दिमाग शुद्धीकरण गर्ने विश्व प्रसिद्ध जापानी विधि

जसरी शरीरलाई शुद्धीकरण गर्न ‘डिटोक्स’को आवश्यकता पर्छ । त्यसरी नै मस्तिष्कलाई समय-समयमा शुद्धीकरण गरिरहनुपर्छ । दिनभरको काम पछिको थकान, तनाव र केही नकरात्मक विचार दिमागमा हाबी हुन थाल्छ । जसकारण दिमागले थाकेको अनुभव गर्छ ।

तर यस्तो अवस्थामा हामी सामान्य थकान र टाउको दुखाइ ठानेर बेवास्ता गर्छौं । यसो गर्नाले दिमागमा भार बढ्छ । जसकारण शरीर चंगा हुँदैन । दैनिकी पनि तनावग्रस्त पारिदिन्छ । आलस्यता बढाउँछ । दिमाग र शरीरको तालमेल मिल्दैन । त्यसैले दिमाग स्फूर्त पार्न दिमागलाई शुद्धीकरण गर्न आवश्यक पर्छ ।

दिमागलाई शुद्धीकरण गर्ने विश्व प्रसिद्ध जापानी विधि

दिमागलाई शुद्धीकरण गर्न सबैभन्दा प्रभावकारी र विश्व प्रख्यात छ, जापानी पारम्परिक विधि । यो विधि प्राचीन पारम्परिक दार्शनिक सोचको उपज हो । जापानी फिलोसोफीको सुरुवात १४ औं शताब्दीभन्दा पहिले भएको थियो ।

जसमा विदेशी विचार र पारम्परिक सोच दुवैको मिल्दोजुल्दो प्रभाव पाइन्छ । पाँचौं शताब्दीमा जापानमा बौद्ध दर्शनको आगमन भएपछि यसको महत्त्व थप बढेको बताइन्छ ।

केही सामाजिक र ऐतिहासिक कारणले पनि होला, आजको दिनसम्म पनि जापानीहरूका प्रकृतिसँग जोडिने गर्छन् । उनीहरू एउटा साधारण घाँस, फूल, पात र रूखलाई पनि परिवारको सदस्यसरह पालनपोषण गर्छन् ।

त्यसैले त ठूलो औद्योगिकीकरण भए पनि त्यहाँको हावा स्वच्छ, नदीको पानी सफा र रूख तथा सिङ्गो प्राकृतिक सम्पदा सुरक्षित छन् ।

वातावरणसँग रमेरै कारण जापानीहरु बुढेसकालसम्म स्वस्थ छन् । किनकि जति हरियाली वातावरणसँग घुलमिल भइन्छ, त्यति शरीर र दिमागको सन्तुलन कायम रहन्छ । जापानी दर्शन र यसको दिमाग डिटोक्सको विधि संसारभर लोकप्रिय छ ।

जापानका मानिसहरु माइन्ड डिटोक्सलाई निकै महत्त्व दिन्छन् । यसैले तिनीहरू अन्य देशका मानिसभन्दा लामो र खुसी जीवन बाँच्छन् ।

मस्तिष्क र शरीर सन्तुलन पार्ने जापानी दर्शन

जापानमा मानिसहरुको जीवनशैली निकै स्वस्थ छ । उनीहरू स्वस्थ र सुखी जीवन बिताउँछन् । जापानका मानिसले धेरै दिमाग डिटोक्स प्रविधिहरू अभ्यास गर्छन् । हरेक प्रविधिको पछाडि गहिरो दार्शनिक बुझाइ र विचार हुन्छ ।

डिटोक्सको अर्थ शरीर सफा गर्ने र शुद्ध आहार खानु मात्र होइन,  यसको गहिरो आध्यात्मिक अर्थ पनि छ ।

– यो विधि अहिले चलिरहेको वर्तमान क्षणमा केन्द्रित गर्नेबारे पनि हो । यसको अर्थ न त विगतको बारेमा सम्झेर दु:ख मान्नु हो न त भविष्यको चिन्ता गर्नु नै हो । आफ्नो पूर्ण ध्यान वर्तमान क्षणमा मात्र केन्द्रित गर्नु हो ।

– प्रकृति र जनावरहरूसँग मेलमिलाप गरी जिउने ।

– जीवनको मूल्य बुझ्ने र यसलाई कहिल्यै सतही र हल्का रूपमा लिनु हुँदैन ।

– आफ्नो वरपरका मानिसलाई आदर र माया गर्ने ।

– जीवनमा धन र भौतिक चीज भन्दा सम्बन्धको महत्वलाई प्राथमिकतामा राख्ने ।

– भोजन पनि एक धर्म हो, विज्ञान हो, दर्शन हो । खानालाई पनि सतही रूपमा लिनु हुँदैन । स्वस्थ्यवर्द्धक  खानेकुरा मात्र शरीरलाई आवश्यक मात्रामा खानुपर्छ ।

– दिमाग डिटोक्स गर्न ध्यान र व्यायाम अनिवार्य गर्ने ।

– ध्यान र व्यायाम जीवनको उद्देश्य खोज्नु जस्तै अभ्यास हो ।

दिमाग शुद्धीकरण गर्ने जापानी विधि जुन अनुशरण गर्न लायक छ ।

शिनरी योकू (फरेस्ट बाथिंग)

शिनरी योकू जापानको सबैभन्दा प्रसिद्ध मानसिक डिटोक्स विधिमध्ये एक हो । यसको अर्थ रूख, जंगलहरू बीच प्रकृतिमा समय बिताउनु हो । जङ्गल जस्ता हरियालीमा हिंड्दा तनाव हर्मोनहरू कम गर्न, मुड सुधार गर्न र एकाग्रता बढाउन सक्ने अध्ययनले पनि पुष्टि गरेको छ ।

नेसनल लाइब्रेरी अफ मेडिसिनमा प्रकाशित एक अध्ययनअनुसार शिनरी–योकुबारे जानकारी लिन जापानका २४ वटा जंगलमा यो विधि अपनाइएको  थियो । जसका लागि मानिसलाई ती जंगल पठाइयो । उनीहरूमा रक्तचाप, प्लस रेट र मुटुको गति जाँच गर्दा सहरी वातावरणको तुलनामा परिणाम धेरै राम्रो थियो ।

किंत्सुगी (गोल्डेन जोनरी)

यो एक जापानी कला हो । जसमा बहुमूल्य सुन, चाँदी वा प्लेटिनम जस्ता धातुहरूको पाउडरले भाँडाहरू मर्मत गरिन्छ ।

यसको उद्देश्य चर्किएको भाग लुकाउनु नभई तिनीहरूलाई चम्काउनु हो । यसले देखाउँछ भने आफ्नो कमी कमजोरीलाई पनि सुन्दरताका साथ स्वीकार गर्न सक्नुपर्छ ।

ताई ची

यो एक चिनियाँ कला हो, जुन निश्चित प्रकारका व्यायाम विधि मिलेर बनेको हुन्छ । यसबाट मानसिक शान्ति प्राप्त हुने जापानीहरु विश्वास गर्छन् ।

इकिगाइ

जापानका मानिसहरूले ‘इकिगाइ’को अवधारणालाई धेरै महत्त्व दिन्छन् । यसको अर्थ बिहान उत्साहका साथ उठ्नु र जीवनको उद्देश्यका साथ जीवन जिउनु हो । यो आकाङ्क्षा, कौशल र संसारको आवश्यकताहरुसँग तालमेल मिलाएर जिउन सिक्नु हो ।

इकिगाइले स्वयंलाई के मनपर्छ ? कुन कुरामा आफू राम्रो छ ? कसरी यसलाई अझ राम्रो बनाउन सकिन्छ ? भन्ने कुरामा ध्यान केन्द्रित गराउँछ ।

काइजेन

काइजेनका अर्थ हो, सुधारका लागि निरन्तर प्रयास गर्नु र कहिल्यै हार नमान्नु । यसलाई जापानी संस्कृतिमा धेरै महत्त्वपूर्ण मानिन्छ र व्यापार, शिक्षा र व्यक्तिगत जीवनमा पनि प्रयोग गरिन्छ ।

शोडो

जापानी प्रविधि शोडो एक परम्परागत जापानी कोलिग्राफी हो । जसमा ब्रस र मसी प्रयोग गरी सुन्दर अक्षरहरू सिर्जना गरिन्छ । यो प्रविधि कलाको मात्र नभई मानसिक शान्ति र एकाग्रताका लागि पनि उपयोगी मानिन्छ ।

जाजेन

जाजेन शान्ति र एकाग्रता प्राप्त गर्ने उद्देश्यले गर्ने ध्यान विधि हो । जाजेनमा ध्यान भुईंमा वा कुर्सीमा बसेर गरिन्छ । यो ध्यानबाट व्यक्तिले आफ्नो मन र शरीरलाई शान्त पार्न सक्छ ।

ध्यानका लागि आफ्नो श्वासप्रश्वासमा ध्यान दिनुपर्छ । यो सामान्यतया बिहान र साँझ मात्र गरिन्छ ।

वाबी साबी

वाबी साबी जापानी संस्कृतिको एक भाग हो, जसको अर्थ जीवनमा साना कुरालाई स्वीकार गर्नु र सन्तुष्ट रहनु हो । यसले हामीलाई पूर्णताको पछि दौडिनु हुँदैन भनेर सिकाउँछ ।

दिमाग डिटोक्स गर्दा के फाइदा हुन्छ ?

आजको द्रुत गतिको संसारमा मानसिक स्वास्थ्य चिन्ताको विषय बनेको छ । अधिकांश मानिस मानसिक शान्तिका लागि पुरानो मूल्य र परम्पराहरूमा फर्किरहेका छन् ।

कतिपयले यसको प्राप्तिका लागि ध्यान, योग र ध्यान गरिरहेका छन् भने कोही प्राकृतिक सौन्दर्यको बीचमा राम्रो जीवन बिताउन गाउँ सरिरहेका छन् ।

यी जापानी प्रविधिहरूको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण पक्ष भनेको यी सबै पुरातन परम्परा, मूल्य, दर्शन र विचारहरूको आधुनिक संस्करण हुन् । जापानीहरुले पुरानो परम्परालाई छोडेका छैनन् ।

तसर्थ, जति नै प्रविधि र आधुनिकतामा फड्को मारे पनि उनीहरू पुरानोमा फर्केर आफ्नो दैनिक जीवनमा त्यो जीवनशैलीलाई समावेश गर्नुका धेरै फाइदा छन् । यसले शरीर स्वस्थ र मन शान्त रहन्छ ।

यदि जापानी जस्तै स्वस्थ रहन र सफल जीवन बिताउन माथि उल्लेखित उपाय अनुशरण गर्ने हो भने दिमागलाई डिटोक्स गरी स्वस्थ र सुखी जीवन बिताउन सकिन्छ ।

एजेन्सीको सहयोगमा

यो पनि पढ्नुहोस

मान्छेले कसरी लम्ब्याउन सक्छ आफ्नो आयु ?

यो पनि पढ्नुहोस

जापानीहरु लामो आयु बाँच्ने ७ सूत्र