+

खराब भएको कलेजो फेरि स्वस्थ हुन्छ ?

२०७९ माघ  १३ गते १३:२७ २०७९ माघ १३ गते १३:२७
खराब भएको कलेजो फेरि स्वस्थ हुन्छ ?

काठमाडौं । कलेजोले शरीरको फोहोरलाई बाहिर निकालेर निरोगी बनाइराख्न मुख्य भूमिका खेलेको हुन्छ । कलेजोले हाम्रो शरीरमा रहेका भिटामिन, मिनरल्स, एन्टिअक्सिडेन्ट लगायत पोषक तत्त्वलाई छुटाई शरीरको आवश्यकता अनुसार विभिन्न अंगमा पुर्‍याउँछ ।

कलेजोलाई स्वस्थ राख्न के के कुरामा ध्यान दिने ? कलेजो खराब हुँदै गएको कसरी थाहा हुन्छ ? लगायत विषयमा पेट तथा कलेजोरोग विशेषज्ञ प्रा. डा. विधाननिधि पौडेलसँग गरिएको कुराकानी :

कलेजो के कारणले खराब हुन्छ ?

कलेजो खराब हुने विभिन्न कारण छन् । हेपाटाइटिस ए, बी, सी, डी र ई, कोरोना भाइरस, मलेरिया, कालाजार तथा अन्य सरुवा रोगका कारण कलेजो खराब हुन्छ । साथै खराब खानपान, मोटोपन, मदिरा सेवन, औषधिको अत्यधिक सेवन, व्यायामको कमी, अत्यधिक प्रोटिनको सेवन र फ्याटी लिभर पनि कलेजो खराब हुने कारण हुन् ।

कलेजो खराब हुँदै गएको कुरा कसरी थाहा हुन्छ ?

कलेजोमा समस्या आयो भने छाला पहेंलो हुँदै जान्छ । त्यसैगरी आँखामा समेत पहेंलोपन बढ्छ, पिसाब पहेंलो हुन्छ । कलेजोको समस्या बढ्दै गए रगत बान्ता हुन्छ, बान्तामा रगतको छिर्का देखियो भने कलेजोको समस्या भएको हुन सक्छ ।

कलेजो खराब हुँदा पेटभन्दा तल सुन्निने, हात गोडा सुन्निने जस्ता समस्या पनि देखिन्छन् । खानाको स्वाद थाहा नहुने र बारम्बार स्वाद फरक हुने समसया देखिन्छ । बिना परिश्रम थकान र कमजोरी भए पनि कलेजोको समस्या हुन सक्छ ।

कलेजो खराब भएपछि के कस्ता स्वास्थ्य समस्या आउँछ ?

कलेजोमा खराबी भए पाचनयन्त्र चुस्त हुँदैन । शरीरमा विषाक्त पदार्थ फैलिन्छ । जब शरीरमा विषाक्त पदार्थ फैलिन्छ, तब विभिन्न अंगमा त्यसको सोझो प्रभाव पर्न थाल्छ । फोक्सोमा पानी जम्ने, पेटमा पानी जम्ने हुन्छ । यसले क्रमशः मिर्गौला, मुटु सबैमा असर गर्न सक्छ ।

कुन चरणमा पुगेपछि कलेजो एकदमै काम नलाग्ने हुन सक्छ ?

कलेजो सिरोसिस हुँदा कलेजो खुम्चिन्छ । लिभर सिरोसिसको ‘कम्पेन्सेट’ क्षतिपूर्ति हुन सक्ने र ‘बिकम्पेन्सेट’ क्षतिपूर्ति नहुने दुई प्रकारको हुन्छ । ‘बिकम्पेन्सेट’ सिरोसिसमा कलेजोमा बोसो जमेर कलेजोको कोषिकाहरू खुम्चिएर गाँठो पर्छ । यस्तो अवस्थामा कलेजो कामै नलाग्ने हुन्छ । कलेजो प्रत्यारोपण नै यसको उपचार हो ।

खराब भइसकेको कलेजो सही खानपान र जीवनयापनले पुनः स्वस्थ हुन्छ ?

खराब खानपान र अव्यवस्थित जीवनशैलीको कारणले कलेजो खराब भएको हो भने सही खानपान र जीवनयापनले पुनः कलेको स्वास्थ्य हुन्छ ।

धेरै रक्सीको सेवनले कलेजो खराब भएको हो भने रक्सी खान छोडेको ६ महिनापछि नै कलेजोको अवस्था सुध्रिंदै जान्छ । हेपाटाइटिस सीको कारणले कलेजो खराब भएको छ त्यसको उपचारपछि कलेजो स्वस्थ हुन्छ ।

खराब भइसकेको कलेजो पुनः स्वस्थ हुन्छ भने कसरी हुन्छ ?

खराब खानपान जस्तै मद्यपान, कार्बोहाइड्रेट बढी भएको खाना, चिनी बढी भएको खानेकुराको बढी सेवनले कलेजो खराब भएको हो भने खानपानमा सुधार गर्ने र मद्यपान छोडेपछि कलेजो पुनः स्वास्थ्य हुँदै जान्छ ।

हेपाटाइटिस सीको कारण कलेजो खराब भएको हो भने त्यसको औषधि खाएपछि कलेजो पुनः स्वास्थ्य हुने भयो । मोटोपनको कारण फ्याटी लिभर भएर कलेजो खराब भएको हो भने तौल घटायो भने कलेजो स्वास्थ्य हुन्छ ।

पूर्ण रूपमा कलेजो स्वस्थ कसरी राख्न सकिन्छ ?

कलेजोलाई स्वस्थ राख्न सबैभन्दा ध्यान दिनुपर्ने खानेकुरा नै हो । जंकफुड, बढी चिल्लो खानेकुरा, बोसो बढी भएको खानेकुरा, गुलियो बढी भएको खानेकुरा र कार्बोहाइड्रेट बढी भएको खानेकुरा कम खानुपर्छ । यसैगरी हरियो सागसब्जी, कलेजोबाट विषाक्त पदार्थ निष्कासन गर्नमा सहयोगी हुन्छन् । यिनमा विद्यमान क्लोरोफिलले कलेजोमा हुने खतरनाक रासायनिक पदार्थहरूको प्रभावलाई कम गर्छ । त्यसैले कलेजो स्वस्थ राख्न प्रशस्त मात्रामा हरियो सागसब्जी खानुपर्छ ।

कलेजोलाई स्वस्थ राख्न राम्रो निद्रा पनि आवश्यक हुन्छ । निद्राको कमीले कलेजोमा बढी दबाब पर्छ, त्यसैले शरीरलाई आराम दिन समयमा सुत्ने र समयमा उठ्ने बानी गर्नुपर्छ ।

कलेजोलाई स्वस्थ राख्न शारीरिक गतिविधि र व्यायाम पनि जरुरी हुन्छ । शारीरिक रूपमा सक्रिय भएन भने कलेजोमा बोसो जम्ने समस्या देखिन सक्छ । भाइरल हेपाटाइटिसले रगतको माध्यमबाट कलेजोमा असर गर्ने हुँदा यसबाट बच्न खोप लगाउनुपर्छ ।

कलेजो
डा. विधाननिधि पौडेल
लेखक
डा. विधाननिधि पौडेल
पेट तथा कलेजोरोग विशेषज्ञ

नेपाल मेडिकल काउन्सिल दर्ता नम्बर : १४३६ एमबीबीएस, एमडी रसिया ग्यास्ट्रोएन्टेरोलजी र हेपाटोलोजी (रसिया) साढे तीन दशकको अनुभव, हाल निजामती कर्मचारी अस्पताल काठमाडौंका कार्यकारी निर्देशक तथा वरिष्ठ कन्सल्टेन्ट ग्यास्ट्रोएन्टेरोलोजिस्ट

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय

फिचर

मिर्गौलालाई स्वस्थ राख्न अपनाउनैपर्ने कुरा

मिर्गौलालाई स्वस्थ राख्न अपनाउनैपर्ने कुरा

यसरी कम गर्न सकिन्छ अनुहारको चाउरीपन

यसरी कम गर्न सकिन्छ अनुहारको चाउरीपन

पिसाबमा रगत आउँछ, कारण के हुनसक्छ ?

पिसाबमा रगत आउँछ, कारण के हुनसक्छ ?

वैदेशिक रोजगारीमा रहेका श्रमिकमा के-कस्ता स्वास्थ्य समस्या देखिन्छन् ?

वैदेशिक रोजगारीमा रहेका श्रमिकमा के-कस्ता स्वास्थ्य समस्या देखिन्छन् ?

रुघाखोकीले सतायो ? फ्लुभिड हुनसक्छ

रुघाखोकीले सतायो ? फ्लुभिड हुनसक्छ

घुँडा दुखाइको उपचारमा पीआरपी थेरापी कति उपयोगी ? (भिडियो)

घुँडा दुखाइको उपचारमा पीआरपी थेरापी कति उपयोगी ? (भिडियो)