेँ । घर त छोड्छु छोड्छु । तर, अहिले राति कता निस्किनु ? गाडी पनि त पाइँदैन । त्यसैले भोलि बिहान घर छोड्ने निधो गरेँ ।
त्यसरात मैले खाना पनि खाइनँ । दुश्मनले खेती गरेर ल्याएको चामलका दानाहरू निष्ठुरी पराइले पकाएकी थिइन् । एक थोपो पनि मायाको रस नभएको भातका सीता निल्न मलाई रहर जागेन ।
‘नखाए नखाओस् भातमारा चोरले । यही भात लतारेर बिग्रेको हो यो । यही भात बढी भएर यो अर्काको पसलबाट चाउचाउ चोर्ने भा’को ।’ बाले यति भनेपछि म सुतेको ओछ्यानमै भातको थाल बोकेर मलाई उठाउन कुममा घोचिरहेकी आमाले थाल लगेर झ्याँगामा खन्याइन् अनि चुलो लोटाई पोती गरिन् ।
बा त दुश्मन भैगए । खान दिन्नँ भने भने । तर, आमा ? किन कर गरिनन् मलाई ? किन आफ्नै हातले मुछेर कोच्याई कोच्याई खुवाइनन् ? किन भनिनन् ‘बाले त्यति भनेको सहनुपर्छ । बाले त्यति गोदेको पनि आफ्नै लागि हो । असल बन्नुपर्छ भनेर हो । अर्काको लहैलहैमा लागेर चोर्ने ठग्ने काम गर्नुहुन्न । ल यति भात खाइदेउ नत्र रातभरि पेट क्याउँ क्याउँ गर्छ ।’ तर, अहँ आमाले यस्तो भन्दै भनिनन् ।
बा त जहिल्यै गाली गर्ने, कुट्ने गर्थे । जब आमा पनि आफ्नो जस्तो लागिनन्, मलाई रातभरि पेटको भोकभन्दा बढी मनको भोकले सतायो । मायाको भोकले सतायो । आखिर को रहेछ र यो दुनियाँमा मलाई माया गर्ने ? कोही त रहेनछ ।
कोल्टे फेरिरहें । आँशु, सिँगान अनि र्याल सप्पै सोसेर सिरानी लपक्कै भिजेको थियो । मनभरि कुराहरु खेलिरहे । के गल्ती गरेको थिएँ र मैले ? साथीले चाउचाउ ल्याएको थियो । सँगै बसेर खाएँ । यही त हो । के थाहा उसले पैसा नतिरी ल्याएको कुरा ? पैसा दिन बिर्सेछ भनेर साथीसँग पैसा मागेको भए भैहाल्थ्यो त । कुरा लगाउँदै हिँड्नु जरुरी थिएन त्यो पसलेलाई पनि ।
साथीले दिएको जाबो दुई मुठ्ठी चाउचाउ खाँदैमा म कसरी चोर भएँ ? किन कुरा लगाउनुपरेको मेरो बालाई ? म घरमात्र हैन, गाउँ छोड्ने भएँ । जब गाउँ नै छोड्ने भएँ भने म किन बाँकी राख्नु त्यो पसलेलाई । मैले प्रण गरें । घरबाट निस्कँदा खुकुरी लिएर निस्किनेछु । छप्काउनेछु पसले बसन्तेलाई ।
फेरि सोचेँ । सकुँला र ? ज्यानै मार्नु त अलि अप्ठ्यारो कुरा । त्यसमाथि म फुच्चे मान्छे । उल्टै खुकुरी खोसेर मलाई नै छप्कायो भने ? धन्न यस्तो विचार आयो । मैले बसन्तेलाई नमारी गाउँ छोड्ने भएँ ।
तर, के म कसैलाई केही प्रभाव नपारी गाउँ छोडौँ र ? बदला नलिकन त कसरी गाउँ छोड्नु ? ढुंगा या चिर्पटले हिर्काएर भाग्नेछु बसन्तेलाई । ऊ मलाई लखेट्दै पछिपछि आउन सक्छ । त्यसैले मैले चिर्पटको पहिलो प्रहार उसको घुँडामा गर्नुपर्छ । यसो भयो भने ऊ मलाई लखेट्न आउन सक्दैन । खुट्टा खोच्याएर भए पनि लखेट्दै आयो भने ढुंगाले निधारमा लाग्ने गरी हान्नुपर्छ । मैले योजना बनाएँ ।
तर, यसरी बसन्तेलाई हिर्काउँदा त हल्ला हुन सक्छ । अरु मान्छेले पनि लखेट्न सक्छन् । म समातिन सक्छु । समातिएँ भने त झन् बर्बाद ! शुरुमा गाउँलेहरुको कुटाई खान सक्छु । त्यसपछि बाबुको । साथीले चोरेर ल्याएको चाउचाउ अलिकति हत्केलामा थापेर खाँदा त कुट्ने बाउले मान्छे मर्ने गरी ढुंगाले हिर्काउँदा मलाई के गर्लान् ? मेरो सास ढक्क फुल्यो । अनि मैले बदला नलिइकन गाउँ छोड्ने निधो गरें ।
मैले योजना बनाएँ । म झिसमिसेमै उठ्नुपर्छ । आमाभन्दा पनि चाँडो । बत्ती नबालिकन अँध्यारैमा लुगा लगाउनुपर्छ। स्कुल जाने झोलामा केही लुगाहरु राख्नुपर्छ ।
अनि सोचेँ, बाटो त टाढा होला । यात्रा लामो हुन सक्ला । खर्च पनि त चाहिएला । सुस्तरी पस्नेछु बाआमाको कोठामा । ढोका छेवैको किलोमा झुण्डिरहेको हुनेछ बाको कमिज । त्यसैको खल्ती खाली गर्नेछु । तर, कमिज खस्यो भने ? ढोकामा चुकुल छैन, त्यो त थाहा छ । तर, ढोका ठेल्दा चुईचुई गरेर बज्यो भने ? बाको निद्रा खुलिसकेको रहेछ भने ? म फेरि नर्भस भएँ । झन् कति खाने होला त्यसपछि गोदाई ?
बरु उज्यालो भएपछि निस्किँदा ठीक होला । स्कुलबाट सोझै भाग्दा ठीक होला । बिहान बा यताउता लाग्दा बरु फुत्त पैसा निकाल्न पनि सजिलो हुन्छ । अब मैले अँध्यारोमा हैन, उज्यालोमा घर छोड्ने भएँ ।
घर छाड्ने अनेक योजनाहरु बने । स्कुलबाट भाग्ने योजना ठीक लाग्यो । साथीहरुको अनुहार झल्झली नाचे । सबै बिराना हुनेछन् । मैले घर छोडेपछि घर बिरानो हुनेछ । माटो त माटो नै हो, तर आफ्नो घरको भित्तो लिपेको माटोको बास्ना बेग्लै हुने रहेछ । कमेरो त कमेरो नै हो, तर आफ्नो घरको कमेरोको चमक बेग्लै उज्यालो हुने रहेछ । मलाई भने आजैका मितिदेखि बाको घर गन्हाउन थालेको थियो । अँध्यारो लागेको थियो । त्यसैले म यो घर छाड्ने भएको थिएँ।
गाउँ त गाउँ नै हो । तर, आफ्नो गाउँमा शीर बलियो गरी ठाडो हुँदोरहेछ । छाती फराकिलो भएर फैलिँदो रहेछ । तर, आजकै मितिदेखि मलाई मेरो गाउँमा आफ्नो शीर निहुरिएको महशुस भएको थियो । चौतारोमा बसेर उत्तम र मैले चाउचाउ खाइरहँदा बसन्तेले पछाडिबाट उत्तमको कठालो च्याप्प समाएको थियो । ‘चोर सालेहरु पख तिमार्का बाउहरुलाई नभन्दिई ।’
यति भनेर उत्तमको गाला नीलो हुने गरी हिर्काएको थियो । ‘मैले घरबाट ल्याएको’ भनेर उत्तमले झोलाबाट निकालेको वाईवाई चाउचाउ अलिकति मेरो मुखमा थियो । मलाई निल्नु कि ओकल्नु भएको थियो । तर स्वाद मीठो भएर होला, चाउचाउ सुस्तरी घाँटीबाट पेटतिर ओर्लिएको थियो । चोरको पगरी गुथिएको भएर होला छाति साँघुरिएको थियो । त्यसैले त म गाउँ छोड्ने भएको थिएँ ।
कुराहरु पखेरामा बाँदरका बथान आएर खेलेझैं कहिले सोचको यो हाँगामा आएर खेल्थे । कहिले तर्कनाको त्यो हाँगामा गएर झुन्डिन्थे। बेस्सरी कल्यांग मल्यांग गरे एकछिन । अनि कता गए गए । हराए । म निदाएँ।
‘हैन स्कुल जानी बेला भैसक्यो, अझै उठ्दैन त यो ।’ आमाको आवाज कानमा आएर ठोक्किएपछि ब्युँझिएँ । रेडियोमा आठ बजेको अंग्रेजी समाचार बजिरहेको थियो । जेठको घाम, पनि चरक्क हुने गरी बिहानै चर्किएको थियो । उठेर हातमुख धोएँ । आमाले चिया दिनुभयो । अरे ! यो के अचम्म ? आमाले त दुनोट पनि दिनुभयो । म जिल्ल परेर हेरिरहें ।
‘हिजो राति भोकै सुतिस् भनेर बाले बिहानै मास्तिर बजार पुगेर ल्याइदिनुभा’। चाँडो उठ्यो भने दिनु भन्नु हुन्थ्यो तँ रातभरि यता र उता फर्केर सुँक्सुँकाइराथिस् । निद्रा नपुग्या होला भनेर सबेरै बोलाइनँ । अब यति खाएर एक्छिनाँ भात खानू ।’
मैले निन्याउरो अनुहार बनाएर हस् भनें । आवाज भने प्रष्ट गरेर निस्किनै मानेको थिएन ।
चियामा दुनोट चोबेर खाँदा झल्झली बा सम्झिएँ । कुट्ने बानी बदल्ने हो भने मेरा बाजस्ता असल मान्छे अरु कोही छैनन् ।
‘ए सुन् त ।’ आमाले फेरि भन्नुभयो ।
‘अबदेखि तँलाई खान मन भयो भने मलाई भनेस्। बाले यी यस्तो पनि ल्याइदिनुभाछ ।’ आमा मुस्कुराउँदै वाईवाई चाउचाउको कार्टुन बोकेर आउनुभो । मेरा आँखाबाट हर्षाश्रु बगे ।
‘सधैँ स्कुल जाँदा एउटा-एउटा खाजा लैजान्छु हई आमा ? मैले बल्ल प्रष्ट बोलीमा भनें । आमाले पनि हुन्छ भन्नुभो ।
त्यसदिन मैले कहिल्यै घर नछोड्ने निधो गरें ।
