‘हिंड्नु मात्र व्यायाम होइन’ (भिडियो)

२०८१ वैशाख २५ गते ७:००

डा. सुनिल पौडेल प्राकृतिक चिकित्सक तथा दुखाइ विशेषज्ञ

हिंड्नु राम्रो व्यायाम हो भनेर विभिन्न अध्ययनले पुष्टि गरेका छन् । पैदलयात्राले असामयिक मृत्यु र क्यान्सर जस्ता रोगको जोखिम कम गर्छ । हिंडाइको तीव्रता बढाएर थप लाभ प्राप्त गर्न सकिने चिकित्सकहरू पनि बताउँछन् ।

ग्रानाडा विश्वविद्यालयको एक अध्ययनअनुसार दैनिक ८ हजार ८०० पाइला हिंड्दा अकाल मृत्युको जोखिम कम गर्न सकिन्छ । युनिभर्सिटी अफ मेरील्याण्डको स्कुल अफ पब्लिक हेल्थले नियमित व्यायाम, विशेषगरी हिंड्दा धेरै फाइदा हुने खुलासा गरेको छ । अध्ययनअनुसार नियमित हिंड्दा विशेषगरी वृद्धहरुको स्वास्थ्यमा सकारात्मक प्रभाव पर्छ ।

मान्छे भएर जन्म लिएपछि दैनिक ४-५ हजार पाइला त हिंड्नैपर्छ, त्यो व्यायाम होइन । स्वस्थ जीवन जिउनका लागि हिंडेर मात्र हुँदैन, विभिन्न प्रकारको व्यायाम गर्नुपर्छ ।

बसेर मात्र खाने केही व्यायाम नगर्ने भन्दा केही समय हिंड्नु फाइदाजनक हुन्छ, त्यसमा त दुईमत छैन । तर हिंड्नु व्यायामको एउटा सानो पाटो मात्र हो, त्यसैले हिंडेर मात्र व्यायाम हुँदैन ।

एक स्वस्थ्य व्यक्तिका लागि हिंड्नु मात्र व्यायाम होइन । शरीरको प्रकृति हेरी विभिन्न प्रकारको व्यायाम जरुरी हुन्छ । तौल नियन्त्रण गर्न र स्वस्थ रहन हिंडेर मात्र हुँदैन ।

स्वस्थ रहन जसरी खानामा कार्बोहाइट्रेट, प्रोटिन, फ्याट, भिटामिन, मिनरसल्स आदिको सन्तुलन चाहिन्छ ।  कार्बोहाइट्रेट मात्र खाएर मान्छे स्वस्थ हुन सक्दैन । त्यसरी नै एकथरी मात्र व्यायाम गरेर मान्छे स्वस्थ हुन सक्दैन । सन्तुलित खानासँगै सन्तुलित व्यायाम गर्नुपर्छ ।

तौल नियन्त्रण गर्न खाएको भन्दा बढी खपत गर्नुपर्छ । जस्तो एउटा ५० ग्रामको चकलेट खाँदा त्यसलाई पचाउन एक घण्टा दौडिनुपर्छ । चकलेट खाएर त्यसलाई खपत गर्न मान्छे एक घण्टा त दौडिंदैन । त्यसैले सन्तुलित खाना र सन्तुलित व्यायाम दुवैमा ध्यान दिनैपर्छ ।

हामीलाई एकै प्रकारको व्यायाम दैनिक गर्दा स्वस्थ भइन्छ जस्तो लाग्छ । जस्तो हिंड्नु स्वास्थ्यका लागि राम्रो भनेपछि मान्छे दैनिक हिंड्छन् । खेतबारीमा काम गर्नु, शारीरिक श्रम गर्नु राम्रो हो भनेपछि मान्छे दैनिक बारी खन्ने काम गर्छन् । तर स्वस्थ हुन सन्तुलित खाना खाए जस्तै सन्तुलित व्यायाम पनि जरुरी हुन्छ ।

रेजिस्टेन्स व्यायाम

शरीर बलियो बनाउन गरिने व्यायाम रेजिस्टेन्स व्यायाम हो । यो तौल उठाएर गरिने व्यायाम हो, जुन घरमै पनि गर्न सकिन्छ । तर प्रशिक्षकको निगरानीमा जिममा गरेर गर्नु राम्रो हुन्छ ।

जिममा आज पाखुराको लागि व्यायाम गर्न सकिन्छ भने अर्को दिन काँधको, अर्को दिन ढाडको र अर्को दिन खुट्टाको लागि विशेष व्यायाम गर्न सकिन्छ । यसरी शरीरको सबै अंगलाई बलियो बनाउन जिममा गएर रेजिस्टेन्स व्यायाम गर्न सकिन्छ ।

रेजिस्टेन्स व्यायामको मुख्य काम मांसपेशी र हड्डीलाई बलियो बनाउने हो । यसले आन्तरिक अंग मुटुको  पनि व्यायाम हुन्छ ।

कार्डियो व्यायाम

तौल नियन्त्रणमा राख्न र स्वस्थ रहन दैनिक कार्डियो व्यायाम पनि गर्नुपर्ने हुन्छ । कार्डियोलाई एरोबिक व्यायाम पनि भनिन्छ । दौड, साइक्लिङ र पौडीजस्ता आफूलाई मनपर्ने खेल खेलेर एरोबिक व्यायाम गर्न सकिन्छ ।

यो व्यायामले मुटुलाई स्वस्थ राख्न र रक्तसञ्चारलाई राम्रो बनाउन मद्दत गर्छ । एरोबिक्स अन्य खालका व्यायाम भन्दा सरल छ र एरोबिक्स गर्न हामीलाई धेरै मेहनत पनि गर्नु पर्दैन । त्यसैले यसलाई घरमै दैनिक गर्न सकिन्छ ।

योग

शारीरिक र मानसिक दुवै रुपमा स्वस्थ रहन दैनिक योग पनि गर्नुपर्छ । सम्पूर्ण भित्री अंगलाई व्यायाम दिने काम योगबाट हुन्छ । योगले शरीरलाई स्वस्थ, तन्दुरुस्त र फूर्तिलो बनाउँछ । तर यसको लाभ यति मात्र छैन । योगले मानसिक, भावनात्मक, आत्मिक रुपमा पनि लाभान्वित गराउँछ । योगले शरीरको प्रतिरोधी क्षमता बढाउँछ । साथै मनको एकाग्रता बढाउँछ ।

व्यायाम गर्ने समय नै छैन भन्नेहरूका लागि

आजभोलि जीवनशैली एकदमै व्यस्त छ, व्यायाम गर्ने समय नै छैन भनेको पनि सुनिन्छ । तर आफूलाई स्वस्थ र तन्दुरुस्त राख्न केही समय छुट्टाएर व्यायाम गर्नैपर्छ । यसले विभिन्न रोगको जोखिमबाट बचाउँछ ।

आधा घण्टा मात्र छुट्टाएर तीनवटै व्यायाम गर्न सकिन्छ । एक आधा घण्टामा १० मिनेट कार्डियो र २० मिनेट रेजिस्टेन्स व्यायाम गर्न सकियो । अर्को दिन १० मिनेट रेजिस्टेन्स व्यायाम र २० मिनेट योग गर्ने । यसरी आधा घण्टामा पनि हामीले शरीरलाई आवश्यक तीनै प्रकारको व्यायाम गर्न सकिन्छ ।

फोटो, भिडियो : आर्यन धिमाल/अनलाइनखबर

हट टपिक्स

अल्जाइमर

आयुर्वेद

इन्डोक्राइन (हर्मोन रोग)

एचआईभी

नेत्ररोग

प्रसूति तथा स्त्रीरोग

बालरोग

मानसिक स्वास्थ्य (डिप्रेसन, एन्जाइटी)

मिर्गौला तथा मुत्र रोग

मुख तथा दन्त स्वास्थ्य

योग तथा प्राणायाम

हेपटाइटिस