+

पेट गडबड भइरहन्छ ? इरिटेबल बाउल सिन्ड्रोम पनि हुन सक्छ

२०८० जेठ  १७ गते १४:२० २०८० जेठ १७ गते १४:२०
पेट गडबड भइरहन्छ ? इरिटेबल बाउल सिन्ड्रोम पनि हुन सक्छ

पेटमा ग्यास भरिने, कब्जियत हुने, पखाला लाग्नेजस्ता समस्यालाई हामी सामान्य ठान्छौं । खानपान र दिनचर्या नमिल्दा हुने यस्तो समस्या लामो समयसम्म रहिरहेमा इरिटेबल बाउल सिन्ड्रोम भएको पनि हुन सक्छ ।

इरिटेबल बाउल सिन्ड्रोम एक प्रकारको ग्यास्ट्रोइन्टेस्टाइनल डिसअर्डर हो । ठूलो आन्द्रामा हुने यो समस्याले दैनिक गतिविधिलाई नै असर पार्न सक्छ । तर यदि सही समयमा यसको लक्षण पहिचान गरी उपचार सुरु गरियो भने यो समस्याबाट छिट्टै छुटकारा पाउन सकिन्छ ।

इरिटेबल बाउल सिन्ड्रोम कस्तो रोग ?

यसलाई दुःख दिने आन्द्राको रोग भनेर पनि बुझिन्छ । यो समस्या भएमा ठूलो आन्द्राले राम्ररी काम गर्न सक्दैन । यस्तोमा पेट दुख्ने मात्र नभई दिसामा पनि असामान्य परिवर्तन देखिन सक्छ । इरिटेबल बाउल सिन्ड्रोम भएमा कसलाई कब्जियत, कसैलाई डायरिया वा कसैलाई दुवै किसिमको समस्या देखिन सक्छ ।

कारण

यो समस्या एन्जाइटीजस्ता मनोरोगको समस्याले पनि गराउन सक्छ । जस्तै, कुनै कुरामा आत्तिने, तर्सिने, सोच्नेजस्तो समस्या भएका व्यक्तिमा यो रोग देखिन सक्छ ।

त्यसैगरी कुनै पनि भाइरल संक्रमण वा जीवाणु संक्रमणपछि आन्द्राको स्नायु प्रणालीमा परिवर्तन आउँदा देखिन सक्छ । नियमित एन्टिबायोटिक औषधि सेवन गर्ने वा तनावमुक्त गर्ने र ग्यास्ट्रिकको औषधि लिने व्यक्तिमा यो समस्या हुन सक्छ ।

संवेदनशील आन्द्रा वा कमजोर रोगप्रतिरोधात्मक क्षमताका कारण पनि यस्ता समस्या पैदा हुन सक्छ ।

लक्षण

डायरिया र कब्जियत नै यसका मुख्य लक्षण हन् । इरिटेबल बाउल सिन्ड्रोमले डायरिया गराएको हो भने दिसा पातलो आउँछ । दिसा गर्दा पेट दुख्नुका साथै दिनमा ६–७ पटक डायरिया हुन सक्छ । तर निदाएको अवस्थामा भने दिसा नलाग्न पनि सक्छ ।

यस्तै कब्जियत भइसकेपछि एक–दुई दिनसम्म पनि दिसा आउँदैन । दिसा आएपछि गोटा जमेको जस्तो आउँछ । यससँगै पेट दुख्ने सम्भावना पनि अत्यधिक हुन्छ । कसैलाई भने कहिले डायरिया हुने त कहिले कब्जियत हुने भइराख्छ । यसबाहेक पेटमा असहज हुने, पेट कराउने, शरीर गल्ने, तौल घट्ने र छिट्टै नियन्त्रण नभए तनाव गराउने पनि हुन सक्छ । लामो समयसम्म भइँरहदा व्यक्तिलाई डिप्रेसन नै हुन सक्छ ।

दिसा सामान्यभन्दा फरक भएको देखिनासाथ अस्पताल पुग्नु राम्रो हुन्छ । धेरै व्यक्तिले जथाभावी औषधि खाने र ठीक नभएपछि मात्रै अस्पताल पुग्ने गर्छन् । यसो समस्या जटिल बन्न सक्छ ।

उपचार

इरिटेबल बाउल सिन्ड्रोमको मुख्य उपचार भनेको नै जीवनशैली व्यवस्थापन हो । यदि पाचनप्रणाली राम्रो बनाउन फाइबरयुक्त खानेकुरा खाने, फलफूल खाने, सागपात, पानी बढी पिउने बानी बसाल्नुका साथै तनावलाई व्यवस्थापन गर्दै गएमा स्वतः बिस्तारै ठीक हुँदै जान्छ । साथै लक्षण हेरेर औषधि सेवन गर्नुपर्छ । केहिी बिरामीलाई साइकोलोजिकल थेरापीको पनि आवश्यकता पर्न सक्छ ।

(पेट तथा कलेजोरोग विशेषज्ञ डा. भण्डारी हेल्पिङ ह्याण्ड्स अस्पताल र ग्यास्ट्रो एण्ड लिभर फाउन्डेसनमा कार्यरत छन् । उनीसँग अनलाइनखबरकर्मी मनिषा थापाले गरेको कुराकानीमा आधारित)

तस्वीर, भिडियो : शंकर गिरी/अनलाइनखबर

पेट स्वास्थ्य
डा. अवशेष भण्डारी
लेखक
डा. अवशेष भण्डारी
जनरल फिजिसियन, पेट तथा कलेजोरोग विशेषज्ञ

नेपाल मेडिकल काउन्सिल दर्ता नम्बर : १०८८४ अध्ययन : एमबीबीएस, एमडी (ग्यास्ट्रोइन्ट्रोलोजी) हाल काठमाडौंस्थित हेल्पिङ ह्याण्ड्स अस्पताल र ग्यास्ट्रो एण्ड लिभर फाउन्डेसनमा कार्यरत

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय

फिचर

मिर्गौलालाई स्वस्थ राख्न अपनाउनैपर्ने कुरा

मिर्गौलालाई स्वस्थ राख्न अपनाउनैपर्ने कुरा

यसरी कम गर्न सकिन्छ अनुहारको चाउरीपन

यसरी कम गर्न सकिन्छ अनुहारको चाउरीपन

पिसाबमा रगत आउँछ, कारण के हुनसक्छ ?

पिसाबमा रगत आउँछ, कारण के हुनसक्छ ?

वैदेशिक रोजगारीमा रहेका श्रमिकमा के-कस्ता स्वास्थ्य समस्या देखिन्छन् ?

वैदेशिक रोजगारीमा रहेका श्रमिकमा के-कस्ता स्वास्थ्य समस्या देखिन्छन् ?

रुघाखोकीले सतायो ? फ्लुभिड हुनसक्छ

रुघाखोकीले सतायो ? फ्लुभिड हुनसक्छ

घुँडा दुखाइको उपचारमा पीआरपी थेरापी कति उपयोगी ? (भिडियो)

घुँडा दुखाइको उपचारमा पीआरपी थेरापी कति उपयोगी ? (भिडियो)