+

गर्भ रहेको संकेत कस्तो हुन्छ ?

२०८१ कात्तिक  १६ गते १०:५७ २०८१ कात्तिक १६ गते १०:५७
गर्भ रहेको संकेत कस्तो हुन्छ ?

सामान्यतया कुनै गर्भनिरोधक साधनको प्रयोग विना शारीरिक सम्बन्ध भएको एक साताभित्र नै गर्भ रहेको वा नरहेको भनेर टुंगो गर्न सकिन्छ । तर कहिलेकाहीं अण्डा र शुक्रकीट निषेचन हुने प्रक्रिया ढिलो हुँदा एक–दुई हप्तासम्म पनि गर्भ रहेको नरहेको थाहा हुँदैन ।

जब गर्भ रहन्छ महिलाले पहिलाको भन्दा असामान्य अनुभव गर्छिन् । केही संकेतले पनि गर्भ रहेको शंका हुनसक्छ ।

स्तन भारी हुनु

स्तन भारी हुनु, स्तनको आकार परिर्वतन हुनु, स्तन वरिपरिको भाग कालो हुनु तथा स्तनको नसा फुल्नु र मन्द दुखाइ हुनुलाई पनि गर्भावस्थाको प्रारम्भिक संकेत मान्न सकिन्छ ।

थकान

गर्भावस्थामा हर्मोन परिवर्तन हुन्छ । जसले गर्दा शरीर थाक्ने गर्छ । कतिपय महिला त गर्भावस्थाको सुरुवाती तीन महिनासम्म पनि अत्यधिक थकान महसुस गर्छन् ।

पटकपटक पिसाब लाग्नु

गर्भावस्थाको सुरुवाती चरणमा शरीरमा अतिरिक्त तरल पदार्थ उत्पादित हुन्छ, जसले गर्दा मूत्राशयमा दबाब उत्पन्न भई पटक-पटक पिसाब लाग्ने गर्छ । सो क्रम राति बढी भएमा गर्भ रहेको एक संकेत पनि हुनसक्छ ।

टाउको दुख्नु

गर्भावस्थाको प्रारम्भिक लक्षणमा टाउको दुख्ने समस्या पनि पर्छ । किनकि हर्मोनको परिवर्तनका कारण यो समस्यामा टाउको बेस्सरी दुख्ने गर्छ । तर यो अवस्था आफैंमा संवेदनशील अवस्था भएकाले टाउको दुख्यो भन्दैमा चिकित्सकको सल्लाह विना औषधि सेवन गर्नु हुँदैन ।

ढाड दुख्नु

बेस्सरी ढाड दुख्नु पनि गर्भावस्थाको प्रारम्भिक लक्षण मध्यमा पर्छ । किनकि गर्भावस्थामा तौल बढ्नुका साथै शरीरको बनोट परिवर्तित हुने गर्छ । जसकारण मांसपेशी र लिगामेन्ट खुकुलो भई ढाड दुख्ने गर्छ ।

खानामा अरुचि

अचानक खानामा अरुचि बढ्नु तथा अमिलो खान मन लाग्नु पनि गर्भावस्थाको प्रारम्भिक लक्षणमध्येमा पर्छ । किनकि गर्भावस्थामा हर्मोनको परिवर्तनका कारण महिलाहरुलाई अमिलो खानेकुरा खान मनपर्छ ।

मुड बदलिनु

के तपाईंको मुड अचानक बदलिरहेको छ ? एकछिन अघिसम्म एउटा काम गर्न मन लाग्नु, एकछिनमै अर्को काम गर्न मनलाग्नु पनि गर्भावस्थाको संकेत हो । यदि त्यस्तो भइरहेको छ भने एकपटक विचार गर्नुपर्ने हुनसक्छ ।

महिनावारी ढिलो हुनु

महिनावारी ढिलो हुनु पनि गर्भावस्थाको प्रमुख लक्षणमध्येमा पर्छ । यो समस्या कमै महिलामा देखिने गर्छ । किनकि गर्भवती भएमा महिलाहरुको महिनावारी प्रायः रोकिने गर्छ । त्यसैले नियमित भइरहेको महिनावारी अचानक बन्द भएमा गर्भावस्थाको परीक्षण अवश्य गराउनुपर्छ ।

यी सबै लक्षण सबै महिलामा नदेखिन पनि सक्छ । र, एकभन्दा बढी लक्षण देखिएर शंका लागेमा गर्भको स्ट्रिप प्रेग्नेन्सी टेस्ट (कीट)बाट परीक्षण गर्न सकिन्छ । लक्षण नदेखिए पनि गर्भवती भएको शंका लागेमा यकिन गर्न चाहनेले जाँच गर्न सकिन्छ ।

प्रयोग कसरी गर्ने ?

– बिहानको पिसाबमा एचसीजीको स्तर बढी हुने र सहजै नतिजा आउने भएकाले त्यही समयको पिसाब प्रयोग गर्ने ।

– उपकरण भएको दुईवटा टेस्टिङ पोइन्टमा पिसाबको तीन थोपा जति राख्ने ।

– पिसाबमा एचसीजी हार्मोन मिसिएको छ भने स्ट्रिपको एक किनाराको रङ परिवर्तन हुन्छ । यसले गर्भवती भएको बुझ्न सकिन्छ ।

गर्भ रहेपछि

गर्भ रहेपछि महिलाले विशेष किसिमको अनुभव गर्छिन् । त्यो पल खुसी, अलिकति उत्सुकता, भावी बच्चाको माया र अलिकति डर मिश्रित अनुभव हुन्छ ।

यद्यपि गर्भ बसेको थाहा भएदेखि गर्भ रहने नौ महिनासम्म कस्तो खालको शारीरिक र भावनात्मक परिवर्तन हुनसक्छ भन्ने ज्ञान भयो भने आउने महिनाका लागि तयार रहन सहज हुन्छ ।

गर्भ रहेपछि गर्नैपर्ने कुरा भने स्त्री रोग विशेषज्ञसँग परामर्श लिन सकिन्छ । चिकित्सकले आवश्यक परे स्वास्थ्य परीक्षण गर्न सक्छन् ।

चिकित्सकले के खाने ? के गर्ने, के नगर्ने लगायत जानकारी र नियमित फलोअपमा आउन सुझाव दिनसक्छन् । यो बेला बच्चा वा आफ्नो स्वास्थ्यबारे केही जिज्ञासा भए खुलस्त भएर चिकित्सकलाई सोध्न सकिन्छ ।

गर्भाधान डा. उपमा कार्की

धेरै कमेन्ट गरिएका

डा. उपमा बस्नेत
लेखक
डा. उपमा बस्नेत
प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

डा. बस्नेत हाल वात्सल्य नेचुरल आईभीएफ सेन्टरमा कार्यरत छिन् । प्रसूति तथा स्त्रीरोगमा एमडी गरेकी उनको नेपाल मेडिकल काउन्सिल दर्ता नम्बर २१११२ हो ।

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय

फिचर

गर्भ रहेको संकेत कस्तो हुन्छ ?

गर्भ रहेको संकेत कस्तो हुन्छ ?

आत्मसम्मान घट्ने र निराशा बढाउने कारक बनिरहेका सामाजिक सञ्जाल

आत्मसम्मान घट्ने र निराशा बढाउने कारक बनिरहेका सामाजिक सञ्जाल

शव चिरेर मृत्युको कारण खोज्ने डाक्टर

शव चिरेर मृत्युको कारण खोज्ने डाक्टर

तिहारमा दिइने भाइमसलाका के छन् फाइदा ?

तिहारमा दिइने भाइमसलाका के छन् फाइदा ?

दुखाइ व्यवस्थापनमा अकुपञ्चर कति प्रभावकारी ? (भिडियोसहित)

दुखाइ व्यवस्थापनमा अकुपञ्चर कति प्रभावकारी ? (भिडियोसहित)

बर्सेनि डेंगुले दु:ख दिन्छ, संक्रमण फैलिइसकेपछि बल्ल तात्छ सरकार

बर्सेनि डेंगुले दु:ख दिन्छ, संक्रमण फैलिइसकेपछि बल्ल तात्छ सरकार