८ बैशाख, काठमाडौं । काठमाडौँ उपत्यकामा मेट्रो रेल निर्माण र सञ्चालनका लागि जम्मा एउटा लगानी प्रस्ताव आएको छ ।
गत चैत १५ र १६ मा तामझामका साथ प्रस्तुत गरिएका मध्ये उपत्यकाको मेट्रो रेल परियोजना निर्माणका लागि हालसम्म जम्मा एउटा लगानी प्रस्ताव आएको हो ।
काठमाडौं उपत्यकाको ७७ दशमलब २८ किमी दुरीमा सहरी मेट्रो रेल निर्माण गर्न ईच्छुकलाई सम्मेलनपछि २० अप्रिल अर्थात हिजो शनिबारसम्म लगानी प्रस्ताव पेश गर्न समय दिइएको थियो ।
तर, सम्मेलनमै प्राप्त एउटा प्रस्ताव बाहेक त्यसयता कसैले यो परियोजनामा चासो देखाएका छैनन् । बोर्डले प्रस्तावकको नाम भने खुलाएको छैन ।
बुट मोडेलमा निर्माण गर्न काठमाडौं मेट्रो रेल परियोजनाका लागि ३ खर्ब ३१ अर्ब ९२ करोड लागत प्रस्ताव गरिएको छ ।
बोर्डले बिहीबारको ३७औं बैठकले मेट्रो रेलसहितका अन्य परियोजनामा लगानी प्रस्ताव गर्न थप एक महिना (२० मे सम्म) समय थप गरेको छ ।
थपिएको समय सीमा भित्र थप आवेदन नपरे प्रस्तावकको मुल्याकंन गरि प्रक्रिया अघि बढाउने बोर्डको तयारी छ । लगानी बोर्डले यो परियोजनाका लागि ५ खर्ब ४७ अर्ब १७ करोड रुपैयाँ लगानी प्रक्षेपण गरेको थियो । बोर्डले यसअघि सन् २०१७ मै यो परियोजना प्रस्ताव गरेको थियो । तर, हालसम्मले गति लिएको छैन ।
लगानी बोर्डले तयार पारेको परियोजना अध्ययन प्रतिवेदनअनुसार काठमाडौं मेट्रो रेलको रेल्वे लाइन दुई रुट भूमिगत (अण्डर ग्राउण्ड) र बाँकी तीनमा जमीनमाथि नै हुनेछ ।
सातदोबाटो–रत्नपार्क–नारायणगोपालचोकसम्मको १२ दशमलब १० किमीको रुटमा चढ्ने ओराल्ने ११ स्टेशन प्रस्ताव गरिएको छ । यो रेल्वेलाइन जमीनमाथि नै हुनेछ । यस्तै किर्तिपुर–कालिमाटी–बानेश्वर–एयरपोर्टसम्मको ११ दशमलब ५ किमीको जमीनमाथिको रुटमा ९ वटा स्टेशन हुनेछ ।
यस्तै जमीनमाथि नै बन्ने कोटेश्वर–चावहील–स्वयंम्भूनाथ–कोटेश्वरसम्मको २८ दशमलब ५ किमीको रुटमा १७ वटा चढ्ने–ओर्लनले स्टेशन प्रस्ताव गरिएको छ ।
स्वयंम्भूनाथ–डिल्लीबजार–बौद्धसम्म बन्ने ११ दशमलब ७० किमी र धोबिघाट–सिंहदरबार–नक्साल–गोगंबुसम्मको १३ दशमलब ८० किमीको अण्डरग्राउड रुटमा समान १०र१० वटा स्टेशन हुनेछन् । कूल ५७ वटा आधुनिक स्टेशन र दुई वटा टर्मिनल बन्नेछन् ।
प्रत्येक स्टेशनमा यात्रुको सहजताका लागि रेल आउने जाने समयतालिका र अन्य जानकारी दिनेगरी ‘रियलटाइम इन्फरमेसन डिस्प्ले’ राखिनेछन् । यो मेट्रो रेल दुईतर्फी हुनेछ ।
यो रेल्वे २० घण्टा सञ्लान गर्ने योजना छ । काठमाडौं मेट्रो रेल सञ्चालनमा आएपछि दैनिक एक लाख १९ हजार जना बढी यात्रु ओहोर दोहोर गर्ने प्रक्षेपण गरिएको छ ।
सञ्चालन भएपछि सन् २०४९ सम्म बढेर यात्रुको चाप बढेर १ लाख ७९ हजारसम्म पुग्ने अनुमान छ । सार्वजनिक–नीजि साझेदारी (बूट) मोडेलमा बन्ने काठमाडौं मेट्रो रेलको विस्तृत अध्ययन प्रतिवेदन (डीपीआर) एक वर्ष बनाइ पाँच वर्ष भित्र निर्माण सक्ने योजना छ ।
फिजिबिलिटी, डीपीआर, वित्तीय व्यवस्थापन, निर्माण, सञ्चालन, व्यवस्थापन र मर्मत निर्माण कम्पनीले गर्नेछ भने सरकारले आवश्यक सहायता उपलब्ध गराउनेछ ।
