नेपालमा यूरो-६ प्रदूषण मापदण्ड लागु

११ असार, काठमाडौं । नेपालमा यूरो-६ प्रदूषण मापदण्ड लागु भएको छ । लामो समयदेखि कार्यान्वयनको बहसमा रहेको यो मापदण्ड सरकारले ‘नेपाल सवारी साधन प्रदूषण मापदण्ड २०८२’ कार्यान्वयनमा ल्याउँदै लागु गरेको हो ।

वन तथा वातावरण मन्त्रालयले नयाँ मापदण्ड राजपत्रमा प्रकाशित गरेको छ । यस मापदण्डअनुसार अब दुई पाङ्ग्रे, तीन पाङ्ग्रे र चार पाङ्ग्रे सवारी साधनको हकमा यूरो-५ र कम्तीमा चार पाङ्ग्रा भएका सवारी साधनको हकमा यूरो-६ मापदण्ड बमोजिमको परीक्षण विधि मान्य हुनेछ ।

नेपालमा २०६९ सालयता नै यूरो-३ मापदण्ड कायम छ । यसले वातावरणीय प्रदूषण बढाएको भन्दै यूरो-६ लागू गर्न माग भइरहेको थियो । यूरो-३ मापदण्ड ल्याउँदा २ वर्षपछि (२०७१ सालमै) यूरो-४ मा जाने सोच राखिएको थियो । तर त्यसयता निरन्तर यूरो-३ नै कायम राखिएको थियो । यूरो-५ का हकमा भने ३५० केजीसम्म तौल भएका हलुका चार पाङ्ग्रे सवारी साधनमा लागु हुने भनिएको थियो ।

युरो-६ लागु हुने चार पाङ्ग्रेमा भने साना यात्रुबाहक सवारी साधन (चालक बाहेक ८ यात्रु सिट क्षमता भएका), मझौला यात्रुबाहक सवारी साधन (८ सिटभन्दा बढी क्षमता) र ठूला यात्रुबाहक सबै सवारी साधनको हकमा लागु भएको छ ।

उता, न्यूनतम ३.५ टनसम्म तौल भएकादेखि सबै मालबाहक साना, मझौला र ठूला सवारीमा समेत यूरो-६ मापदण्ड लागु भएको मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ । सवारी साधन उत्पादन हुने अन्य कुनै देशमा प्रचलनमा रहेको यस मापदण्ड सरहको प्रदूषण मापदण्ड र यस मापदण्डबीच भिन्नता देखिएमा सवारी साधनबाट हुने उत्सर्जनमा रहने प्रदूषण कारक तत्वको अधिकतम सीमा सम्बन्धमा नयाँ मापदण्डमा तोकिएका सीमा मान्य हुने समेत प्रदूषण मापदण्डमा उल्लेख छ ।

यो पनि पढ्नुहोस

नेपालमा ‘युरो–६’ सवारी मापदण्ड लागु हुँदै, अर्थ मन्त्रालयको सहमति

मन्त्रालयका अनुसार युरोपका लागि संयुक्त राष्ट्रसंघीय वित्त आयोगबाट सिफारिस भएको समानस्तरको परीक्षण विधिलाई यस मापदण्डको परिपालनासम्बन्धी परीक्षण प्रयोजनमा मान्यता दिइने भएको छ । उत्पादक राष्ट्रमा मान्यता दिई अभ्यासमा रहेका र सम्बन्धित यूरो मापदण्ड सरहका वा तुलनायोग्य विधि समेत यस मापदण्डको परिपालनासम्बन्धी परीक्षण प्रयोजनमा मान्य हुने मन्त्रालयले स्पष्ट पारेको छ ।

नयाँ मापदण्डमा पहिलो चरणको परीक्षणअन्तर्गत सवारी साधनका उत्सर्जन हुने कार्बन मोनो अक्साइड, हाइड्रो कार्बन, गैरमिथेन हाइड्रो कार्बन, नाइट्रोजन अक्साइडको मात्रा, कणजन्य पदार्थको मात्रा र कण संख्याको मात्राका सम्बन्धमा अधिकतम सीमा समेत तोकेर राजपत्रमा सार्वजनिक गरिएको छ ।

मापदण्डअनुसार कुल वजन ३ सय किलोग्रामभन्दा बढी भएका सवारी साधनको परीक्षण इन्जिन डाइनामोमिटरमा गरिने भएको छ । दुई पाङ्ग्रे, तीन पाङ्ग्रे वा चार पाङ्ग्रे लघु सवारी साधनको लागि च्यासिस डाइनामोमिटरमा गरिने भएको छ । दोस्रो प्रकारको परीक्षणमा प्रदूषण कारक पदार्थ र सूचकको अधिकतम सीमा समेत सोही राजपत्रमा सार्वजनिक गरिएको छ ।

यसबाहेक जडित सवारी साधनको इन्जिनबाट हुने उत्सर्जन, वाष्पिक उत्सर्जनको अधिकतम सीमा समेत परीक्षण हुनेछ । साथै प्रदूषण नियन्त्रण उपकरणको टिकाउपनको समेत परीक्षणको मापदण्ड सार्वजनिक गरिएको छ । नयाँ मापदण्ड आएसँगै नेपाल सवारी साधन प्रदूषण मापदण्ड २०६९ खारेज भएको छ ।

नयाँ मापदण्ड नयाँ सवारीको हकमा मात्र

नयाँ मापदण्ड नयाँ आयात हुने सवारी साधनको हकमा मात्र लागु हुने भएको छ । राजपत्रमा मापदण्ड सवारी साधन भएको मितिसम्म प्रतीतपत्र वा बैंकको माध्यमबाट गरिसकिएको भुक्तानीबमोजिम आयात हुने सवारी साधनको हकमा लागु हुने छैन । अहिले चलिरहेका सवारी साधनको हकमा समेत पुरानै मापदण्ड कायम रहनेछ ।

नेपालमा एसेम्बल हुने वा उत्पादन हुने सवारी साधन तथा त्यस्ता सवारी साधन एसेम्बल र उत्पादन गर्न आवश्यक पार्टपूर्जा प्रयोग गरी बनेका सवारी साधनको हकमा भने २०६९ सालकै प्रदूषण मापदण्ड लागु हुने समेत व्यवस्था मिलाइएको छ ।

यो पनि पढ्नुहोस

सवारीमा ‘युरो ६’ मापदण्डबारे निर्णय लिन सरकारलाई सकस