ऊ एउटा जँड्याहा । उसको सम्पूर्ण पहिचान यही हो । तर केही वर्ष पहिले उसको अर्को पहिचान पनि थियो । ऊ मेरो दोस्त– प्रिय दोस्त थियो । तर आज ऊ मेरा लागि साथीसम्म रहेन । ऊ मेरो लागि पनि एक नामुद जँड्याहा हो । जसको घरघाट भट्टी हो । ऊ भट्टी पसे झैं म अक्सर […]

स्रष्टा र सृष्टिको कुरा भइसकेपछि ‘पारिस्थितिकीय’को कुरा आउँछ । मार्क्सको प्रसिद्ध कथन छ– इतिहास सृष्टि हो भने, व्यक्ति पात्र । तर व्यक्तिले आफूले खोजेकै परिस्थिति बनाउन सक्दैन । पारिस्थितिकीयका पनि धेरै बाध्यता हुन्छन् । जसबाहिर इतिहास निर्माणको काम सम्भव हुँदैन । त्यस अर्थमा ‘कालजयी’ भनिएका रचना पनि खासमा ‘समसामयिक’ नै हुन्छन् । कालजयी रचनाको अर्थ […]

पर्दामा गुण्डाको बोस सुनिल थापा आएर एउटा गरिब किसानलाई कुट्न थाल्यो । निकैबेर मरणासन्न हुनेगरी कुटेपछि त्यो निर्बल किसानको मृत्यु भयो । श्रीमानको ज्यान बचाउन हारगुहार गरिरहेकी किसानकी श्रीमतीलाई पनि केहीबेर लछारपछार पारेर सुनिल थापा अट्टहास हाँस्दै गयो । मृत किसानको चितामा उसकी श्रीमती मिथिला शर्माले आगो लगाई । सेतो फरिया लगाएर काखमा नाबालक छोरा […]

हामी दुवैको योग्यता पनि एकै र जागिरको तह पनि एकै छ । श्रीमान-श्रीमती एक रथका दुई पाङ्ग्रा भनिन्छ । हामी एकै जीवनसाथी त हौं तर भिन्नता, उनी पुरूष म महिला । उनी बिहान ढिलो उठ्छन् । ब्रस गरेर फ्रेस हुन्छन् अनि मैले पकाएको चिया पिउँछन् । एकछिन टेलिभिजनमा समाचार हेरेर चोकतिर डुल्न लाग्छन् । अफिस […]

काठमाडौ । सुरेश बडालको कथासंग्रह ‘रहर’ लोकार्पण गरिएको छ । काठमाडौंको प्रज्ञा–प्रतिष्ठानमा शनिबार आयोजित एक समारोहमार्फत पुस्तक लोकार्पण गरिएको हो । कार्यक्रममा लेखक अमर न्यौपानेले जतिसकै नाम र दाम कमाए पनि बाल्यकालजस्तो मिठो जीवन अरू नहुने बताए । चाहे बाल्यकाल जतिसुकै अभावमा होस्, त्यो अति प्रिय हुने उनको भनाइ छ । ‘रहरमा धेरैजसो कथा बाल्यकालका यस्तै […]

‘हेर त बाबु, यो मोबाइल एकपटक के भएको रहेछ ?’ शिरमा अलि पुरानो ढाका टोपी, काँधमा गलबन्दी भिरेका अधबैंसे पुरुषले सोधे । मोबाइल पसलमै मोबाइल मर्मत गर्ने पनि सुबिधा छ । एकजना २०/२२ वर्षे केटा र एकजना केटी पसलको काउन्टरमा अग्लो स्टुलमा बसेर टाउको झुकाउँदै आ-आफ्नै मोबाइलमा व्यस्त थिए । पसलको दाहिने कुनामा सिसाले बारेर […]

गहुँगोरो वर्णकी जेठीआमा उमेरले जेठाबा भन्दा करिब तीन वर्षले जेठी छिन् । शान्त, सरल स्वभावका कारण गाउँमा उनलाई रुचाउने धेरै छन् । उनलाई दया, माया र करुणाको प्रतिमूर्ति भन्दा पनि अतिशयुक्ति नहोला । साधारण लेखपढ गर्न सक्ने, उनीसँग घर-व्यवहार चलाउने कुरामा जेठाबाले सधैं सल्लाह लिने गर्दथे । घर व्यवहार चलाउने क्रममा कहिलेकाहिँ कुराहरू बाझिन गएमा […]

११ पुस, काठमाडौं । उपन्यास, निबन्ध र कथामा ख्याती कमाएका कृष्ण धराबासी यस वर्ष कथासंग्रह ‘वर्तमान’ लिएर पाठक माझ आएका छन् । केही नयाँ, केही पूर्वप्रकाशित र आफ्नो पहिलो कथासमेत गरेर उनले संग्रहमा १२ थान कथाहरू समावेश गरेका छन् । आठ वर्षपछि प्रकाशित उनको यो तेस्रो कथासंग्रहका १२ कथामध्ये ४ वटा नेपाली परिवेशका छन् भने […]

बा’ले बरोबर आँखा देख्न नसकेको चानचुन एक महिना भयो । टाढाका वस्तुहरू देख्दैनन् । नजिकै आएमात्र ठम्याउन सक्छन् । त्यसैले म बुबालाई चस्मा लिन गेटा आँखा अस्पताल पुगें । काउन्टरमा टिकट काटेर लाइन लागें । चार नम्बरबाट माइक्रोस्कोपले हेरेर डाक्टरले पानामा के-के लेखेर भन्यो, ‘यो चिट लगेर सात नम्बर कोठामा जानुहोस् ।’ कोठा नं : […]

(यो कुनै जङ्गलको कथा हो। शहरका मान्छेसँग मिल्न गएमा संयोग मात्र हुनेछ ।) एकादेशमा एउटा जङ्गल थियो । त्यहाँ एउटा बाघ र एउटा स्याल पनि बस्थे । बाघ बुढो नभए पनि निकै थकित थियो। यद्यपि उसको आवाज भने कडा थियो । उसका दाह्रा,पञ्जा,नङ्ग्रा सबै दुश्मन भनिएकाहरूले झिकिसकेका थिए । बाँकी रहेका नङ्ग्रा, दाह्रा पनि काम […]

काठमाडौं । पनौती साहित्य समाजले आफ्नो स्थापनाको अवसरमा कथा विशेषाङ्क प्रकाशन गरेको छ । पनौती साहित्य दर्पण (भाग -४) लाई काभ्रेली स्रष्टाहरूको कथा सङ्ग्रह ‘प्रतिनिधि काभ्रेली कथा संग्रह’ को रुपमा प्रकाशित गरेको संस्थाका उपाध्यक्ष एवम् संग्रहका प्रधान सम्पादक डा. सुमनराज ताम्राकारले जानकारी दिए । ताम्राकारले कथा विधामा काभ्रे बलियो भएको मात्र होइन नेपाली साहित्यमा आधुनिक […]

सिमल चौतारोतिरबाट ताल छोडेर आएको मादलको आवाजले धेरैको ध्यान तान्यो । अयोध्यापूरीमा आजसम्म कतै पनि यति मीठो र सुरिलो आवाजमा मादल बजाएको सुनिएको थिएन । मन्त्रमुग्ध पार्ने मादलको तालले सबैलाई तानेको थियो । परिचय खोज्दै धेरै मान्छेहरुले घरको संघार काटेर चौतारीतिर पाइला नापिसकेका थिए । साँच्चै नै एउटा अधबैंसे उमेरको मान्छे चौतारीको डिलमा बसेर मादल […]

यो मन्दिर परिसर कुनै क्यानभासजस्तो लाग्छ । यहाँ अनेक पात्रहरू अनेक रङ पोतिरहन्छन् । थपिँदै जान्छ रङ, कोरिँदै जान्छ एक गतिशील चित्र । समयजस्तो कुनै अर्को चित्रकार, अहँ सायद छैन । मन्दिरमा प्यासीहरू आउँछन्, सपनाका रङ पोखेर जान्छन् । भिखारी अभावका रङ पोत्छन् । धनीहरू सम्पन्नताको रङ, पापी पापका र धर्मीहरूका धर्मका रङ पोत्छन् । […]

त्यसपछि मेरो जीवन कहिल्यै नसोचेको बाटोतिर मोडियो । चाहेका बेला आत्महत्या गर्न पाएको भए मेरो जीवन टुंगिएको दश वर्ष बितिसकेको हुने थियो । विगतलाई फर्केर हेर्दा आफैंले बेहोरेका घटनाहरू आफैंलाई काल्पनिक लाग्छन् । एउटा गुन्डाको नजरमा नपरेको भए, परिवारले साथ दिएको भए, प्रहरीमा गएको भए वा दीपकले विवाह गरेको भए आज म अर्कै बिमला हुन्थेँ […]

पुतलीसडकको सडक सफा र चौंडा थियो । फुटपाथ उत्तिकै ठूलो । छेउछेउमा रङ्गीचङ्गी फूल फुलिरहेका थिए । जाम थिएन ! ठाउँठाउँमा मेट्रो चढ्नका लागि मानिसहरू शान्त ढङ्गमा लाइन बसिरहेका थिए । एकादेशमा ऊ कम्युनिस्ट थियो । तर, ऊ आफूलाई ‘सुपरम्यान’ भन्न रूचाउँथ्यो । अरूले त्यसरी नै बुझुन् भन्ने उसको चाहना हुन्थ्यो । उसले प्रधानमन्त्रीको शपथ […]

बाहिर झरी परिरहेको छ । झरीको अविराम संगीत र बा’को खोकी यसरी समवेत सुनिइरहेको छ मानौं कुनै शास्त्रीय संगीतको जुगलबन्दी भइरहेको छ । बा भुइँतलाको ओछ्यानमा सुतिरहनुभएको छ । कुनाको खाटमा म असजिलो गरी पल्टिरहेको छु । बाको हरेक खोकी घरको चारभित्तामा ठोकिएर मसम्म आइपुग्छ र मेरो दुखाइलाई अझ बल्झाइरहन्छ । हरेक खोकीले बाको घाँटीको […]

म एउटा कविता सम्झने कोसिस गरिरहेको छु । आफैंले लेखेको । चालीस वर्षअघिको । कुनै बेला चाहिन सक्छ, यो सम्झेर दराजमा जतनका साथ राखेको थिएँ । मेरो दराजमा किताबहरू व्यवस्थित किसिमले राखिएका छैनन् । धेरै किताब, भद्रगोल अवस्था । खोजेँ । खुब खोजेँ । डेढ घण्टा बित्यो । थाकेँ । पाउँन सकिनँ । म बरण्डामा […]

म छुट्टिएँ । मैले सत्र बर्ष, एघार महिना र पच्चिस दिन लामो मेरो वैवाहिक सम्बन्धको कानुनीरुपले अन्त्य गरेँ । आत्मिक, शारीरिक, सामाजिक, व्यवहारिक, आर्थिक सबै हिसाबले म ऊबाट अलग भएँ । हाम्रो सम्बन्धबिच्छेद भयो । सम्बन्धबिच्छेदसँगसँगै अब म ‘हामी’ बाट ‘म’ अर्थात अनामिका भएँ । अनामिका भएको महिनादिनसम्म मेरो हरेक समय संक्रमणकालीन रह्यो । कयौंदिनसम्म […]

१.पूर्वकथा रामनाथ कवाडी– नमस्कार ! झोलेराम– राम ! राम !! रामनाथ कवाडी– के छ हजुर हालखबर ? झोलेराम– रामजीको कृपाले सब ठीकठाक छ ! रामजीको कृपाले तपाईंको के पो छ होला ? रामनाथ कवाडी– आफ्नो त लंका जलिराछ, बिल्लिबाठ छ हजुर…। गर्लफ्रेन्डले पनि छोड्यो । बे हुने छाँटकाट छैन । झोलेराम– देख्नुभो ! रामभक्त नहुँदा […]

सन्देशको डायरीबाट… अर्को जन्ममा भेटौंला । अनि, मलाई कुरे है अर्को जन्ममा ? भरिएका आँखाबाट आँशु झरे । अर्को जन्मको कुरामा म विश्वास गर्दिनँ । मुसुक्क हाँस्दै उत्तर दिइन् । त्यसो भए अर्को जन्म भएछ भने भेटौंला । सहजै भनें । अर्को जन्ममा म मान्छे नै हुन्छु भन्ने के छ र, कमिला भएँ भने ? […]

‘गुहार ! गुहार ! पुलिसले ढुङ्गाले हानेर मान्छे मार्‍यो ।’ माघको महिना । घाम नलागेको दिन । चिसो सहिनसक्नुको थियो । त्रिशुली नदीको पानी झनै चिसो थियो, बरफजस्तो । मौसम चिसो भएपनि त्यहाँको माहोल भने तराईको उष्ण गर्मीजसरी तातेको थियो । हारगुहारपछि दौडादौड गर्दै स्थानीय आए । किनारमा मान्छेको ठूलो भीड लाग्यो । ‘के भएको […]