विश्वकप १९९०ः पश्चिम जर्मनीको नाममा अन्तिम विश्वकप उपाधि

काठमाडौं । विश्वकप १९९० धेरै धेरैका लागि पहिलो र केहिका लागि अन्तिम विश्वकप थियो । राजनीतिक र भौगोलिक कारणले यो विश्वकप पश्चिम जर्मनीको नामबाट अन्तिम बन्यो । पूर्वी र पश्चिम जर्मनीले विश्वकपको केहि महिनापछि एकीकृत जर्मनीबाट अन्तर्राष्ट्रिय सहभागिता जनाउन थालेको थियो । एक वर्षपछि भंग भएको सोभियत युनियनले पनि यो नामबाट अन्तिम विश्वकप खेल्यो ।

अर्जेन्टिना, इंग्ल्याण्ड र पश्चिम जर्मनीसँगै इटली पनि यो विश्वकपमा उपाधिको मुख्य दावेदारमध्ये एक थियो । कोस्टारिका, आयरल्याण्ड र युएईले पहिलोपल्ट विश्वकप खेले । इजिप्ट र अमेरिकाले लामो समयअन्तरपछि विश्वकपमा पुनरागमन गरे । फ्रान्स यसपल्ट विश्वकपमा छनोट हुन असफल रह्यो ।

इतिहासकै ठूलो उतारचडावका बीच प्रतियोगिता सुरु भयो । केवल दोस्रोपल्ट विश्वकपमा छनोट भएको क्यामरुनले साविक विजेता अर्जेन्टिनालाई १–० गोलले हरायो । यद्यपी रोमानियालाई हराएर अर्जेन्टिनासमूहमा तेस्रो हुँदै नकआउट चरणमा भने पुग्यो ।

ब्राजिल, उरुग्वे र नेदरल्याण्ड्स समूहबाटै बाहिरिँदा क्यामरुन र आयरल्याण्डले अप्रत्यासित रुपमा नकआउट चरणमा प्रवेश पाएका थिए ।

दुवै सेमिफाइनल पेनाल्टी शुटआउटबाट विजेता निर्धारण गर्नुपरेको थियो । सेमिफाइनलमा अर्जेन्टिनाले घरेलु टोली इटलीमाथि ४–३ तथा पश्चिम जर्मनीले इंग्ल्याण्डमाथि ४–३ गोलअन्तरको जित निकालेको थियो ।

फाइनलमा दुवै टिमले रक्षात्मक रणनीति लिँदा खेलको रौनकता हराएको थियो । खेलको ६५औं मिनेटमा अर्जेन्टिनाका पेड्रो मोनजोनले रातो कार्ड पाए । उनी विश्वकप फाइनलमा रातो कार्ड पाउने पहिलो खेलाडी बने ।

फाइनलमा अपेक्षाकृत कमजोर टिमको सामना गर्दा पनि पश्चिम जर्मनीले खेलमा प्रभाव जमाउन सकेको थिएन । अन्ततः ८५ मिनेटमा पेनाल्टीमार्फत गोल गरी उसले उपाधि जित्न सक्यो । पश्चिम जर्मनी तीनपल्ट विश्वकप जित्ने ब्राजिल र इटलीपछि तेस्रो देशसमेत बन्यो ।

यो विश्वकपमा जर्मनीका प्रशिक्षक फ्रान्ज बेकनबउरले अनौठो कीर्तिमान बनाए । उनी खेलाडी र प्रशिक्षकका रुपमा विश्वकप जित्ने पहिलो फुटबलर हुन् ।

विश्वकपको क्वाटरफाइनलमा पुगेर क्यामरुनले यो सफलता पाउने पहिलो अफ्रिकी देशको कीर्तिमान रच्यो ।

यो विश्वकपमा रक्षात्मक रणनीतिले पश्रय पाउँदा धेरै बलहरु ब्याक पास तथा गोलरक्षकले समय बर्बाद पार्ने गर्न थाले । जसको कारणले खेलको रौनकता गुम्यो । प्रतिखेल औषत २.२१ गोल भए । यो अहिलेसम्मकै विश्वकपमा कम गोल भएको प्रतियोगितामध्येको एक हो । प्रतियोगिताभर १६ वटा रातो कार्ड देखाइएको थियो ।

तथ्यांकमा विश्वकप १९९०

आयोजकः इटली
टिमः २४
फर्म्याटः समूह चरण, नकआउट
खेलः ५२
गोलः ११५
विजेताः पश्चिम जर्मनी
उपविजेताः अर्जेन्टिना
गोल्डेन बुटः साल्भाटोर चिलाकी (इटली)