पुष्प दुलाल
१४ मंसिर, काठमाडौं । सञ्चालनमा रहेका ३० वाणिज्य बैंकहरुमध्ये आर्थिक वर्ष २०७०/०७१ मा ९ वटाले मात्रै अर्बभन्दा बढी नाफा कमाए । ६ वटा निजी प्रवर्द्धकद्धारा सञ्चालित र ३ वटा सरकारी बैंकले अर्ब बढी नाफा कमाएका थिए ।
अर्ब बढी नाफा कमाएका निजी क्षेत्रका नबिल, इन्भेष्टमेन्ट, एभरेष्ट, स्टान्डर्ड चार्टड, ग्लोवल आइएमई र हिमालयन बैंकले सेयरधनीलाई आकर्षक प्रतिफल दिने घोषणा गरिसकेका छन् ।
बैंकहरुले घोषणा गरेको प्रतिफल नियामक निकाय नेपाल राष्ट्र बैंक र सम्बन्धीत बैंककै आगामी साधारणसभाले स्वीकृत गरेपछि मात्रै लागू हुन्छ ।
नेपाल बैंक र वाणिज्य बैंकले तोकिएको पुँजी पर्याप्तता नपुगेका कारण बोनस वितरण गर्न पाउँदैनन । तर, वितरण गर्न पाउने कृषि विकासले पनि घोषणा गरेको छैन ।
बैंकहरुलाई चुक्ता पुँजी बढाउनु पर्ने दवाव भएकाले अघिल्ला वर्षहरुको तुलनामा यस वर्ष उच्च दरको बोनस सेयर दिने घोषणा गरेका छन् । नेपालका बैंकहरुले सन् २०१९ सम्ममा बासल ३ कार्यान्वयन गरिसक्नु पर्नेछ । बासल ३ ले पुँजीको आकारका आधारमा जोखिम लिन सक्छन भनेको छ ।
नबिल बैंक
नबिल बैंक लगानीकर्तालाई सबैभन्दा बढी लाभांस दिने बैंक हो । बैंकको भदौ १३ गते बसेको सञ्चालक समितिको बैठकले सेयरधनीलाई ४५ प्रतिशत नगद र २० प्रतिशत बोनस सेयर दिने निर्णय गरेको थियो ।
गत वर्ष बैंकले २ अर्ब ३१ करोड रुपैयाँ खुद नाफा कमाएको थियो । यो सञ्चालमा रहेका वाणिज्य बैंकहरुमध्ये सबैभन्दा बढी हो ।
बोनस सेयर वितरण पश्चात बैंकको चुक्ता पुँजी ३ अर्ब ६५ करोड रुपैयाँ पुग्नेछ । सेयरधनीले १ अर्ब ३७ करोड ११ लाख रुपैयाँ नगद लाभांश पाउनेछन् ।
नबिल बैंकले ३०औं वाषिर्क साधारणसभा आगामी मंसिर १६ गते गर्ने घोषणा गरिसकेको छ । कात्तिक २६ गतेसम्म लगानी गर्ने लगानीकर्ताले मात्रै बैंकले घोषणा गरेको उक्त प्रतिफल पाउने छन ।
एभरेष्ट बैंक
एभरेष्ट बैंकले गत वर्षको नाफाबाट लगानीकर्तालाई ६२ प्रतिशत लाभांश दिने घोषणा गरिसकेको छ । बैंकको सबैभन्दा पहिला अर्थात भदौ ९ गते बसेको सञ्चालक समिति बैठकले ५० प्रतिशत नगद र १२ प्रतिशत बोनस सेयर वितरण गर्ने घोषणा गरेको थियो ।
बोनस सेयर जारी गरेपश्चात बैंकको चुक्ता पुँजी २ अर्ब १ करोड रुपैयाँ पुग्नेछ । गत वर्ष बैंकले १ अर्ब ५४ करोड ९६ लाख रुपैयाँ खुद नाफा कमाएको थियो ।
चुक्ता पुँजी २ अर्ब मात्रै भएकाले यो बैंकले आगामी वर्ष लगानीकर्तालाई उच्च प्रतिफल दिने निश्चित छ ।
स्टान्डर्ड चार्टर्ड
यो बैंकले आर्थिक वर्ष २०७०/०७१ को नाफाबाट लगानीकर्तालाई ५१.५ प्रतिशत लाभांस दिने निर्णय गरेको छ ।
असोज १२ गते बसेको बैंकको सञ्चलक समितिले १० प्रतिशत नगद लाभांस र ४१.५ प्रतिशत बोनस सेयर दिने निर्णय गरेको हो ।
अघिल्लो वर्ष पनि बैंकले १० प्रतिशत बोनस सेयर र ४० प्रतिशत नगद लाभांस दिएको थियो । आर्थिक वर्ष बैंकले १ अर्ब ३७ करोड रुपैयाँ खुद नाफा कमाएको थियो ।
इन्भेष्टमेन्ट बैंक
नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंकको भदौ २६ गते बसेको सञ्चालक समितिको बैठकले लगानीकर्तालाई १५ प्रतिश बोनस सेयर र २५ प्रतिशत नगद लाभांश दिने निर्णय गरेको छ ।
गत वर्ष बैंकले १ अर्ब ९५ करोड रुपैयाँ नाफा कमाएको थियो । अघिल्लो वर्ष बैंकले १० प्रतिशत बोनस सेयर र २५ प्रतिशत नगद लाभांश वितरण गरेको थियो ।
घोषणा गरेको बोनस सेयर स्वीकृत भए बैंकको चुक्ता पुँजी ४ अर्ब ७६ करोड रुपैयाँ पुग्ने छ । हाल बैकको चुक्ता पुँजी ४ अर्ब १४ करोड रुपैायाँ छ ।
ग्लोवल आइएमई
पहिलो पटक खुद नाफा अर्ब बढी कमाएको ग्लोवल आइएमई बैंकको भदौ १९ गते बसेको सञ्चालक समिति बैठकले सेयरधनीलाई २१ प्रतिशत बोनस सेयर र ४ प्रतिशत नगद लाभांश दिने निर्णय गरेको छ ।
गत वर्ष बैंकले १ अर्ब ७५ लाख रुपैयाँ खुद नाफा कमाएको थियो । बोनस सेयर वितरण पश्चात बैंकको चुक्ता पुँजी ५ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी हुनेछ । त्यसैले यो बैंकलाई आगामी वर्ष दोहोरो अंकको प्रतिफल दिन निकै कठिन छ ।
हिमालयन बैंक
हिमालयन बैंकले २०७०/०७१ को नाफाबाट सेयरधनीलाई २१.०५ प्रतिशत लाभांश दिने घोषणा गरेको छ । कात्तिक ९ गते बसेको बैंकको सञ्चालक समिति बैठकले १५ प्रतिशत बोनस सेयर र ६.०५ प्रतिशत नगद लाभांश दिने निर्णय गरेको हो । गत वर्ष बैंकले १ अर्ब १० करोड रुपैयाँ खुद नाफा कमाएको थियो ।
बोनस सेयर पारित भए बैंकको चुक्ता पुँजी ३ अर्ब ३३ करोड रुपैयाँ पुग्ने छ । हाल बैंकको चुक्ता पुँनी २ अर्ब ८९ करोड रुपैयाँ रहेको छ ।
राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक
यो बैंकले हालसम्म प्रतिफलको घोषणा गरेको छैन । बैंकले गत वर्ष १ अर्ब ७३ करोड रुपैयाँ नाफा कमाएको थियो ।
राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकलाई राष्ट्र बैंकले बोनस वितरणमा रोक लगाएको छ । पुँजी पर्याप्ता ११ प्रतिशत नपुगेका कारण राष्ट्र बैंकले बोनस वितरणमा रोक लगाएको हो । यस सम्बन्धमा अदालतमा परेको रिटमा अदालतले राष्ट्र बैंकको निर्देशन कार्यान्वयन नगर्नु भन्ने निर्देशन दिइसकेको छ ।
‘अदालतले बोनस वितरण नगर्नु भन्ने राष्ट्र बैंकको निर्देश कार्यान्वयन नगराउनु भन्ने आदेश दिएको छ’ बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत कृष्णप्रसाद शर्माले अनलाइनखबरसँग भने- हामीले राष्ट्र बैंकलाई पत्राचार गरिसकेका छौं ।
राष्ट्र बैंकको उत्तरपछि घोषणा गरिने छ । बैंकले सेयरधनीलाई १० प्रतिशतसम्म लाभांसको घोषणा गर्न सक्ने शर्माले बताए ।
कृषि विकास बैंक
यो बैंकले पनि अहिलेसम्म लाभांशको घोषणा गरेको छैन । २५ प्रतिशत लाभांश घोषणा गर्ने तयारी गरेको बैंक स्रोतले जनाएको छ ।
‘हामीलाई चुक्ता पुँजी बढाउनुपर्ने दवाव छैन, त्यसैले २५ प्रतिशतको हाराहारीमा नगद लाभांश दिने तयारी गरिरहेका छौं, चाँडै घोषणा हुन्छ’ एक सञ्चालकले भने । बैंकले गत वर्ष १ अर्ब ५० करोड रुपैयाँ नाफा कमाएको थियो ।
नेपाल बैंक
सञ्चित नोक्सानीमा रहेको यस बैंकले नाफा कमाएपनि सेयरधनीलाई बोनस खुवाउन नपाउने व्यवस्था छ । बैंकको पुँजी पर्याप्तता अनुपात पनि तोकिएअनुसार पुगेको छैन । गत वर्ष १ अर्ब २३ करोड रुपैयाँ नाफा कमाएको थियो ।
पुँजीको आकार ठूलो भए पनि निजी बैंकको तुलनामा सरकारी बैंकहरुको प्रफमेन्स निकै कमजोर छ । ९ अर्ब रुपैयाँ चुक्ता पुँजी भएको कृषि विकास बैंकको नाफा १ अर्ब ५० करोड रुपैयाँ मात्रै छ ।
तर, ३ अर्ब ४ करोड रुपैयाँ चुक्ता पुँजी भएको नबिल बैंकको नाफा २ अर्ब २१ करोड रुपैयाँ छ । यो वास्तविक तथ्यांकले सरकारी उपलब्ध पुँजीको अधिकतम सदुपयोग गर्न नसकेको देखिन्छ ।
यस्तो छ अर्ब बढी नाफा कमाउने बैंकहरूको प्रतिफल
| बैंक | नाफा रु.करोडमा | लाभांश |
|---|---|---|
| नविल बैंक | २३१ | ६५ प्रतिशत |
| इन्भेष्टमेन्ट बैंक | १९५ | ४० प्रतिशत |
| एभरेष्ट बैंक | १५४ | ६२ प्रतिशत |
| कृषि विकास बैंक | १५० | घोषणा नभएको |
| स्टाण्डर्ड चार्टर्ड | १३७ | ५१.५ प्रतिशत |
| नेपाल बैंक | १२३ | दिन नमिल्ने |
| ग्लोवल आईएमई | १०१ | २५ प्रतिशत |
| हिमालयन बैंक | ११० | २१.०५ |
| राष्टिय वाणिज्य | १७३ | घोषणा नभएको |
