के धेरै रिसाउँदा हृदयाघातको जोखिम बढ्छ ?

हरेक वर्ष विश्वभर लाखौँ मानिसहरूले हृदयाघातका कारण ज्यान गुमाउँछन् । अस्वस्थकर खानपान र अस्वस्थकर जीवनशैलीका कारण मुटु रोगको जोखिम बढ्छ । हृदयाघातको समयमा व्यक्तिलाई मध्य छातीमा तीव्र दुखाइ हुन्छ ।

यसका लक्षणहरूको बारेमा कुरा गर्दा, छाती दुख्ने, कसिलोपनको अनुभूति हुने र छातीको बायाँ भागमा दुखाइ शुरु हुने  हुन्छ । यो समस्या उच्च रक्तचाप वा कोलेस्टेराेलको कारणले पनि हुन्छ । धेरै रिसाउने मानिसहरूलाई पनि हृदयाघातको जोखिम हुन्छ भनेको सुनिन्छ । यस्तोमा यदि कुनै व्यक्ति धेरै रिसाउँछ भने उसलाई हृदयाघात हुन सक्छ ?

यसको कारण के हो ?

के धेरै रिसाउँदा हृदयाघात हुन सक्छ ?

हृदयाघात गराउने धेरै कारणहरू मध्येमा एउटा कारण धेरै तनाव वा रिस पनि पर्छ । तनाव लिनाले मुटु रोगको जोखिम बढ्न सक्छ । बढ्दो तनावका कारण पनि रिस उठ्छ । तनावका कारण शरीरमा न्यूरोभास्कुलर एजेन्ट वा न्यूरोनिक एजेन्ट उत्पादन हुन्छन्, जसले गर्दा मुटुको धड्कन बढ्छ ।

यसले मुटुको धड्कन बढ्नुका साथै मेटाबोलिक र हर्मोनल परिवर्तनहरू हुन थाल्छन् । यसले गर्दा मुटुको धड्कन धेरै बढ्ने र मुटुको धड्कन बन्द हुन सक्छ ।

तनाव वा रिसले कसरी हृदयाघात निम्त्याउन सक्छ ?

रिसाउनु एक सामान्य मानवीय भावना हो, तर जब यो बानी बन्छ, यसले शरीर र मन दुवैलाई हानि पुर्‍याउन सक्छ । हृदयाघातको जोखिम तनाव वा रिससँग प्रत्यक्ष रूपमा सम्बन्धित छैन । तर शरीरमा हुने हार्मोनल परिवर्तनहरू मुटुका लागि अप्रत्यक्ष जोखिम कारक हुन सक्छन् ।

रिसाउँदा मुटुको सामान्य गतिविधि प्यारासिम्पेथेटिक गतिविधि भन्दा बढी हुन्छ, जसले मुटुमा नराम्रो असर पार्न सक्छ । तनावको समयमा नरएड्रिनेलिन हर्मोनहरू सक्रिय हुन्छन् । यी हर्माेनका रिसेप्टरहरू मुटुको माथिल्लो भागमा हुने भएकाले, तिनीहरूले मुटुलाई विफल पनि बनाउन सक्छन् ।

रिस उठ्दा हृदयाघातको जोखिम बढ्नु प्रत्यक्ष कारण होइन । तर, यदि कुनै व्यक्ति धेरैजसो समय तनावमा रह्यो भने, यसले शरीरमा हर्मोनल असन्तुलन निम्त्याउन सक्छ । हर्मोन असन्तुलनले मुटुको कार्यलाई असर गर्न सक्छ, जसले गर्दा हृदयाघातको जोखिम बढ्न सक्छ ।

बारम्बार रिसाउनु किन खतरनाक ?

हरेक पटक जब रिसाइन्छ यसले शरीरलाई शारीरिक र मानसिक दुवै रूपमा झट्का दिन्छ । मुटुले छिटो काम गर्नुपर्छ, जसले गर्दा थकान र मांसपेशी कमजोर हुन्छ । यदि यो निरन्तर भइरह्यो भने, यसले मुटुको धमनीहरूमा सुन्निने समस्या निम्त्याउन सक्छ, जसले हृदयाघात वा स्ट्रोकको जोखिम बढाउँछ । त्यसैले समयमै रिसाउने बानी परिवर्तन गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ ।

हृदयाघातको जोखिम कम गर्न यी सुझावहरू

तनावले रिस बढाउँछ, जसले हृदयाघातको जोखिम बढाउँछ ।  त्यसैले, तनाव व्यवस्थापनमा काम गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ । उच्च रक्तचाप र मधुमेहको औषधि सेवन गरिहरेका व्यक्तिहरूले झन् विशेष ख्याल राख्नुपर्छ ।

तनाव कम गर्न, राम्रो निद्रा लिनु र कुनै साैख पालना गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ । यसले मुडलाई हल्का बनाउँछ र हृदयाघातको जोखिम कम गर्छ । सबै पोषक तत्त्वहरू भएको स्वस्थ आहार लिनुपर्छ ।  यसले शरीरमा भएका सबै पोषक तत्त्वहरूको कमी पूरा गर्नेछ र मुटु स्वस्थ रहन्छ ।

पर्याप्त निद्रा लिने, तनाव नियन्त्रण गर्ने र जंक फुडबाट बच्ने जस्ता स्वस्थ जीवनशैलीका बानीहरू पालना गर्नुपर्छ । मुटु रोग,  मोटोपना,  मधुमेह र उच्च कारण पनि हृदयाघातको जोखिम बढाउन सक्छ । त्यसैले यस्ता व्यक्ति नियमित चिकित्सकको परामर्शमा रहनुपर्छ ।

रिसलाई नियन्त्रण गर्नका लागि नियमित व्यायाम, योग र ध्यान पनि गर्न सकिन्छ ।

धेरै रिसाउने व्यक्तिले धूम्रपान र मद्यपान गर्छन् भने  त्यस्ता व्यक्तिमा  झन् हृदयाघातको जोखिम बढ्छ । त्यसैले यस्ता व्यक्ति धूम्रपान मद्यपानबाट टाढा रहनुपर्छ ।

एकदमै धेरै रिस उठ्छ केही गरे पनि नियन्त्रण हुँदैन भने रिसको कारण पत्ता लगाएर त्यसको समाधान गर्नुपर्छ, रिस नियन्त्रणको लागि मनोचिकित्सकको सल्लाह पनि लिन सकिन्छ ।