देशमा दुईतिहाई बहुमतको सरकार छ । तैपनि सरकारले राम्रोसँग काम गर्न किन सकिरहेको छैन ? यो स्थिर सरकार, बहुमतको सरकार वा दुई तिहाईको सरकारबाट केही पनि आश गर्ने अवस्था छैन । यो सरकारले केही गर्न सक्दैन । किनभने, भारतभक्ति र अमेरिका भक्तिको एउटा पराकाष्टा हामीले देखिरहेका छौं ।

मेरो दृष्टिकोणमा नेपाल बन्न नसक्नु वा सरकारले काम गर्न नसक्नुका पछाडि मुख्यतः ५ वटा कारण छन्ः

पहिलो– राजनीतिक दलहरु कार्यक्रमविहीन थिए । यिनीहरुसँग विकासको खाका, दृष्टिकोण वा भिजन थिएन । भिजनरहित यिनीहरुको हातमा सत्ता आयो । यो ०४७ सालदेखिकै कथा लगातार दोहोरियो ।

दोस्रो– युरोपियन युनियनजस्ता केही नाम चलेका, संयुक्त राष्ट्र संघ नै भनौं, यस्ता संस्थाहरुले नेपालको धर्म र जातमाथि अलि बढी नै खेलवाड गरे । खेले । उनीहरुले खेलेकोमा डलरको मोहमा राजनीतिक दलका नेताहरुसमेत त्यसमा पत्याउने सूचीमा पर्दिए र हाम्रो विकासको खाका जातिहरुमा, धर्महरुमा विभाजित भयो ।

तेस्रो– हाम्रो आफ्नो राष्ट्रिय चरित्र जुन छ, त्यो नेपाली राष्ट्रिय चरित्रलाई संसारभरि बहादुर गोर्खालीको देश, बहादुर नेपालीको देश भनिन्छ भनेर हामीलाई सबै नेताहरुले ढाँटे । पाठ्यपुस्तकमा पनि ढाँटे ।

खासमा हाम्रो राष्ट्रिय चरित्र २००७ सालदेखि मसिनो ढंगबाट केलाएर हेर्दा के देखियो भने जब–जब जो नेपाली सत्तामा पुग्छन्, तिनीहरुले नेपाललाई ठगेको, भ्रष्टाचार गरेको, पैसा कमाएको र रातारात करोडपति भएको र देश कंगाल भएको मात्रै देखियो । त्यसैले हाम्रो राष्ट्रिय चरित्रचाहिँ भ्रष्टाचार गर्ने, ठग्ने हो । ठगीखाने राष्ट्रिय चरित्र हरेछ भन्ने यिनीहरुले प्रमाणित गर्दिए ।

चौथो– देशलाई माया गर्ने राष्ट्रवादी, खासैमा राष्ट्रवादी ‘स्टेटस् म्यान’को चरित्र भएको नेताहरु भएनन् । एकदमै हुँदै भएनन्, जीरो नै त नभनौं, एक÷दुईजनासँग ‘स्टेटस् म्यान’को चरित्र थियो । तर, तिनीहरुले त्यो चरित्र प्रदर्शन गर्न सकेनन् । कृष्णप्रसाद भट्टराई, गणेशमान सिंह, मनमोहन अधिकारीजस्ता केही मानिसहरु थिए । तर, उनीहरुले आफ्नो राष्ट्रवादलाई त्यो ‘स्टेटस् म्यान’ मा रुपान्तरण गर्ने आधार वा मौका पाएनन् ।

अनि पाँचौं नम्बर के हो भने एकखालको राजनीतिक सहमतिका नाममा जहाँ पनि भागवण्डा मिलाएर खाने ।

यसरी, पहिलो– कार्यक्रम र भिजनको अभाव, दोस्रो– धर्म र जातका नाममा विदेशीको चलखेल, तेस्रो– ठगीखाने राष्ट्रिय चरित्र, चौथो–‘स्टेटस् म्यानसीप’ को अभाव र पाँचौं राजनीतिक सहमतिका नाममा भागवण्डा । यिनै पाँचवटा कुराले हामीकहाँ त्रिकोणात्मक शक्ति निर्माण गरिरहेको छः एउटा शक्ति पोलिटिकल, अर्को शक्ति ब्युरोक्रेसी र तेस्रो शक्ति बिजनेस म्यान ।

राजनीतिकर्मी, व्यवसायी र ब्युरोक्रेट्स यी शक्तिलाई मिलाएर खाने खालको कानून, मिलाएर खाने खालको नियम र मिलाएर खानेखालको वातावरण बनाइरहेका छन् ।

यी सबैलाई पैसा चाहिएको छ । पैसा खुवाउन तत्पर व्यवसायीहरु छन्, थोरै खुवाएर धेरै कमाउने । अनि लगानी नै नगरी कमाउन चाहने राजनीतिक नेताहरु छन् । अनि पदमा बसेर मुसुक्क हाँसीहाँसी टेबलमुनि, माथि जताबाट पनि प्रशस्तै पैसा कमाउने हाम्रो ब्युरोक्रेसी, यी तीनवटाको एउटा ‘ट्रेंगल’ बनिरहेको छ ।

अब यो ‘ट्रेंगल’लाई ब्रेक गर्ने एउटा कठोर तानाशाह होस् वा कठोर क्रान्ति होस्, त्यो नभएसम्म नेपालको राष्ट्रिय चरित्र यसरी नै विकसित भएर जान्छ ।

यहाँ कुनै एउटा प्रदेशको मात्रै कुरा होइन, सातैवटा प्रदेशहरुमा हेर्दाखेरि के छ भने सरकारले दिन्छु भनेर बाचा बाँधेको बजेट दिन सकेको छैन । उनीहरुले कार्यक्रम गर्छौं भनेर विकासको जुन सूची बनाए, त्यो उनीहरुले गर्न सकेका छैनन् । साधन र स्रोतका बाँडफाँट कहिले र कसरी हुने हो, त्यसको अहिलेसम्म टुंगो लागेको छैन । संविधान बनेको तीन वर्ष भइसक्दा पनि अहिले मुलुकले कुनै खालको परिवर्तनको अनुभूति गर्न सकेन । यसका कारणहरु यिनै पाँचवटा मुख्य हुन् ।

अब यसरी नै विदेशीहरुले चलखेल गरिरहेसम्म, युरोपियन युनियन यहाँबाट नगएसम्म देश यस्तै रहिरहन्छ । जुन दिन हामीले युरोपियन युनियन, भारत र अमेरिकालाई हाम्रो देशबाट निकाला गर्‍यौं, अब हाम्रो देशको विकास हामी आफैं गर्छौं भन्न सक्दैनौं, त्यो दिनसम्म यो देश यस्तै रहिरहन्छ ।

(शर्मा धरानस्थित महेन्द्र बहुमुखी क्याम्पसमा व्यवस्थापन विषयमा प्राध्यापन गर्छन्)