+

अनुहार दुख्छ ? ट्राइजेमिनल न्युराल्जिया पनि हुन सक्छ

२०८० वैशाख  २४ गते १५:०३ २०८० वैशाख २४ गते १५:०३
Shares
अनुहार दुख्छ ? ट्राइजेमिनल न्युराल्जिया पनि हुन सक्छ

बेलाबेला टाउको दुख्ने, गाला, मुख, दाँत दुख्नेजस्ता समस्या हामी भोगिरहेका हुन्छौं । तर दैनिक थकान वा तनावका कारण होला भनेर यसलाई गम्भीर रुपमा लिंदैनौं । तर यो ट्राइजेमिनल न्युराल्जिया भएको पनि हुन सक्छ ।

ट्राइजेमिनल न्युराल्जिया अनुहारमा गम्भीर किसिमको दुखाइ हो । मस्तिष्कमा १२ जोडी स्नायु हुन्छन्, जसमध्ये पाँचौं नम्बरको स्नायुलाई ट्राइजेमिनल भनिन्छ । यसमा कुनै किसिमको दबाब वा अवरोध आएमा अनुहारको एक भागमा चरम दुखाइ हुन्छ । यो नै ट्राइजेमिनल न्युराल्जिया भनिन्छ ।

यस्तो दुखाइ दुई प्रकारको हुन्छ, स्थिर (मन्द रुपमा दुखिरहने) र अचानक (एक्कासि धेरै दुख्ने)

के कारण दुख्छ ?

टयुमरको कारण ट्राइजेमिनल न्युराल्जिया थिचिएमा, यो स्नायुको रुटमा कुनै अवरोध भएमा अनुहारमा दुखाइ हुन्छ । यद्यपि सबै अनुहारको दुखाइ ट्राइजेमिनल न्युरोल्जिया भने हुँदैन । जस्तै, स्टोक, दन्तरोग, नसाको समस्या, टेम्पोरोन्डिबुलर (टाउको दुख्ने कारण) वा क्लस्टर टाउको दुखाइ (टाउको एक साइड मात्र दुख्ने)ले अनुहारमा दुखाइ पैदा गर्न सक्छ । तर यीमध्ये कुनै पनि कारणले टाउको दुखेको होइन भने ट्राइजेमिनल न्युरोल्जिया भएको हुन सक्छ । अत्यधिक औषधि वा केमिकलको प्रयोग, ल्यापटप, मोबाइल र कम्प्युटरमा काम गर्ने व्यक्तिलाई पनि यस्तो समस्या हुन सक्छ ।

लक्षण

ट्राइजेमिनल न्युराल्जियाको मुख्य लक्षण टाउको दुख्नु नै हो । यो ट्राइजेमिनल स्नायुमा समस्या भएर हुने गर्छ । मुख धुँदा, छुँदा (हावाको स्पर्श र्दासमेत), खाना खाँदा, मुख खोल्दा दुख्ने समस्या हुन्छ । यस्तो दुखाइ केही सेकेण्डदेखि मिनेटसम्म हुन सक्छ ।

ट्राइजेमिनल न्यूराल्जिया हुँदा अनुहारको एक साइड करेन्ट लागे झैं दुख्ने भएकाले दैनिक जीवनलाई नै प्रभावित बनाउँछ । दुखाइका कारण खाना नखाने, कुराकानी गर्न गाह्रो हुने, शरीर कमजोर हुने हुन्छ । साथै निरन्तरको दुखाइले मानसिक समस्या समेत निम्त्याउन सक्छ । जसकारण बिरामी डिप्रेसनको सिकार पनि हुन सक्छ ।

कसरी पत्ता लाग्छ ?

ट्राइजेमिनल न्युरोल्जिया भएको शंका लागेमा अस्पताल गएर डाक्टरको सल्लाहमा विभिन्न जाँच गर्नुपर्ने हुन्छ । ईसीजी, रगत जाँच, युरिक एसिड, थाइराइड, सिटी स्क्यान, एमआरआई जाँच गर्नुपर्ने हुन्छ । यस्तो जाँच गर्दा अन्य रोगका कारण भएको हो कि होइन भन्ने पत्ता लगाउन सकिन्छ ।

उपचार

ट्राइजेमिनल न्युराल्जियाको उपचार औषधि, भ्याक्सिन र शल्यक्रियाबाट गरिन्छ । सुरुमा त रोग पत्ता लगाएर औषधि सेवन गर्न दिइन्छ । त्यसले पनि दुखाइ कम नभएमा सुई लगाउने र अन्तिम अवस्थामा शल्यक्रियासम्म गर्नुपर्ने हुन्छ ।

शल्यक्रिया गरेपछि पनि यो रोग पूर्ण रुपमा निको हुन्छ भन्न सकिंदैन, बल्झिरहन पनि सक्छ । त्यसैले न्युरोलोजिस्ट वा न्युरो सर्जरी विशेषज्ञलाई जँचाइरहनुपर्छ ।

(वरिष्ठ न्युरोलोजिस्ट डा. कोइराला वीर अस्पतालको न्युरोलोजी विभाग प्रमुख हुन् । उनीसँग अनलाइनखबरकर्मी रेणु त्वानाबासुले गरेको कुराकानीमा आधारित)

ट्राइजेमिनल न्यूराल्जिया डा. सुनिल कोइराला स्वास्थ्य
डा. सुनिल कोइराला
लेखक
डा. सुनिल कोइराला
वरिष्ठ कल्सल्टेन्ट न्युरोलोजिस्ट

नेपाल मेडिकल काउन्सिल दर्ता नम्बर : ३०२७ एमबीबीएस, एमडी (इन्टरनल मेडिसिन), डीएम (न्युरोलोजी) हाल वीर अस्पतालको न्युरोलोजी विभागमा कार्यरत

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय

फिचर

डाक्टरले अस्पतालको नेतृत्व गर्ने भए व्यवस्थापनको तालिम लिनुपर्छ(भिडियो)

डाक्टरले अस्पतालको नेतृत्व गर्ने भए व्यवस्थापनको तालिम लिनुपर्छ(भिडियो)

प्रदूषित वायुले गर्भको शिशुलाई गम्भीर असर

प्रदूषित वायुले गर्भको शिशुलाई गम्भीर असर

गर्भवती भएको कसरी थाहा पाउने ?

गर्भवती भएको कसरी थाहा पाउने ?

मस्तिष्क मृत्यु के हो ? ‘कोमा’ भन्दा के फरक छ ?

मस्तिष्क मृत्यु के हो ? ‘कोमा’ भन्दा के फरक छ ?

रक्तनली सम्बन्धी समस्या र समाधानको उपाय (भिडियो)

रक्तनली सम्बन्धी समस्या र समाधानको उपाय (भिडियो)

गर्भाधानका लागि के कस्तो स्वास्थ्य परीक्षण गर्ने ?

गर्भाधानका लागि के कस्तो स्वास्थ्य परीक्षण गर्ने ?