+

बस्ने कसरी ?

२०७९ फागुन  २ गते १८:५० २०७९ फागुन २ गते १८:५०
बस्ने कसरी ?

काठमाडौं । दिनभरमा हामी घर वा कार्यालयमा कति बेर बस्छौं ? सायद हामीले यो कुरा कहिल्यै याद गरेका छैनौं होला । कामको दबाबमा घण्टौं एकै ठाउँ वा एउटा कुर्सीमा बसेर आफ्नो काम पूरा गर्छौं । यसलाई बानी भनौं वा बाध्यता । तर यसले स्वास्थ्यलाई गम्भीर हानि पुर्‍याउन सक्छ ।

लामो समयसम्म बस्दा घाँटी र ढाड दुख्ने सामान्य हो । हामीलाई कसरी बस्ने भन्ने आउँदैन । बस्नु सामान्य कुरा हो तर बस्ने स्थिति अर्थात् आसन नमिल्दा हाम्रो शरीर रोगी बन्ने भय हुन्छ । बस्नु पनि जान्नुपर्छ भनिन्छ ।

मेडिकल जर्नल ‘जामा ओन्कोलोजी’ले करिब आठ हजार मानिसमा चार वर्षसम्म एउटा अनुसन्धान गरेको थियो । त्यसमा व्यक्तिको जीवनशैलीको मूल्यांकन गरिएको थियो । अनुसन्धानमा लामो समयसम्म बस्ने र शारीरिक रूपमा निष्क्रिय हुने मानिसमा क्यान्सरबाट ज्यान गुमाउने जोखिम ८२ प्रतिशत बढी रहेको पाइएको थियो ।

सुस्वास्थ्य अस्पतालका अध्यक्ष अकुपन्चरिस्ट सुदर्शन बस्नेत भन्छन्, ‘९० प्रतिशत नेपालीको बस्ने तरिका तथा पोजिसन सही छैन ।’ त्यसो भए कसरी बस्ने त ?

हामीलाई धेरै समय एकै ठाउँमा बसेर काम गर्नुछ भने कसरी बस्ने भन्ने कुरामा विशेष ध्यान दिनुपर्ने बस्नेत बताउँछन् । ‘कुनै पनि ठाउँमा बस्दा ढाडलाई सिधा बनाएर बस्नुपर्छ । धेरै अगाडि वा पछाडि झुकेर बस्नु हुँदैन,’ उनी भन्छन्, ‘हामी कुर्सीमा बस्दा मिल्छ भने कम्मरको पछाडि एउटा कुसन राख्नुपर्छ । कुर्सी र हाम्रो कम्मरको बीचमा ग्याप हुन्छ त्यो ग्यापलाई पूरा गर्न कुसन राख्नु राम्रो हुन्छ ।’

अहिले अधिकांश टेबुलमा ‘फुड रेस्ट’ अर्थात् खुट्टा राख्ने ठाउँ हुँदैन । तर खुट्टाको सपोर्टका लागि ६ देखि ८ इञ्चको फुड रेस्ट राख्नुपर्ने बस्नेत बताउँछन् । गर्धन झुकाएर चलाउने गरी कम्प्युटर तथा ल्यापटपलाई राख्दा गर्धन दुख्ने समस्या हुन्छ । त्यसैले कम्प्युटर र ल्यापटपलाई आँखाको लेबल सिधा हुने गरी राखेर चलाउनुपर्ने बस्नेत सुझाउँछन् ।

लामो समय एउटै स्थानमा नबस्ने

एक घण्टा बढी एउटै स्थानमा वा एउटै पोजिसनमा बस्न नहुने बस्नेत बताउँछन् । ‘सकिन्छ भने आधा घण्टामा नभए पनि कम्तीमा एक घण्टामा एक पटक उठेर अलिअलि हिंड्नुपर्छ । शरीरलाई तन्काउने र हल्का व्यायाम गर्नुपर्छ,’ उनी भन्छन् ।

यसैगरी उपरखुट्टी लगाउने तथा पलेटी कस्ने गर्नु हुँदैन । यसरी बस्दा ‘स्याक्रोलिक जोइन्ट’ माथिल्लो र तल्लो मेरुदण्ड जोड्ने जोर्नीमा समस्या हुन्छ । लामो समय उपरखुट्टी लगाएर तथा पलेंटी कसेर बस्दा घुँडा खिइने समस्या पनि देखापर्ने बस्नेत बताउँछन् ।

लगातार एउटै पोजिसनमा बस्दा जोर्नी दुख्ने र हड्डीसम्बन्धी रोग लाग्न सक्छ । हिंडडुल गर्न समस्या हुन्छ । कहिलेकाहीं बिरामीलाई शल्यक्रिया पनि आवश्यक हुन सक्ने अकुपन्चरिस्ट बस्नेत बताउँछन् ।

‘लामो समय एउटै स्थानमा एउटै पोजिसनमा बस्दा नसा च्यापिने समस्या पनि निम्तिन सक्छ,’ उनी भन्छन्, ‘लामो समय एउटै पोजिसनमा बस्दा शरीरमा रक्तप्रवाह पनि कम भइरहेको हुन्छ । जसले गर्दा खुट्टा झमझमाउने निदाउने समस्या हुन्छ ।’

ध्यान दिनुपर्ने कुरा

– लामो समयसम्म एकै स्थानमा बसिरहनुभन्दा एक-एक घण्टामा उठेर कम्मरलाई अलिअलि तन्काउने दायाँ-बायाँ झुक्ने गर्नुपर्छ ।

– शरीरलाई तन्काउँदा झड्काउने भने गर्नु हुँदैन । सामान्य अगाडि पछाडि झुक्ने र कम्मरलाई घुमाउने गर्नुपर्छ ।

– हामी बसेर एकातिर झुकेर, गर्धनलाई धेरै झुकाएर मोबाइल चलाउँछौ । यसले गर्धनको नसा च्यापिने समस्या निम्ताउँछ ।

– हामी लामो समय सोफामा बसेर पनि काम गरिरहेका हुन्छौं । लचकदार सोफामा बस्दा हाम्रो कम्मरलाई सपोर्ट पुग्दैन र ढाड दुख्ने समस्या हुन्छ । त्यसैले धेरै लचकदार सोफा पनि प्रयोग गर्नु हुँदैन ।

जीवनशैली बसाइ
अकु. सुदर्शन बस्‍नेत
लेखक
अकु. सुदर्शन बस्‍नेत
अकुपञ्चरिस्ट

एनएचपीसी-बी ३ दुई दशकदेखि अकुपञ्चर, अकुप्रेसर, मोक्सीबस्टनको क्षेत्रमा कार्यरत, नयाँबानेश्वरस्थित सुस्वास्थ्य अस्पतालका सञ्चालक

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय