यी हुन् दीगो र डिजिटल एशिया-प्यासिफिक निर्माणका तीन आधारहरु

एशिया-प्यासिफिकका धेरै मुलुकहरूले राष्ट्रिय डिजिटलाइजेशन नीतिहरू जारी गरेका छन् । क्लाउड र कम्प्युटिङ प्रविधिहरू डिजिटल फ्रन्टियरको आधारशीला हुन् । डिजिटल अर्थतन्त्र फस्टाउनका लागि उनीहरूले ओपन र ग्रीन इकोसिस्टम अपनाउनुपर्छ ।

पछिल्ला दुई वर्षमा धेरै शृङ्खलाबद्ध परीक्षणहरु भएका छन् । परिवर्तनहरूमध्ये बढ्दो ध्यान डिजिटल संसारमा गएको छ । यसले मानिस, व्यवसाय र संगठनहरूमा कसरी अनुकूलन गर्नुपर्छ भन्नेमा जोस पुनः जगाएको छ ।

विश्वको सबैभन्दा धेरै जनसंख्या भएको र विविध क्षेत्रहरू मध्ये एक, एशिया-प्यासिफिक विश्वव्यापी डिजिटल परिदृश्यको अग्रभागमा शीर्ष द्रुत-बढ्दो अर्थतन्त्रको रूपमा सेट गरिएको छ । यसले विश्वको जनसङ्ख्याको दुई तिहाइ प्रतिनिधित्व गर्दछ र वार्षिक रूपमा १.७ ट्रिलियन डलर भन्दा बढीको आर्थिक लाभांश प्राप्त गर्न सक्दछ । म्याकिन्सेले कोभिड-१९ ले डिजिटल रूपान्तरणलाई विश्वव्यापी रूपमा सात वर्ष र एशिया-प्यासिफिकमा १० वर्षले गति दिएको नोट गरेको छ ।

यसलाई निरन्तरता दिन थुपै राष्ट्रहरूले राष्ट्रिय डिजिटलीकरण रणनीतिहरू जारी गरेका छन् । उदाहरणका लागि सिंगापुरले स्मार्ट नेसन २०२५ को खाका जारी गरेको छ भने इन्डोनेसिया र मलेसियाले गो डिजिटलका लागि रणनीतिहरू जारी गरेको छ । बंगलादेशले आफ्नो डिजिटल बांग्लादेशको खाका जारी गरेको छ भने थाइल्याण्डले आसियानमा डिजिटल हब बन्ने आफ्नो भिजन घोषणा गरेको छ ।

प्राविधिक दृष्टिकोणबाट हेर्दा भविष्यको एशिया-प्यासिफिकलाई अग्रणी सूचना र सञ्चार प्रविधि (आईसीटी) सोलुसनहरूद्वारा आधारित डिजिटल अर्थतन्त्रको आवश्यकता पर्दछ र इनोभेसनको लागि माटोको रूपमा ओपन र ग्रीन उद्योग इकोसिस्टम आवश्यक छ । हामीले मैदानी खेललाई सामान्य बनाउनका लागि समानतामा रहेको अन्तराललाई सम्बोधन गर्ने प्रभावकारी कोर्स तयार गर्न आवश्यक छ ।

१. डिजिटल अर्थतन्त्रको लागि आईसीटी पूर्वाधार निर्माण गर्ने 

आईसीटीले महामारी पछिको आर्थिक रिकभरीलाई गति दिन आफ्नो भ्यालु प्रमाणित गरिसकेको छ । कनेक्टिभिटी र कम्प्युटिङ डिजिटल फ्रन्टियरको जग हो । नयाँ शिक्षा र रोजगारीका अवसरहरू प्रदान गर्दै कनेक्टिभिटीले डिजिटल डिभाइडलाई जोड्दै गर्दा उद्यमहरूले आफ्नो व्यवसायलाई अप्टिमाइज गर्न क्लाउड, कनेक्टिभिटी र एआईलाई रोज्छन् ।

यद्यपि, यस क्षेत्रको डिजिटल तयारी धेरै फरक छ । उदाहरणका लागि चीन डेटा डिभिडेन्ड र सूचना डिभिडेन्डमा कदम चाल्दै छ । दक्षिणपूर्वी एशिया (सीईए) अझै पनि जनसांख्यिकीय डिभिडेन्डको उच्च चरनमा छ । चीनमा ५जीलाई देशभरि व्यापक रूपमा विस्तार गरेको छ र पेनिट्रेसन दर ४० प्रतिशत – १०० प्लस एमबीपीएस फाइबर होम पास दर ९० प्रतिशत भन्दा बढी छ । यद्यपि, ५जीको लार्ज-स्केल प्रयोग केही सीईए देशहरूमा मात्र सुरु भएको छ । सीईएमा ४जी मोबाइल कभरेज ५० प्रतिशत भन्दा अलि माथि छ र फाइबर ब्रोडब्यान्ड केवल एक तिहाइ घरपरिवारमा पुगेको छ । सीईए उद्यमहरूमा क्लाउड पेनिट्रेसन २० प्रतिशत भन्दा कम छ जसले डेटा मोनिटाइजेसन र उद्योग डिजिटलाइजेसनको लागि ठूलो स्पेसलाई दर्साउँछ ।

५जी प्रविधिको सन्दर्भमा यो पहिले नै मुख्य उद्योग क्षेत्रहरूमा गेम चेन्जरको रूपमा उदाउँदै छ । उदाहरणका लागि सिरीराज अस्पताल, थाइल्याण्डको सबैभन्दा ठूलो राज्य अस्पतालले कोभिड-१९ विरुद्धको लडाइँमा फ्रन्टलाइनमा स्मार्ट लजिस्टिक, ५जी एम्बुलेन्स र स्मार्ट इन्भेन्टरी व्यवस्थापन विशेषता भएको आसियान क्षेत्रमा पहिलो ५जी स्मार्ट अस्पताल सुरु गरेको थियो । महिडोल विश्वविद्यालयको सिरिराज अस्पताल मेडिसिन संकायका डीन प्राध्यापक डा. प्रसित वाटनापाका अनुसार ५जी स्मार्ट अस्पताल परियोजना आधुनिक चिकित्सा सुविधाका लागि नयाँ मोडल हुनेछ । ५जीले बिरामीको डेटाको सिमलेस स्थानान्तरण र टेलिमेडिसिन उपकरणको सञ्चालन सुनिश्चित गर्न आवश्यक उच्च-गति कनेक्सनहरू प्रदान गर्ने उनी बताउँछन् ।

५जीसम्म सीमित पहुँच भएका केही दुर्गम क्षेत्रहरूमा डिजिटल पूर्वाधारले अझ महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको छ । बङ्गलादेश सरकारले देशको कुल टाउनशिपको ६० प्रतिशत ओगटेको र ई-गभर्नमेन्ट र फाइनान्स लगायतका सामाजिक कल्याणकारी सेवाहरू सक्षम पार्ने गरी २६०० भन्दा बढी टाउनशिपहरूमा नेटवर्क लागू गर्नमा ठूलो प्रयास र प्रगति गरेको छ ।

मलेसियामा “किंगडम अफ स्पाइसेस” भनेर चिनिने, हेक्सा फुडले क्लाउड मोडेलआर्ट्समा खुर्सानी पहिचान गर्ने मोडेललाई तालिम दिन इन्टरनेट अफ थिंग्स टोली स्थापना गरेको छ । एटलस ५०० को इमेज रिकग्नीसन प्रविधिले छिटो र सही रूपमा खुर्सानीको गुणस्तर पहिचान गर्दछ । इन्टेलिजेन्ट एआई-सञ्चालित सोर्टिंगले म्यानुअल सोर्टिंगमा त्रुटिहरू हटाउँछ र दक्षतालाई ५० प्रतिशत सुधार गर्छ ।

२. ओपन र ग्रीन इकोसिस्टम सिर्जना गर्ने 

यसैबीच, प्रत्येक देश, व्यवसाय र व्यक्तिले भर्खरै केही सामान्य प्रश्नहरूको सामना गरेको छ: अनिश्चितताले भरिएको वातावरणमा रिजिलिएन्स र दृढतासँगै कसरी बाँच्ने र विकास हुने ? बढ्दो डिजिटल अर्थतन्त्र र न्यून कार्बनाइजेशनले नयाँ व्यापारिक रूपहरू, नयाँ उत्पादन सम्बन्धहरू र नयाँ भ्यालु वितरण प्रणालीहरू उत्पन्न गर्नेछ । त्यसैले स्वस्थ र ग्रीनर उद्योग इकोसिस्टम आवश्यक छ ।

पहिलो कुरा, डिजिटल एशिया-प्यासिफिकलाई अँगालेर ओपन र सहयोगी आईसीटी इकोसिस्टमलाई आवश्यक बनाउनेछ । यी प्रणालीहरूले सरकार, साझेदार, अपरेटर र प्रयोगकर्ताहरू समावेश गर्नेछन् र विभिन्न उद्योगहरूमा रूपान्तरणका लागि अवसरहरूलाई आकार दिन मद्दत गर्नेछ । एक राम्रो उदाहरण सिंगापुरमा रहेको संयुक्त ओपन प्रयोगशाला हुनेछ । सबै कम्पनी, शिक्षाविद् र सरकारी एजेन्सीहरूले प्रयोगशाला प्रयोग गर्न सक्छन् जहाँ उनीहरूसँग अनुसन्धानका लागि अत्याधुनिक रोबोटिक सोलुसन, इन्टेलिजेन्ट डिजिटल टुइन्स र एआई विकास किटहरूमा पहुँच हुनेछ ।

दोस्रो, कार्बन न्यूट्रालिटि तर्फ बढ्दै गर्दा ग्रीन भविष्यको लागि एनर्जी डिजिटलाइजेसन सक्षम गर्न डिजिटल पावर प्रविधिहरू आवश्यक हुनेछ । थाइल्याण्डमा १ हजार २०० भन्दा बढी सुविधा स्टोरहरूमा स्मार्ट फोटोभोल्टिक (पीभी) रूफटपहरू स्थापना भइरहेका छन् । यसले हरेक वर्ष १ हजार ३०० टनभन्दा बढी कार्बनडाइअक्साइड उत्सर्जन घटाउने अपेक्षा गरिएको छ । अप्टिमल बिजुली उत्पादनको लागि पीभीमा एआई र क्लाउडलाई एकीकृत गरेर यसले सोलार एनर्जी प्लान्टलाई अत्याधिक कुशल, सुरक्षित र भरपर्दो बनाउँछ र सोलार एनर्जीको मुख्य स्रोत बन्नको लागि जग निर्माण गर्दछ ।

३. एक दिगो र समावेशी कोर्स चार्ट

यसका साथसाथै हामीले आधा विश्वमा अझै पनि इन्टरनेटको पहुँच छैन  भन्ने जान्न जरुरी छ । एपीएनआईसी फाउन्डेसनका अनुसार एसिया-प्यासिफिकमा यस क्षेत्रको कुल इन्टरनेट अडप्सन दर ४८.४ प्रतिशत छ जुन कुल जनसंख्याको भन्दा आधा कम छ । २०२३ सम्म  क्षेत्रको एक चौथाई भन्दा बढी जनसंख्या अझै डिस्कनेक्टेड नै छोडी, इन्टरनेट अडप्सन ७२ प्रतिशत (३.१ बिलियन प्रयोगकर्ताहरू) मा वृद्धि हुने अनुमान गरिएको छ ।

यो बढ्दो डिजिटल संसारमा मानिसहरूलाई प्रविधि कसरी प्रयोग गर्ने थाहा छैन भने सशक्त हुन असम्भव छ । मोबाइल भुक्तानी, सरकारी सेवाहरू, डिजिटल शिक्षामा पहुँच र स्वास्थ्य सेवा जस्ता सेवाहरूले सबैका लागि गेटवेको रूपमा काम गर्नुपर्दछ र महिला, युवा र वृद्ध पुस्ता लगायत सेवाबाट वञ्चित समुदायहरूलाई मद्दत गर्नुपर्दछ ।

उदाहरणका लागि शिक्षालाई लिनुस्, स्थानको पर्वाहविना ज्ञान लिने क्षमताले शिक्षा स्रोतको पहुँचलाई प्रजातान्त्रिक बनाउन मद्दत गरेको छ । फिलिपिन्समा पीएलडीटी-स्मार्ट फाउन्डेसन (पीएसएफ) ले स्कूल-इन-ए-ब्याग परियोजनालाई प्रवर्द्धन गर्न प्राविधिक कम्पनीसँग काम गरेको छ । प्रत्येक ब्याकप्याकमा शिक्षकको लागि ल्यापटप, २० ट्याब्लेट र स्मार्ट एलटीई पकेट वाइफाइ किट समावेश छ । यसले विद्यार्थीहरूको सिकाइ क्षमतामा उल्लेखनीय वृद्धि गरेको छ, बच्चाहरूलाई उनीहरूको पाठ बुझ्न मद्दत गरेको छ र शिक्षण रणनीतिहरूमा सुधार आएको छ ।

भविष्य डिजिटलकाे 

प्रविधिसँग खेल मैदान बराबर गर्ने शक्ति छ । यसले संसारभर जुनसुकै ठाउँमा शिक्षा, स्वास्थ्य सेवा र रोजगारी ल्याउन सक्छ । यसले व्यापार र उद्योगमा क्रान्ति ल्याउनेछ र यसले दीगो र ग्रीन भविष्यलाई सक्षम बनाउन विश्वका स्रोतहरूको हाम्रो प्रयोगलाई व्यवस्थित गर्न मद्दत गर्न सक्छ ।

एशिया-प्यासिफिक क्षेत्रमा डिजिटल अर्थतन्त्रले सामाजिक रिकभरीलाई प्रज्वलित गर्छ र रिजिलिएन्ट भविष्यलाई सक्षम बनाउँछ । यसले देशको सीमा र परिदृश्यहरूमा सार्वजनिक-निजी औद्योगिक सहकार्यका लागि तालमेल प्रदान गर्दछ । हामी डिजिटल भविष्यको प्रारम्भमा आइपुग्दा हामीले हाम्रो वास्तविक संसार र अगाडि रहेको डिजिटल बीचमा रहेको सद्भावमा ध्यान केन्द्रित गर्न प्रयास गर्नुपर्छ ।

(यो लेखका लेखक साइमन लिन ह्वावे एशिया प्यासिफिक क्षेत्र, ह्वावे टेक्नोलोजिजका अध्यक्ष हुन् ।)