१६ पुस, डोटी । राष्ट्रिय सभा निर्वाचन प्रयोजनका लागि मंगलबार बिधिवत् रुपमा निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय स्थापना भएपछि चुनावी चहलपहल सुरु भएको छ ।
माघ ९ गते हुने निर्वाचन प्रयोजनका लागि सुदूरपश्चिम प्रदेशको निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय डोटीको सिलगढीमा राखिएको छ ।
निर्वाचन आयोगले उच्च अदालत रहेको जिल्लाको जिल्ला न्यायाधीशलाई निर्वाचन अधिकृत तोक्ने र सोही जिल्ला सदरमुकाममा मतदानस्थल तोक्ने व्यवस्था गरे अनुरुप डोटी जिल्ला न्यायाधीश बिदुर काफ्लेलाई निर्वाचन अधिकृत तोकिएको छ ।
महिला एक र अन्य एक गरी दुई सदस्यका लागि हुने निर्वाचनमा सिलगढीको पद्म पब्लिक मुक्तिनारायण माबिलाई मतदान स्थल तोकिएको छ । उक्त स्थलमा दुई मतदान केन्द्र हुने निर्वाचन अधिकृत काफ्लेले जानकारी दिए ।
संविधान प्रारम्भ भएपछि पहिलो पटक सदस्यको पदावधि कायम गर्दा गोला प्रथाद्वारा एक तिहाइको दुई वर्ष, अर्को एक तिहाइको चार वर्ष र बाँकी एक तिहाइको ६ वर्षको हुने गरी पदावधि कायम हुने संबैधानिक व्यवस्था अनुरुप गोला तान्दा नेपाली कांग्रेसको तर्फबाट अन्यको कोटामा निर्वाचित बद्रीप्रसाद पाण्डे र नेकपाको तर्फबाट महिलाको कोटामा निर्वाचित कमलाकुमारी ओलीको दुई वर्षे कार्यकाल भाग परेको थियो । दुवै सदस्यहरुको पदावधी फागुन २० गते समाप्त हुँदैछ ।
निर्वाचन आयोगले सार्वजनिक गरेको निर्वाचन कार्यक्रम अनुसार भोलि बिहीवार मतदाता नामावली प्रशासन हुनेछ । बिहीवारनै मतदाता नामावली उपर दावी बिरोधको काम हुनेछ ।
शुक्रवार अन्तिम नामावली प्रशासन हुनेछ । पुस २० गते उम्मेदवारी दर्ता, उम्मेदवारको सूची प्रकाशन हुनेछ ।
२१ गते उम्मेदरबिरुद्ध उजुरी, २२ मा उजरीमाथि छानबिन, २३ मा उम्मेदवारको नामावली प्रकाशन, २४ मा उम्मेदवारी फिर्ता, २५ मा अन्तिम नामावली प्रशासन र उम्मेदवारलाई निर्वाचन चिन्ह प्रदान र माघ ९ गते बिहान १० वजेदेखि ४ बजेसम्म मतदान हुने निर्वाचन कार्यतालिका छ ।
निर्वाचन प्रयोजनका लागि सुरक्षा प्रबन्ध मिलाउने तयारी भइरहेको जिल्ला सुरक्षा समितिका संयोजक तथा डोटीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी टेकनारायण पौडेलले बताए ।
उनले यो निर्वाचनमा आम नागरिक मतदाता नभए पनि प्रदेश मुख्यमन्त्रीलगायत भीआईपीहरु मतदाता हुने भएकाले सुरक्षा व्यवस्थालाई थप प्रभावकारी बनाइने बताए ।
यस्तो छ अंक गणित
संविधानको धारा ८६(२) र राष्ट्रिय सभा सदस्य निर्वाचन ऐन, २०७५ को दफा ४(१) अनुसार राष्ट्रिय सभा सदस्य निर्वाचनका लागि प्रदेश सभा सदस्य, नगरपालिकाका प्रमुख, उपप्रमुख र गाउँपालिकाका अध्यक्ष, उपाध्यक्ष रहेको निर्वाचक मण्डल रहने व्यवस्था छ ।
सो अनुसार सुदूरपश्चिम प्रदेशको निर्वाचक मण्डलमा २२९ जना रहेका छन् । जसमा प्रदेश सभा सदस्य ५३ छन् । यस प्रदेशमा रहेका ८८ स्थानीय तहका १७६ प्रमुख, प्रमुखहरु यस निर्वाचक मण्डलमा छन् ।
प्रदेश सभाका ५३ सदस्यहरुमा नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा)का ३९, नेपाली कांग्रेसका १२ र राष्ट्रिय जनता पार्टी (राजपा)का दुई जना छन् ।
यस्तै ८८ स्थानीय तहका प्रमुख उपप्रमुखमध्ये समाजवादी पार्टी (साविकको मधेशी जनअधिकार फोरम) का प्रमुख एक र उपप्रमुख एक गरी दुई जना छन् ।
नेपाली कांग्रेससँग ३७ प्रमुख र ३४ उपप्रमुख गरी जम्मा ७१ मत छ । साविकको नेकपा एमालेसँग भएका ३९ प्रमुख र ४४ उपप्रमुखसहित ८३ र साविकको माओवादीसँग भएका ११ प्रमुख र ९ उपप्रमुख गरी २० समेत गरि हालको नेकपासँग १०३ मत रहेका छन् ।
राष्ट्रिय सभा सदस्य निर्वाचन ऐन, २०७५ को दफा ३ अनुसार बहुमतीय प्रणालीबाट चुनाव हुने व्यवस्था छ । ऐनले प्रदेशसभा सदस्यको मतभार ४८ र स्थानीय तहका प्रमुख, उपप्रमुखको मतभार १८ निर्धारण गरेको छ ।
यस अनुसार सुदूरपश्चिम प्रदेशमा पाँच हजार सात सय १२ कुल मतभार छ । उक्त मतभारमध्ये नेकपासँग तीन हजार ७२६, नेपाली कांग्रेससँग एक हजार ८५४, समाजवादी पार्टीसँग ३६ र राजपासँग ९६ रहेको छ ।
